کم نیستند زنانی که با مصرف مواد مخدر شب‌وروز شان را می‌گذرانند؛ زنانی که زندگی در سایه‌ی شوهر، نه تنها برای شان خوش‌بختی به هم‌راه نداشته، بل ناآسودگی روان و زخم سوزن را روی دست شان جا گذاشته است. شماری از این زنان که در کندهار، ولایت جنوبی افغانستان به سر می‌برند، با نگرانی از حال ناخوش و آینده‌ی ناروشن شان، می‌گویند؛ ترس آن را دارند که روزی فرزندان شان نیز، پای منقل نشسته و روز شان را با دودکردن تریاک و تزریق هرویین به شب برسانند.
بی‌بی عایشه، خانمی که ۴۰ سال دارد و از ۸ سال به این سو، خوشی و ناخوشی زندگی‌اش را با مصرف مخدر سر می‌کند، به سلام‌وطندار می‌گوید؛ تلاش‌های خستگی‌ناپذیری که برای دورکردن شوهرش از مواد مخدر داشت، به جایی نرسیده و آخرسر با تشویق شوهرش، خود شریک بساطش می‌شود. «ایران رفته بود، وقتی برگشت برای یک سال تلاش کردم او را از کاربرد موادمخدر منصرف کنم، اما او این کار را ترک نکرد. برایم گفت که خیلی لذت‌بخش است بیا بکش. وقتی یک دود کشیدم از آن روز تا کنون معتادم.»
وقتی به عایشه دقیق می‌شوم، می‌بینم که دیگر نای زندگی‌کردن در او نمانده؛ از چهره‌ی رنگ‌پریده و چروکیده و چشمان گودرفته‌اش، پیداست که سال‌های زیادی مخدر مصرف کرده و به این سادگی نمی‌تواند از آن دست بردارد.
عایشه که سال‌های زیادی هرویین مصرف می‌کرده، با روی‌کارآمدن امارت اسلامی و محدودیتی که به دنبال آن روی زندگی اجتماعی شهروندان وضع شد، برای سه ماه نتوانست هیرویین تهیه کند؛ چیزی که باعث شد به مصرف تریاک رو بیاورد. «وقتی طالبان آمد، هیرویین پیدا نتوانستم و پشتش نرفتم. حالی تریاک می‌خورم و حالم نسبت به گذشته بدتر شده.»
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
خان‌محمد، شوهر عایشه، می‌گوید که ۲۰ سال پیش در ایران به مصرف مخدر رو آورده و با بازگشت به افغانستان، خانمش را نیز به آن آلوده می‌کند. او که بارها مصروف مخدر را کنار گذاشته، می‌گوید که راحتی دادوستد مواد مخدر و در دست‌رس‌بودن آن، باعث شده که باز هم به مصرف آن رو بیاورد. «سه بار زندانی شدم و وقتی آزاد شدم، به خانه‌ی ساقی رفتم. به همی دلیل، نمی‌تانم ترک کنم. ساقی‌ها باید بازداشت شوند.»
بی‌شمار اند زنانی مانند عایشه که تنها به دلیل زندگی مشترک با مرد معتاد به مخدر، خود به مصرف آن معتاد شده اند.
نازدانه، باشنده‌ی دیگر کندهار که ۷ فرزند دارد، می‌گوید که ده سال می‌شود، او و شوهرش مواد مخدر مصرف می‌کنند؛ عادتی که به نیازی بدل شده و زندگی را برای شان زهرمار کرده است. نازدانه با صدایی گرفته و گلایه‌کنان، می‌گوید: «شوهرم به زور مره مجبور به مصرف مواد مخدر کرد و آخرش، مه هم با او معتاد شدم.»
زندگی هم‌راه با اعتیاد در کنار دیگر سختی‌هایی که دارد، هرازگاهی پای معتادان را به زندان نیز باز می‌کند، که شماری به دلیل فروش و شماری هم به دلیل دزدیدن برای تهیه‌ی مواد مخدر، به زندان می‌افتند. شوهر نازدانه نیز از این سرنوشت جدا نبوده و زمانی که او به زندان می‌افتد، نازدانه برای تهیه‌ی مخدر با دردسرهای زیادی روبه‌رو می‌شود؛ اما، درد خماری، باعث می‌شود که خود برای پیداکردن مواد مخدر از خانه بیرون بزند. «زمانی که شوهرم زندانی شد، کسی نبود که برایم مواد بیاورد. به بسیار سختی پیدا می‌کدم.»
با این که صدها زن در شهر کندهار، به مصرف مواد مخدر معتاد اند، اما از زمان قدرت‌گرفتن دوباره‌ی امارت اسلامی در سال گذشته، تنها شفاخانه‌ی ویژه‌ی ترک اعتیاد برای زنان در این ولایت، به روی آن‌هایی که هوس ترک دارند، بسته شده است.
فاطمه عظیمی، مسئول شفاخانه‌ی ویژه‌ی ترک اعتیاد زنان در کندهار، امروز (پنجشنبه، ۳۱ سنبله) به سلام‌وطندار می‌گوید: «۱۰ ماه کار کردیم، خانه به خانه رفتیم و بیماران را پیدا کردیم؛ اما متأسفانه به کارمندان ما حتا یک ماه معاش نیز داده نشد.» خانم عظیمی، می‌گوید که این شفاخانه در زمانی که سر پا بود، ۳۱ خانم معتاد به مخدر را درمان و بیش از ۲۰۰ خانم معتاد به مخدر را در کندهار شناسایی کرده بود.
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
هرچند شمار مجموعی زنان معتاد به مصرف مخدر در کندرهار روشن نیست؛ اما به گفته‌ی خانم عظیمی، رقم معتادان زن در کندرها به اندازه‌ای است که بازگشایی شفاخانه‌ی ترک اعتیاد ویژه‌ی زنان در این ولایت را حتمی کرده است.
در سوی دیگر، سردار ولی زیشان، مدیر کنترل مواد مخدر ریاست صحت عامه‌ی کندهار، به سلام‌وطندار می‌گوید که ۱۲۰ هزار تن در کندهار به مصرف مخدر معتاد است که از این میان، بیشتر از هزار تن شان در زندان به سر می‌برند. «در حال حاضر ۱۱۰۰ معتاد به شمول چهار کودک و هشت زن، در زندان مرکزی نگه‌داری می‌شود و ۱۰۰ معتاد دیگر در درمان‌گاه‌های خصوصی زیر درمان گرفته شده است.»
همه‌گیرشدن مصرف مواد مخدر از چند دهه به این سو، به ویژه در بیست سال گذشته، باعث شده که در کنار مردان، زنان زیادی نیز به این مسیر کشانده شوند؛ زنانی که برای یافتن خوش‌بختی راهی خانه‌ی شوهر می‌شوند؛ اما سرانجام با «نگون‌بختی اعتیاد به مخدر» آلوده می‌شوند.
کارشناسان، برای پایین‌آوردن گراف اعتیاد زنان به مصرف مواد مخدر، پیشنهاد می‌کنند که زنان و خانواده‌های شان در زمان گزینش شریک زندگی شان بیشتر دقت کنند، تا مبادا با فردی وارد زندگی مشترک شوند که به مصرف مواد مخدر معتاد است. در گام دوم، نیاز است که نهادهای مسئول و جامعه‌ی مدنی، با برنامه‌های آگاهی‌دهی در باره‌ی زیان‌های مصرف مخدر، ایجاد مرکزهای درمانی ویژه‌ی ترک اعتیاد و مرکزهای کارآفرینی پس از درمان، مصرف مواد مخدر در جامعه را به کم‌ترین میزان آن برسانند.
