افزایش ناامنی و بیکاری در سالهای پسین در کشور سبب شده است که میزان مهاجرت، بهویژه مهاجرت نامنظم بهگونۀ بیپیشینهیی افزایش یابد.
نور ولی اعتماد، جوان ۲۷ ساله، باشندۀ ولایت پکتیاست. او پس از به پایانرساندن آموزشهای عالیاش، بهدلیل تنگدستی و ناامنی، عزم مهاجرت به کشورهای اروپایی کرد.
نور ولی میگوید، پولی نداشت که بتواند خودش را از راه منظم به کشورهای اروپایی برساند. او میگوید، تنگدستی مجبورش کرد که با عدهیی از دوستانش مهاجرت نامنظم را در پیش گیرند.
به گفتۀ نور ولی، او و همراهانش نخست از راه بلوچستان به ایران رفتند و از آنجا به ترکیه، یونان، مقدونیه، صربستان، بوسنیا، کرواسی، ایتالیا و بعد به فرانسه رسیدند.
نور ولی اعتماد، در کشورهای گونهگون مشکلات و سختیهای بسیاری دیده است و میگوید، او و دوستانش با تشنهگی و گرسنهگی بسیار روبهرو شدهاند.
به گفتۀ او، از راههای خراب و پُر فراز و نشیب در موتری که گنجایش ۱۰ نفر را دارد، ۳۰ نفر سفر کردند. نور ولی میگوید، او و همسفرانش در این مسیر پُرخطر با دزدان و رهزنان نیز روبهرو شدهاند.
نور ولی میافزاید، هنگامی که از ترکیه حرکت کردند، قاچاقبران با قایقی که گنجایش ۳۰ نفر را داشت، ۱۴۰ نفر را جابهجا کرده بودند و ۹۵ درصد امکان داشت آن قایق غرق شود.
«در آن قایق من خودم سفر کردهام، ظرفیت ۳۰ نفر را دارد. قاچاقبران ۱۴۰ تا ۱۵۰ نفر را در آن جابهجا میکردند، رفتن به آنسوی آبها با چنین وضعیت، ۹۵ درصد احتمال مرگ را دارد، صددرصد احتمال مرگ را در خود دارد، من با چشمهای خود دیدم.»
نور ولی اعتماد اکنون به فرانسه رسیده؛ اما هنوز زمینۀ کار برایش فراهم نشده است.
او میگوید، شماری از مهاجران افغانستانی بهدلیل عدم آشنایی با رسم و رواج و زبان کشورهای اروپایی، با چالشهای بسیاری روبهرو اند که حتا برخی از آنان دُچار اختلالهای روانی شدهاند.
عبید مرهونی، رئیس مهاجران و عودتکنندهگان پکتیا میگوید، جنگ، وضعیت بد امنیتی، بیکاری و مشکلات اقتصادی از عواملی اند که جوانان افغانستانی را وادار به مهاجرت نامنظم به کشورهای بیرونی میکند.
او میگوید، مهاجرت از راه نامنظم، زندهگی بسیاری از جوانان را با خطر مرگ روبهرو کرده است.
آقای مرهونی از جوانان افغانستانی میخواهد، فریب قاچاقبران مهاجران را نخورند و برای تغییر وضعیت زندهگیشان، در کشور خود کار کنند.
از سوی دیگر، کارشناسان امور اجتماعی میگویند، رسم و رواجهای نادرست و طویانۀ زیاد در افغانستان سبب شده که بسیاری از جوانان برای بهدست آوردن پول به کشورهای بیرونی با گذشتن از راههای دشوار و پُرخطر، مهاجرت نامنظم کنند.
ساحل منگل، کارشناس امور اجتماعی میگوید، اگر در پیوند به رسم و رواجهای نادرست در جامعه ذهنیتسازی شود، تا حدود بسیاری از مهاجرت نامنظم جوانان کاستۀ خواهد شد.
در افغانستان تنها جوانان نیستند که به دلیل جنگ به کشورهای اروپایی سفر میکنند، بل میلیونها مهاجر افغانستانی به دلیل جنگ در ایران و پاکستان زندهگی میکنند و روزگار سختی را میگذرانند.