سازمان حقوق بشری ایران، با پخش گزارشی گفته که پس از روی‌کارآمدن امارت اسلامی در افغانستان، روند اعدام‌شدن افغان‌ها در ایران بیشتر شده است.
بر بنیاد این گزارش، در جریان سه سال گذشته بیش از ۹۰ افغان در زندان‌های ایران اعدام شده اند. این سازمان، افزوده است که در ۱۰ ماه سال روان میلادی دست‌کم ۴۹ افغان در ایران اعدام شده اند که حکم ۱۳ تن شان در اکتبر همین سال اجرا شده است.
داوود مایار، آگاه حقوقی و روابط بین‌الملل، می‌گوید که برای شفافیت رسیدگی به پرونده‌های اعدام شهروندان بیرونی، این روند بایستی از طریق سفارت‌های مربوط نظارت شود.
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
او می‌افزاید: «اگر یک متهم در کشور دومی اعدام می‌شود، راه‌های مختلف برای شفافیت و نظارت وجود دارد؛ مثلاً از طریق روابط کنسولی امکان نظارت وجود دارد. متأسفانه وضعیت فعلی طوری است که در این مورد شفافیت وجود ندارد؛ حتا شایعه‌ها مبنی بر این است که به گمان اغلب استفاده‌ی ابزاری صورت می‌گیرد.»
حبیب صوفی، کارشناس حقوقی و جزایی، می‌گوید که هر کشوری با توجه به قوانین داخلی و جزایی‌اش، می‌تواند با متهمان و مجرمان شهروندان دیگر کشورها برخورد قانونی داشته باشد.
او اما می‌افزاید که از طریق روابط دیپلماتیک، می‌توان زمینه‌ی انتقال متهم به کشور اصلی‌اش را فراهم کرد تا در کشور خودش محاکمه شود. «از نگاه دیپلماتیک، اگر روابط خوب و بهتر با یک کشور دیگر دارند، وقتی دوسیه‌ی شان بررسی و حکمی صادر می‌شود، باز امکان تبادله‌شدن است. از نگاه دیپلماتیک اگر کار شود، می‌توانند متهم را تبادله کنند.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
حکومت سرپرست با این که به گونه‌ی مشخص در باره‌ی اعدام‌شدن افغان‌ها در ایران چیزی نمی‌گوید؛ اما حمدالله فطرت، معاون سخن‌گوی امارت اسلامی، می‌گوید که حکومت سرپرست تلاش دارد زمینه‌ی انتقال افغان‌هایی که در ایران زندانی اند را به افغانستان فراهم کند.
او می‌افزاید: «کوشش می‌کنیم که با طرف ایرانی به یک توافق برسیم تا زندانی‌هایی که در ایران به اتهام‌های مختلف محکوم استند، به کشور انتقال داده شوند. تا کنون ما با همکاری طرف‌های ایرانی موفق شدیم تقریباً چهار هزار زندانی را به افغانستان منتقل کنیم.»
بر بنیاد گزارش‌ها، اکنون پنج میلیون افغان در ایران زندگی می‌کنند که بیشتر شان به گونه‌ی غیرقانونی به این کشور رفته اند.
