آغامحمد ۲۳ساله، باشندهی سرپل، هنوز لحظهای را که زندگیاش در چند ساعت دگرگون شد، با صدای لرزان روایت میکند. پدرش نکرالدین و تنها نانآور خانوادهاش، ۳۵ روز پیش برای جمعآوری شالی به بغلان رفته بود تا نیازهای زمستان خانوادهی ۹نفرهاش را فراهم کند؛ اما روز بازگشت او همزمان با زلزله و ریزش سنگ در تنگی تاشقرغان، به تراژدی بدل شد؛ رویدادی که شماری از رهگذران را شهید و زخمی کرد.
زرغونه محبت، پزشک متخصص نسایی_ولادی، میگوید که حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از زنان بادار مراجعهکننده به معاینهخانهاش، به دیابت بارداری مبتلا اند. او، پیامدهای ابتلا به دیابت بارداری را ازدستدادن نوزاد پیش از زایمان یا در جریان زایمان، «صدک»، چاقی، فشار بلند خون و چندگانگی بارداری، عنوان میکند.
پزشکان در برنامهی ملی کنترل سرطان در شفاخانهی صدری ابن سینا در کابل، میگویند که آگاهینداشتن زنان، مراجعهنکردن به موقع آنها به مرکزهای درمانی و کمبود خدمات درمانی، سبب شده اند زنان در کشور به گونهی پنهان قربانی سرطان سینه شوند. به گفتهی آنان، سبک زندگی ناسالم، شیردهی نامنظم، اضافهوزن، استفاده از داروهای هورمونی، ژنتیک و استرس بیش از اندازه، از عاملهایی اند که زنان را به سرطان سینه مبتلا میکند.
پزشکان در کنر، میگویند که کمبود کلسیم در بدن سبب ضعف استخوانها، خرابشدن دندانها و بروز مشکلات مختلف صحی میشود. به گفتهی آنان، این کمبود به ویژه برای زنان میتواند پیامدهای جدی به دنبال داشته باشد. سمیعالله، پزشک متخصص ارتوپدی در کنر، در بارهی اهمیت کلسیم میگوید که کمبود آن استخوانها را ضعیف میکند.
پزشکان متخصص نسایی_ولادی در فاریاب، میگویند که بارداری پس از ۴۰سالگی به دلیل تغییرهای فیزیولوژیکی بدن زنان، نیازمند مراقبتهای تخصصی است. این دوره، چالشهای جسمی و روانی خود را به همراه دارد و بدون حمایتهای اجتماعی و پزشکی، میتواند فشار بسیاری بر زنان وارد کند.
شماری از پزشکان متخصص نسایی_ولادی در بادغیس، از گسترش آرام اما نگرانکنندهی ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در میان زنان هشدار میدهند و میگویند که نبود آگاهی و دسترسینداشتن به واکسین این ویروس، زمینهساز افزایش موارد سرطان دهانهی رحم شده است.
شماری از پزشکان در کنر، میگویند که استفادهی زیاد از موبایل در دوران بارداری، سلامت مادر و جنین را با خطر روبهرو میکند. آنها، هشدار میدهند که این کار میتواند سبب بیخوابی، پایینآمدن فشار خون و دردهای عضلانی در مادر شود. پلوشه، پزشکی که در شفاخانهی ولایتی کنر در شهر اسعدآباد، مرکز این ولایت وظیفه دارد، میگوید که استفادهی بیش از اندازه از موبایل در دوران بارداری، رشد جنین و سلولهای او را آسیب میزند و این مسئله تأثیرهای منفی بر سلامت مادر و جنین دارد.
پزشکان در غور، میگویند که «کیست تخمدان» یکی از شایعترین بیماریهایی است که در داخل یا روی تخمدان شکل میگیرد و میتواند زنان را در هر سنی به ویژه در سنهای باروری، دچار کند.
شماری از پزشکان در غزنی، میگویند که اختلالهای روانی در دوران بارداری برای زنان، چالشهای بسیاری روی سلامتی مادر و جنینش به وجود میآورد. این پزشکان، تأکید میکنند با این که سلامت روانی برای همه به ویژه برای زنان باردار مهم و یک امر حیاتی است؛ اما شماری از خانوادهها در برابر آن توجه ندارد.
شماری از پزشکان نسایی_ولادی در هرات، در گفتوگو با سلاموطندار میگویند که برخی از زنان در این ولایت برای درمان بیماریهای گونهگون از جمله عفونت رحم، کیست تخمدان و دردهای شدید دوران قاعدگی، از داروهای گیاهی استفاده میکنند.
شماری از پزشکان بخش نسایی_ولادی در غزنی، با تأکید بر نیاز انجام سونوگرافی از سوی زنان باردار، میگویند که انجام این معاینات پزشکی برای سلامت زنان باردار و کودک آنها، دستکم تا پنج بار نیاز جدی است. محمدعاطف نوری، میگوید که از آغاز تا فرجام بارداری، سه تا پنج بار انجام سونوگرافی برای یک زن نیاز است.
شماری از پزشکان نسایی_ولادی در کابل، در گفتوگو با سلاموطندار میگویند که بیماری سل (توبرکلوز) میتواند بخشهای مختلف بدن را آلوده کند؛ اما زمانی که «رحم» زنان را هدف میگیرد، پیامدهای جبرانناپذیری مانند ناباروری، سقطهای پیهم و ناتوانی در حفظ بارداری را به دنبال دارد.
این پزشکان، خونریزی، درد شدید شکم، ورم ناگهانی دستوپاها و صورت، سردردهای شدید، نفستنگی، مشکلات بینایی و کاهش حرکات جنین را، از نشانههای هشداردهندهی دوران بارداری میدانند و تأکید میکنند که نادیدهگرفتن آنها میتواند جان مادر و کودک را به خطر بیندازد.
نوریه، مادری که فرزند چهارمیاش به تازگی زاده شده و اکنون برای درمان سوءتغذیه بستری شده است، از وضعیت بد اقتصادی خانوادهاش سخن میزند. او در گفتوگو با سلاموطندار میگوید که مشکلات اقتصادی و نبود تغذیهی سالم در زمان بارداریاش، سبب شده است که کودک نوزادش دچار سوءتغذیه شود و خودش نیز وضعیت پایدار صحی ندارد.
شماری از پزشکان در کابل، میگویند که انسداد آپاندیس، شماری از خوراکیها و بیماریهای معده، سبب «آپاندیسیت» نزد زنان میشود. آنها، میافزایند که این مشکل پیامدهای ناگوار را به همراه دارد و در بیشتر موارد تشخیص نادرست آن سبب ناباروری در زنان میشود.
شماری از پزشکان، میگویند که رعایتنشدن بهداشت میان زنان، تغذیهی ناسالم و نداشتن سبک زندگی منظم، از عاملهایی اند که زنان را به بیماری «تانسل» یا گوشت اضافی گلو دچار میکند و مهمترین نشانهی ابتلا به این بیماری، درد گلو است.
