فرید که پدرش را برای درمان به شفاخانه‌ی درمان سرطان در کابل آورده است، می‌گوید که پس از دو سال بیماری شدید، تازه مشخص شده که او به سرطان مبتلا است. فرید، می‌گوید که پیش از این پزشکان با انجام آزمایش‌های زیاد، به او گفته بودند که پدرش زردی سیاه دارد. «بیمار ما نزدیک به دو سال پیش بود که بیماری‌اش به نام زردی سیاه تشخیص شده بود؛ اما مدتی است که مشخص شده پدرم سرطان جگر دارد. اول نادرست تشخیص شده بود، گفته بودند زردی دارد، بعد مشخص شد که سرطان دارد.»
فرید با این که در دو سال گذشته به خاطر بازیابی سلامت پدرش به هر دری کوبیده و همه داشته‌هایش را در این راه هزینه کرده است؛ اما تشخیص نادرست پزشکان در ابتدای بیماری او، سبب شد که بیماری‌اش پیش‌رفت کند. «اگر به حساب پول بگویم، تمام دارایی ما در این مدت به خاطر تداوی پدرم مصرف شد. فقط دوستانی که استند، آن‌ها پول به ما قرض می‌دهند؛ دیگر کسی نمانده و ۵۰۰ و ۵۰۰ افغانی از هر کس قرض کرده‌ام. سه سال است که خودم بی‌کار استم و در کنج خانه نشسته‌ام، ۱۰ نفر اعضای فامیل است و به همین ۱۰ نفر به دامن خدا استیم.»
ناتوانی در تشخیص درست بیماری از سوی پزشکان و درمان‌گاها، تنها از پدر فرید و خانواده‌اش تاوان نگرفته است؛ بل که این معضل، باعث می‌شود که زندگی شماری از بیماران به ویژه آن‌هایی که بیماری‌های پیچیده‌تری دارند، در خطر قرار بگیرد.
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
یکی از این موردها، زندگی پدر رحیمه، باشنده‌ی غزنی است که پزشکان در نخست بیماری او را اشتباه تشخیص داده و داروهای اشتباه را به او تجویز کرده بودند. رحیمه، در این باره می‌گوید: «مریض ما را گفتند که توبرکلوز است؛ ما در شفاخانه‌ی توبرکلوز بردیم، در شفاخانه‌ی توبرکلوز یک ماه بستر بود، بعد از یک ماه ما را گفتند ببرید کابل؛ کابل بردیم، داکترصاحبان معاینات کردند و گفتند که توبرکلوز نیست، سرطان است، سرطان معده. در آن جا خیلی مصرف هم کردیم، بعد از مصرف‌کردن، آمدیم خانه، ما را رخصت کردند. مریض ما بعد از دو هفته فوت کرد.»
همین گونه، عبدالستار، باشنده‌ی ولسوالی چهارسده‌ی غور که خون یکی از کودکانش میکروبی شده، نیز روایت مشابهی دارد. او، می‌گوید که برای درمان کودکش نزد پزشکان بسیاری مراجعه کرده؛ اما هر کدام آن‌ها، پس از انجام آزمایش، تشخیص‌های متفاوتی از بیماری او داده و همه هم نادرست بوده است.
عبدالستار، می‌‌افزاید: «چندین دفعه مریض را که به همین قریه و قصبات بردیم؛ چون هر دفعه وضعیتش بد می‌شد، کوشش می‌کردیم به هر جایی ببریم که دوایش مؤثر باشد و این خوب‌تر شود و بعد آمدیم مرکز شهر، دوا می‌گرفتیم، وضعیت مریض ما را یک روز-دو روز بهتر می‌کرد، بعد مدتی، مریضی‌اش پس شدت می‌گرفت. یک داکتر می‌گفت توبرکلوز است؛ یکی می‌گفت سوراخ قلب است و یکی دیگر می‌گفت نه این خونش آلوده است. دوایش خیلی زیاد است و خدا شاهد است که هنوز از داروفروشان قرض‌دار استم.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
از آن جایی که تشخیص نادرست یا تأخیر در تشخیص بیماری می‌تواند روند درمان را به تأخیر بیندازد، بیمارداران می‌گویند که این معضل هزینه‌های سنگین نیز روی دوش آنان گذاشته است. با این حال، پزشکان، می‌گویند که تشخیص به موقع می‌تواند از پیش‌رفت بیماری پیش‌گیری کند و حتا سبب بهبود بیمار در کوتاه‌مدت شود .
قندآغا حسن، جراح عمومی در شفاخانه‌ی ابن سینای کابل، می‌گوید: «تشخیص به موقع نیاز اصلی است و از اختلالاتی که بعداً قرار است به بیمار پیش بیاید، جلوگیری می‌کند. دو فکتور اساسی این است که داکتر باید متخصص باشد و ظرفیتش بالا باشد و علمیت شان باید بالا باشد و هر دو خیلی اهمیت دارد.»
در حالی که شهروندان از تشخیص نادرست بیماری توسط پزشکان شکایت دارند، مسئولان در وزارت صحت عامه نیز پیش از این گفته اند که بیش از ۷۴ درصد شهروندان حتا به خدمات ابتدایی صحی دست‌رسی ندارند. این کم‌بود منابع و زیرساخت‌های درمانی سبب شده است که بسیاری از مردم در مناطق دورافتاده یا حتا شهرهای بزرگ، قادر به دریافت درمان‌های اساسی و تشخیص به موقع بیماری‌های شان نباشند.
