در گوشه‌ا‌ی از کابل، وارد اتاقی می‌شوم که نور زیادی از پنجره‌ی کوچکش، به داخل نمی‌تابد. جوانی که در کنج اتاق دراز کشیده و ناخوشی از سروصورتش می‌بارد، می‌گوید که از یک سال‌ونیم به این سو، در بستر بیماری افتاده و توانایی بلندشدن را ندارد. او که خال‌الدین نام دارد و تنها مرد خانواده‌ی نه‌نفری‌اش است، می‌گوید که در اثر بیماری، بینایی‌اش را نیز از دست داده است.
خانواده‌ی خال‌الدین در حالی که غذایی برای سیرکردن کودکانش ندارند، برای فراهم‌کردن ۱۰۰ هزار افغانی دست‌وپا می‌زنند تا بتوانند با آن، خال‌الدین را در یکی از شفاخانه‌های خصوصی در کابل، درمان کنند. خال‌الدین، می‌گوید: «مسئولان شفاخانه‌ی فرانسوی‌ها در کابل، گفتند که جدا از پول دارو و هزینه‌ی بستر، ۱۰۰ هزار افغانی برای عملیات می‌گیریم و این را هم نمی‌توانیم تضمین کنیم که جور می‌شوی یا نه.»
مادر خال‌الدین، نیز می‌گوید: «دو دخترم را به چهارراهی روان می‌کنم و می‌گویم که پلاستیک بفروشند. ۳۰ تا ۵۰ افغانی یافت می‌کنند. حتا صبح امروز، پول یک شربت او را هم نداشتیم. نزد صاحب خانه رفتم و ۱۰۰ افغانی را تا چاشت از آن‌ها قرض گرفتم.»
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
همین گونه، همسر خال‌الدین، می‌گوید: «مانند یک کودک خوابیده است و همه کارهایش را من انجام می‌دهم. این چه زندگی‌ای است که من دارم؟ مدت یک‌‌ونیم سال می‌شود که از همه چیز مانده‌ام و حالا از فکرکردن زیاد، خودم به بیماری اعصاب گرفتار شده‌ا‌م.»
خال‌الدین، یکی از میلیون‌ها شهروند افغانستان است که به دلیل ناداری، توانایی درمان بیماری‌های خود را ندارد. مسئولان شفاخانه‌ی ایمرجنسی و مرکز تحقیقات و آموزش در بخش فاجعه‌ی صحی، در گزارش تازه‌ای که در آن با یک هزار و ۸۰۰ تن در ۱۰ ولایت مصاحبه کرده، گفته اند که از هر پنج مصاحبه‌دهنده، یکی از آنان گفته است که به دلیل دست‌رسی‌نداشتن به خدمات درمانی، یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را از دست داده است.
در سوی دیگر، شمار زیادی از شهروندان که از ناداری رنج می‌برند و در هنگام بیماری، با بدهی‌گرفتن می‌خواهند هزینه‌ی درمان شان را فراهم کنند، می‌گویند که نبود عرضه‌ی خدمات درمانی معیاری و باکیفیت در کشور، سبب شده که درمان نشوند و در کنار بیماری، بار بدهی نیز بر آنان اضافه شود.
محمدحسن، باشنده‌ی تخار که به دلیل نبود عرضه‌ی خدمات درمانی معیاری و کافی در این ولایت، یکی از اعضای خانواده‌اش را برای درمان به کابل آورده است، می‌گوید با این که بیمارش را در بدل هزینه‌ی هنگفتی در یکی از شفاخانه‌های خصوصی در کابل بستری کرده؛ اما پس از چند روز، مسئولان شفاخانه به او گفته اند که توانایی درمان بیمارش را ندارند.
او می‌افزاید: «مصرف زیاد بود و ما در یک شب، ۱۴ تا ۱۵ هزار افغانی را مصرف کردیم. دارو را باید از خود شفاخانه می‌خریدیم که با بهای بالایی می‌فروشند. بعداً فهمیدم در بیرون از شفاخانه، بهای همین داروها پایین‌تر است؛ مثلاً دارویی که در بیرون ۱۰۰ افغانی باشد را در این شفاخانه، به ما ۱۵۰ تا ۲۰۰ افغانی فروخته اند.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
با این حال، شرافت زمان امرخیل، سخن‌گوی وزارت صحت عامه، با اشاره به نظارت همه‌وقت از چه‌گونگی فعالیت شفاخانه‌های خصوصی، می‌گوید که این وزارت در حال کار روی طرحی برای کنترل نرخ ارائه‌ی خدمات درمانی در شفاخانه‌های خصوصی است.
او می‌افزاید: «هدف ما این است که برای همه طرزالعملی داشته باشیم و شفاخانه‌ها بر اساس آن درجه‌بندی شوند و فیس شان تعیین شود. در این مورد کار انجام شده است و ان‌شاءالله در آینده‌ی نزدیک، نهایی و در سراسر کشور عملی می‌شود.»
گفتنی است که هم‌اکنون، وزارت صحت عامه، تنها سه درصد خدمات درمانی در کشور را، ارائه می‌کند و ناتوانی سکتور بهداشت برای درمان بیماری‌های جدی و پیش‌رفته، سبب شده است که روزانه ده‌ها شهروند کشور برای درمان به کشورهای همسایه و منطقه بروند.
