با این که ارزش دالر در برابر افغانی، به گونه‌ی چشم‌گیری کاهش یافته؛ اما بهای مواد خوراکی در کشور تا کنون هیچ تغییری نکرده است. شماری از کارشناسان اقتصادی، می‌گویند که بانک مرکزی افغانستان بدون درنظرداشت اصول جهانی تبادله، تلاش دارد بهای دالر را در برابر افغانی کاهش دهد که این اقدامش بر اساس مصلحت‌ها و سیاست پولی است؛ اما در کاهش بهای مواد اولیه تأثیری نخواهد داشت.
زکریا حیدری، کارشناس اقتصادی، در این باره به سلام‌وطندار می‌گوید: «در افغانستان هم متأسفانه نرخ تبادله از طریق بانک مرکزی به گونه‌ی مصنوعی تعیین می‌شود؛ یعنی نرخ را بر اساس همان مصلحت‌هایی که خود شان می‌بینند، بانک مرکزی کوشش دارد که نرخ دالر را پایین نگاه کند و ارزش افغانی را بلند می‌برد که مردم بتوانند بخرند؛ اما موفق به این نمی‌شوند که قیمت‌ها را در سطح جهان ثابت نگه کنند. دالر در جهان کاهش ارزش نکرده و اگر کرده، به اندازه‌ی یک یا دو روپیه کرده که به تناسبی که در افغانستان کاهش یافته، به این تناسب در سطح جهان نیافته است. به این دلیل تغییز در نرخ و نوا دیده نمی‌شود.»
محمدآصف ننگ، دیگر کارشناس اقتصادی، نیز در این باره می‌گوید: «قرار تحلیل اقتصادی، ارزش پول به دو اساس می‌شود. یکی اساس ظاهری و دیگری حقیقی پول که در افغانستان به اساس ظاهری بسیار مدار اعتبار بوده؛ یعنی ارزش حقیقی پول جایگاه خود را نیافته است.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
از سوی دیگر، شماری از باشندگان کابل، می‌گویند که با کاهش ارزش دالر در برابر افغانی، بهای مواد اولیه و سوخت هیچ تغییری نکرده است. عبدالبصیر، تکسی‌ران در کابل، می‌گوید: «ارزش دالر روزبه‌روز پایین می‌آید؛ اما قیمت مواد خوراکی، نفتی و دیگر کالاها پایین نمی‌آید. خودم دیروز یک جنس را می‌خریدم که قبلاً ۱۰۵ تا ۱۱۰ دالر بود؛ اما ۱۴۰ دالر گفتند. دلیل این است که ارز کنترول می‌شود؛ اما قیمت‌های مواد خوراکی نه.»
خالق، باشنده‌ی کابل، نیز می‌گوید: «هر زمانی که دالر در بازار پایین و بالا می‌شود، در نرخ مواد خوراکی هم تغییرات ناچیزی می‌آید که این قابل قبول نیست. حالا که ببینیم، نرخ دالر خیلی پایین آمده؛ اما مواد خوراکی مانند آرد، برنج و روغن به همان قیمت سابق است.»
با این حال، فروشندگان مواد خوراکی، می‌گویند که بهای مواد خوراکی نسبت به گذشته تغییر کرده است. داوود، یک تن از دکان‌داران در منطقه‌ی «دهن باغ» شهر کابل، می‌گوید: «روغن از ۵۰۰ به ۴۲۰ افغانی پایین آمده، قیمت آرد ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ افغانی بود که ۱۶۵۰ افغانی شده و برنج هم به ۲۷۰۰ افغانی رسیده است.»
سلام‌وطندار را در شبکه‌ی «ایکس» دنبال کنید
در همین حال، مسئولان در شهرداری کابل، می‌گویند که آنان نظارت جدی بر بازار دارند و نرخ مواد خوراکی و مواد سوختی را هر هفته کنترل می‌کنند. نعمت‌الله بارکزی، سخن‌گوی شهرداری کابل، می‌گوید زمانی که بهای دالر بلند می‌رود، بهای مواد خوراکی نیز بلند می‌رود؛ زیرا افغانستان یک کشور وارداتی است. اما زمانی که ارزش دالر پایین می‌آید، شهرداری کابل برای جلوگیری از احتکار و گران‌فروشی، نرخ‌نامه‌ی مشخص تعیین می‌کند.
او می‌افزاید: «شهرداری کابل به تمام شهر کابل نرخ‌نامه نمی‌دهد و محدود است که تنها مواد اولیه در آن شامل می‌باشد که مطابق همان باید به فروش برسانند و اگر کسی بلند می‌فروشد، دکانش بسته می‌شود و اگر دو بار تکرار شود، به نهادهای عدلی و قضایی معرفی می‌کنیم. نرخ دالر بدون شک که پایین آمده و ما نرخ‌نامه را به هر هفته تعیین می‌کنیم. ثبات دالر خیلی مهم است و ما مطابق همان نرخ را تعیین می‌کنیم.»
این در حالی است که شهروندان از افزایش میزان فقر و بی‌کاری و بالارفتن بهای مواد اولیه شکایت می‌کنند و از حکومت میخواهند که تدابیر لازم را برای جلوگیری از افزایش بهای مواد خوراکی روی دست گیرد.
