آزادی بیان و رسانهها در افغانستان همواره یکی از دستاوردهای مهم ۲۰ سال پسین بهشمار میرفت؛ اما تحولات پسین در کشور بخش رسانهها را دستخوش ناملایمات گستردهیی کرده است. حجتالله مجددی، رئیس اتحادیۀ ژورنالیستان آزاد افغانستان، به سلاموطندار میگوید که در یک سال گذشته از میان ۵۴۴ رسانهٔ فعال در کشور، ۲۱۹ رسانه از فعالیت بازماندهاند.
به گفتۀ او، از ۱۲ هزار کارمند رسانهیی در افغانستان ۷ هزار تن آنان پس از شکلگیری تحولات در کشور شغلشان را از دست دادهاند. آقای مجددی میافزاید که از میان ۷ هزار کارمند رسانهیی بیکارشده، ۲۱۰۰ تن آنان را بانوان تشکیل میدهند. او تأکید میکند که در یک سال گذشته ۱۲۵ مورد خشونت علیه خبرنگاران به ثبت رسیده که بیشتر آن بازداشتهای غیرقانونیست.
با این حال، سیدعلیاصغر اکبرزاده، عضو فدراسیون ژورنالیستان و نهادهای رسانهیی افغانستان، وضعیت رسانههای کشور را پیچیده میخواند و آن را خلاف اصول و قوانین رسانهیی میداند. به گفتۀ او، امارت اسلامی که وعدۀ ایجاد کمیسیونهای دسترسی به اطلاعات و تخطی رسانهها را به آنان داده بود، هنوز عمل نکرده است. به باور او، رسانهها با گذشت هر روز با مشکلات بیشتری روبهرو میشوند.
سلاموطندار فارسی را در توییتر دنبال کنید
از سویی هم، ظریف کریمی، مسئول نهاد پشتیبان رسانههای آزاد افغانستان یا نی، میگوید شمار رسانههایی که در افغانستان از فعالیت بازماندهاند، نخستین و بزرگترین آمار توقف فعالیت رسانهها در تاریخ افغانستان است.
به گفتۀ او، با تحولات تازه در افغانستان، محتویات رسانهها در کشور به کلی تغییر کرد و نشرات آنها براساس پالیسی امارت اسلامی به سرویسهای خبری، برنامههای اجتماعی و دینی محدود شده است. آقای کریمی تأکید میکند در صورتی که امارت اسلامی از رسانههای افغانستان پشتیبانی نکند، بخش رسانهها در این کشور سقوط خواهد کرد.
در همین حال، منصور نیازی و حبیبالله ظفری، دو تن از خبرنگاران کشور، به سلاموطندار میگویند که با تحولات اخیر در افغانستان محدودیتها و فشارها در کار خبرنگاری و رسانهها بیشتر شده است. به گفتۀ آنان، رسانهها در یک سال گذشته پُرچالشترین دورۀ فعالیتشان را در ۲۰ سال گذشته در افغانستان سپری کردهاند.
سلاموطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
به باور این دو خبرنگار، دسترسینداشتن به اطلاعات، نبود مصونیت جانی و مصونیت شغلی، سانسور و خودسانسوری، از جمله مشکلات عمده فراراه خبرنگاران در یک سال گذشته در افغانستان بوده است.
گفتنیست که پیش از این سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارشی گفته بود که در یک سال گذشته ۴۰ درصد رسانههای افغانستان از فعالیت باز مانده و ۶۰ درصد از خبرنگاران بیکار شدهاند. به گفتۀ این سازمان، ۷۶ درصد از زنان خبرنگار کارهایشان را از دست دادهاند.
براساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، در ۱۱ ولایت افغانستان هیچ زن خبرنگار وجود ندارد و همچنان ۸۵ درصد زنان باقیمانده در رسانهها، تنها در کابل فعالیت میکنند. یافتههای این سازمان نشان میدهد که وضعیت آشفتۀ رسانهها در کشور سبب شده است در سال گذشته جایگاه رسانههای افغانستان به لحاظ آزادی از ۱۲۲ به ۱۵۶ سقوط کند.