تصمیم تازه‌ی وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست برای منع تحصیل فارغان انستیتیوتهای تعلیمات تخنیکی و مسلکی در رشته‌های غیرمرتبط، نگرانی‌هایی را در میان جوانان ایجاد کرده است. بر بنیاد مکتوبی که وزارت تحصیلات عالی در ۲۲ جدی ۱۴۰۳ به دانش‌گاه‌های خصوصی فرستاده، دانش‌آموزان انستیتیوتهای تعلیمات تخنیکی و مسلکی پس از فراغت از صنف دوازدهم و چهاردهم نمی‌توانند در رشته‌های غیرمرتبط در این دانش‌گاه‌ها ادامه‌ی تحصیل دهند.
گفت‌وگوی سلام‌وطندار با ۲۴ جوان شامل ۱۲ فارغ‌التحصیل از انستیتیوتهای تعلیمات تخنیکی و مسلکی و ۱۲ دانش‌آموز در این انستیتیوت‌ها، نشان می‌دهد که با اجرای این تصمیم بسیاری از جوانان امیدی به دست‌یابی به رویاهای شان ندارند.
جوانان گفت‌وگوشونده در این گزارش در بخش‌های گوناگون تخنیکی و مسلکی تحصیل کرده یا از این بخش‌های فارغ شده اند.
احمدرشاد، دانش‌آموز رشتهی مهندسی برق در انستیتیوت تخنیکی و مسلکی که علاقه‌مند به ادامه‌ی تحصیل در رشته دندان‌پزشکی است، می‌گوید که به دلیل علاقه‌نداشتن به رشتهی مهندسی برق، تصمیم دارد ترک تحصیل کند. «تصمیم وزارت تحصیلات عالی ما را بسیار نگران کرده و در دو راهی قرار داده؛ بسیاری از جوانان استند که در رشتهای که می‌خواستند درس نمی‌خوانند؛ ما مجبوریم ترک تحصیل کنیم.»
قدرت‌الله، دانش‌آموز رشتهی زراعت در انستیتیوت تعلیمات تخنیکی و مسلکی، می‌گوید که به دلیل علاقه‌نداشتن و نبود فرصت‌های شغلی قصد دارد رشتهی تحصیلی‌اش را تغییر دهد. «به خاطر تصمیم وزارت تحصیلات عالی مجبور به ترک تحصیل می‌شویم؛ می‌خواهم طب بخوانم؛ تازه از این تصمیم آگاه شدم؛ از سوی نهادها به ما اطلاع ندادند و ما به بُن‌بست سر خوردیم.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
ناشراحمد، فارغ‌شده‌ی رشتهی مهندسی برق که آرزوی ادامه تحصیل تا مقطع ماستری را در سر داشت، می‌گوید: «حکومت به ما توجه نمی‌کند؛ دانش‌گاه اگر این‌گونه شود، ما قصد ادامه‌ی تحصیل نداریم؛ به حیث یک جوان نگران آینده و سرنوشت خود استم و نمی‌دانم چه کار باید کنم؛ رشتهی برق رشتهی دل‌خواه‌ام نیست.»
از سوی دیگر، هشت تن از جوانانی که از انستیتیوتهای تعلیمات تخنیکی و مسلکلی فارغ شده، می‌گویند که تصمیم دارند در رشته‌هایی که آموزش دیده اند، کار کنند.
رسول سروری، فارغ‌شده از رشتهی الکترونیک، می‌گوید که دوست دارد از طریق رشتهای که درس خوانده، به جامعه خدمت کند. «حداقل کاری که ما می‌توانیم انجام بدهیم این است که در رشته‌هایی که درس خواندم از مزیت‌های آن استفاده کنیم؛ مشکلات هیچ وقت تمامی ندارد؛ این ما هستیم که چگونه خود را با مشکلات وفق می‌دهیم.»
حشمت‌الله، فارغ‌شده از رشتهی مهندسی معدن در یکی از انستیتیوتهای تخنیکی و مسلکی، می‌گوید که پس از فراغت، در رشتهای که درس خوانده کار می‌کند. «بعد از فراغت در رشتهی اتومکانیک و تخنیک مؤتر کار می‌کنم؛ به دانش‌گاه‌های دولتی و خصوصی چندین بار مراجعه کردم؛ این مشکل تمام جوانان و ناامیدکننده است.»
احمدفرشید، جوانی دیگر که تحت تأثیر این تصمیم قرار گرفته است، می‌گوید که در صورت فراهم‌نبودن زمینهی تحصیل در دیگر رشته‌ها، ناچار راه مهاجرت را در پیش گیرد. «امیدوارم که راهی برای ادامه‌ی تحصیل باز شود در غیر این صورت فکر می‌کنم به خاطر کارکردن به خارج از کشور برم؛ اگر شرایط بهتر شود، می‌خواهم تا صنف ۱۴ ادامه بدهم.»
با این همه، شماری از کارشناسان، می‌گوید که باید زمینهی تحصیل در هر رشته به جوانان فراهم شود.
شهزاد آرین، استاد دانش‌گاه، ادامه‌ی تحصیل جوانان در رشته‌های غیرمرتبط را ضربه‌ای به تخصص و نیروی کار افغانستان می‌داند. «ما شاهد بودیم که دانش‌آموزان فارغ صنف۱۴ از بخش مسلکی و تخصصی دو سال دیگر را در دانش‌گاه‌ها در رشتهی دیگر می‌خواندند یا هم رشته‌های دیگری را دنبال می‌کردند؛ متأسفانه این کار شان ضربه‌ای بر تخصص و کادر تخصصی افغانستان وارد خواهد کرد.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
عادل‌شاه امین‌یار، معاون امور محصلان دانش‌گاه رَنا، دریافت مکتوب از سوی وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست را تأیید می‌کند. او می‌افزاید: «ما مکتوبی را از سوی وزارت تحصیلات عالی دریافت کردیم که مطابق آن، دانش‌آموزانی که از انستیتیوتهای مسلکی و تخنیکی فارغ شده اند، می‌توانند در همان رشتهای که سه سال درس خوانده اند، ادامه‌ی تحصیل دهند وخلاف آن حق ندارند.»
اداره‌ی تعلیمات تخنیکی و مسلکی در ۳۷۸ لیسه و انستیتیوت در سراسر افغانستان فعالیت دارد. این نهاد شامل ۲۰۰ انستیتیوت، ۱۵۸ لیسه و ۲۰ مرکز تعلیمات خاص می‌باشد.
سیدصفیر منصوری، مسئول هم‌آهنگی با رسانه‌های اداره‌ی تعلیمات تخنیکی و مسلکی، با اشاره به فارغ‌شدن ۲۰ هزار دانش‌آموز از این اداره در هر سال، می‌گوید که بر بنیاد مکتوب دریافتی از وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست، این طرح در حال اجراست.
آقای منصوری در این زمینه می گوید: «از سوی وزارت تحصیلات عالی اعلام شده که شاگردان فارغ‌التحصیل‌شده از این مرکز نمی‌توانند بر خلاف رشتهی خود درس بخوانند و در نهاد‌های تحصیلی جذب شوند؛ این اداره برای هر رشته ورکشاپ‌های مجهز و استاندارد دارد که این ورکشاپ‌ها دارای امکانات و تجهیزات برای آموزش های عملی است.»
جوانان در حالی تمایل دارند تا از بخش‌های تخنیکی و مسلکی تغییر رشته دهند که افغانستان به افراد متخصص به ویژه به جوانان نیاز دارد.
