چین فرد جدیدی را بهعنوان نمایندۀ این کشور در امور افغانستان گماشته است تا وضعیت فاجعه‌بار را در آن کشور کنترل کند. در حالی که هم‌زمان با خروج سربازان آمریکایی بی‌ثباتی در افغانستان در حال افزایش است، چین برای جلوگیری از جنگ داخلی در مزرهایش یک طرح سه ماده‌یی ایجاد کرده است.
ژئو لی‌جیان، سخنگوی وزارت خارجۀ چین روز چهارشنبه در یک نشست خبری اعلام کرد که یوشیائو یونگ از دیپلمات‌های ارشد این وزارت بهعنوان فرستادۀ ویژۀ جدید چین در امور افغانستان جای‌گزین لیو ژیان خواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجۀ چین می‌گوید، لیو مأموریت خود را با موفقیت به سرانجام رساند و مدعی شد که یو – پیش از این بهعنوان سفیر چین در قطر، اردن و ایرلند خدمت کرده است_ به‌زودی یک رابطۀ کاری را با طرف‌های ذی‌ربط ایجاد و ارتباط و هماهنگی نزدیک را با آنان حفظ خواهد کرد.
آقای لی‌جیان به خبرنگاران می‌گوید: «موضوع افغانستان اکنون در کانون توجه جامعۀ جهانی قرار دارد. چین در تمام مراحل روند صلح و مصالحۀ افغانستان فعالانه شرکت کرده است. برای هماهنگی و ارتباط با تمام طرف‌های ذی‌ربط و هم‌کاری‌های بین‌المللی مرتبط با افغانستان اهمیت زیادی قایل است. ما به نقش سازندۀ خود در تحقق صلح و ثبات در افغانستان ادامه خواهیم داد.»
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
به نظر می‌رسد این حرکت نشانۀ این است که چین تمایل دارد تا در دوران ناآرامی شدید در آینده و ثبات افغانستان سهمی داشته باشد. حکومت افغانستان و طالبان هم‌دیگر را به تشدید خشونت‌ها متهم می‌کنند و گروه طالبان در این اواخر سهمش را در کنترل بخش‌هایی از خاک افغانستان افزایش داده است.
پس از هشدارها دربارۀ انشعاب‌های منطقه‌یی، وانگ یی، وزیر خارجۀ چین هفتۀ گذشته به تاجیکستان سفر کرد تا دربارۀ این مناقشه با مقام‌های تاجیکستانی گفت‌وگو کند. وزیر خارجۀ چین در تاجیکستان یک فهرست سه ماده‌یی از «اولویت‌های بسیار مهم» دربارۀ افغانستان را اعلام کرد.
آقای وانگ می‌گوید: «اولویت اول، اجتناب از گسترش بیشتر مناقشه به‌ویژه جنگ داخلی همه‌جانبه در افغانستان است. اولویت دوم، از سرگیری هرچه زودتر گفت‌وگوهای بین‌الافغانی برای دست‌یابی به یک توافق سیاسی‌ست. اولویت سوم، جلوگیری از رشد تمام انواع گروه‌های تروریستی‌ست که از وضعیت جاری افغانستان سود می‌برند و این‌که نباید اجازه داده شود افغانستان بار دیگر به میدان تجمع تروریستان تبدیل شود.»
نکتۀ آخر در مورد تهدیدهای گروه‌های افراطی برای بیجینگ خیلی مهم است و این دیپلمات ارشد چین می‌گوید که امیدوار است طرف‌های افغانی در نهایت بتوانند بر اختلاف نظرهای‌شان فایق آیند و اطمینان دهند که چنین تهدیدی گسترش نمی‌یابد.
وزیر خارجۀ چین می‌گوید: «انتظارات چین برای آیندۀ افغانستان: کشوری با آرایش سیاسی همه‌شمول و گسترده است که سیاست اسلامی سالم را دنبال می‌کند، با تمام انواع تروریسم و ایده‌های افراطی قاطعانه مبارزه می‌کند و تبدیل به کشوری می‌شود که به رابطۀ دوستانه با تمام کشورهای همسایه‌اش متعهد است.» و سپس اطمینان داد که چین از چنین اقداماتی فعالانه حمایت می‌کند.
سلام‌وطندار را در یوتیوب دنبال کنید
او می‌گوید: «چین از تمام تلاش‌ها در راستای تحقق اهداف بالا پشتی‌بانی می‌کند و حاضر است با تمام طرف‌ها هماهنگی و ارتباط برقرار کند و برای این منظور اقدام به میانجی‌گری دیپلماتیک کرده و تسهیلات لازم را فراهم خواهد کرد.»
وزیر خارجۀ چین از دو دهه ایفای نقش واشنگتن و متحدانش در افغانستان به شدت انتقاد می‌کند و می‌گوید: «آمریکا جنگی را در افغانستان آغاز کرد که ۲۰ سال زمان برد، اما صلحی ایجاد نشد. در این مدت‌زمان ده‌ها هزار شهروند غیرنظامی افغان در جریان عملیات‌های نظامی آمریکا جان دادند و ده‌ها میلیون تن نیز بی‌جا و به پناهنده تبدیل شده‌اند.»
با این حال، او افزود چین معتقد است که آمریکا هنوز می‌تواند در این کشور جنگ‌زده نقش ایفا کند.
وزیر خارجۀ چین می‌گوید: «در حالی که آمریکا در حال خروج از افغانستان است، باید در نقشی که در مورد مسألۀ افغانستان ایفا کرده تأمل کند. باید در این مورد فکر کند که چه‌گونه می‌تواند به تعهداتش در مورد مصالحه و بازسازی افغانستان عمل کند.»
سلام‌وطندار فارسی را در تلگرام دنبال کنید
او از حق حاکمیت و استقلال افغانستان حمایت می‌کند و می‌گوید: «حقیقت یک بار دیگر ثابت کرد که هر دخالت نظامی در افغانستان محکوم به شکست است. در حالی که آمریکا و ناتو از افغانستان خارج می‌شوند، مردم افغانستان با استفاده از این درس‌های دردناک به فرصتی جدیدی دست یافته‌اند تا با خودشان آیندۀ کشور و مردم‌شان را بسازند.»
از دیدگاه چینی‌ها این به‌معنای به رسمیت‌شناسی نقش حکومت افغانستان و همین‌طور نقش طالبان نیز است؛ زیرا آقای وانگ در اظهاراتش از این گروه به‌نام «یک نیروی بزرگ نظامی در افغانستان» یاد کرد که به گفتۀ او، طالبان باید مسئولیت‌شان را در برابر مردم و کشور ادا کرده و با تمام گروه‌های تروریستی قطع رابطه کند و دوباره به مسیر اصلی سیاست برگردند.
ظاهراً طالبان تاکنون به این پیش درآمدها پاسخ دوستانه داده‌اند. سهیل شاهین، عضو هیأت گفت‌وگوکنندۀ این گروه در اوایل ماه جاری به یکی از نشریات چین گفت که این گروه از سرمایه‌گذاری چین در افغانستان استقبال می‌کند.
با این حال، تهدیدات به منافع منطقه‌یی چین خود را آشکار کرده است، مانند انفجار هفتۀ گذشته بر یک بس در شمال پاکستان که در نتیجۀ آن ۱۳ تن به‌شمول شهروندان چینی کشته شدند.
سفارت چین در واشنگتن، نشریۀ نیوزویک را به بیانیۀ سازمان هم‌کاری‌های شانگهای ارجاع داد که توسط این نهاد صادر شده بود. اعضای این سازمان را کشورهای چین، هند، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و اوزبیکستان تشکیل می‌دهد و افغانستان، بلاروس، ایران و مغولستان بهعنوان دولت‌های ناظر در این سازمان حضور دارند.
در بیانیۀ مشترک این سازمان آمده است: «اعضای کشورهای عضو سازمان هم‌کاری‌های شانگهای بهعنوان کشورهای دوست و همسایه و هم‌کاران مهم افغانستان علاقه‌مند اند تا افغانستان را یک کشور در صلح، با ثبات و موفق بسازند و بار دیگر تکرار می‌کند که اعضای این سازمان به سنت‌ها و فرهنگ تمام ساکنان افغانستان احترام می‌گذارد.»
کشورهای شرکت‌کننده گفته‌اند «آن‌ها می‌خواهند با افغانستان در راستای عاری‌شدن از تروریسم، جنگ و مواد مخدر همکاری کنند.» در بیانیه این کشورها آمده است: «ما می‌دانیم که فعالیت‌های سازمان‌های تروریستی بین‌المللی یکی از عوامل کلیدی ناپایداری در این کشور است. ما دربارۀ افزایش تنش‌ها در ولایت‌های شمالی افغانستان که ناشی از افزایش تمرکز گروه‌های مختلف تروریستی، جدایی‌طلب و افراطی‌ست، به شدت نگرانیم. ما افزایش تلاش‌های مشترک کشورهای عضو سازمان هم‌کاری‌های شانگهای، برای مقابله با تروریسم، تجزیه‌طلبی و افراط‌‌گرایی را مهم می‌دانیم.»
مقام‌های چین این سه تهدید را «نیروی شیطانی» می‌خوانند و حزب بر سر اقتدار کمونیست می‌خواهد مطمئن شود که این تهدیدات بر جمهوری خلق چین چیره نخواهد شد.
چین برای این منظور در ایالت سنکیانگ که با افغانستان مرز مشترک دارد، اردوگاه‌های آموزشی و فنی حرفه‌یی ایجاد کرده است تا اقلیت‌های مسلمان اویغور با عقاید براندازانه را در آن‌ها نگه‌داری کند.
در ابتدا چنین به نظر می‌رسید که یک گروه از ایغورها به‌نام حزب اسلامی ترکستان شرقی در افغانستان فعالیت می‌کند، اما وزارت خارجۀ آمریکا حضور این گروه در افغانستان را نادیده گرفت و نام این گروه را از فهرست تروریستی‌اش حذف کرد. سخنگوی وزارت خارجۀ آمریکا ماه گذشته به نشریۀ نیوزویک گفت که حزب اسلامی ترکستان شرقی از فهرست تروریستی حذف شد؛ زیرا پس از بیش از یک دهه هیچ سندی قابل اعتباری از ادامۀ موجودیت این حزب به‌دست نیامد.
سیاست‌های بحث‌برانگیز چین در ایالت سنکیانگ منبع انتقادهای آمریکا و متحدانش از این کشور بوده است. با این حال، علی‌رغم رقابت‌های عمیق جئیوپولیتکی، ایالات متحده نیز نقش چین را در حمایت از نتایج صلح افغانستان مثبت می‌بیند.
سلام‌وطندار فارسی را در توییتر دنبال کنید
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجۀ آمریکا هفتۀ گذشته به خبرنگاران گفت، چین یک کشور مهم در منطقه است و زمانی که صحبت از افغانستان امن، باثبات و صلح‌آمیز می‌شود، چین این پتانسیل را دارد که در این زمینه یک نیروی سازنده باشد.
در حالی که سخنگوی وزارت خارجۀ آمریکا رابطۀ واشنگتن و بیجینگ را خصمانه و رقابتی خواند، اما تصریح کرد که در برخی مناطق منافع ما هم‌سوست و در آن‌جاها پتانسیل همکاری وجود دارد.
ند پرایس استدلال کرد که افغانستان این پتانسیل را دارد که یکی از آن مناطق باشد؛ زیرا افغانستان منطقه‌یی‌ست که منافع ما با چین در آن‌جا هم‌سوست و ایالات متحده و چین می‌توانند برخی مناطق مورد توافق را پیدا کرده و به گونۀ سازنده در آن مناطق باهم همکاری کنند.
با تأیید سفر وندی شرمن، معاون وزیر خارجۀ آمریکا و دیدار او از چین در جریان سفر آسیایی‌اش در هفتۀ آینده فرصت جدیدی را برای هم‌کاری‌های مشترک میان دو کشور به‌وجود آورده است.
او در جریان سفرش از چین با وانگ یی، وزیر خارجه و دیگر مقام‌های چینی دیدار خواهد کرد.
به گفتۀ وزارت خارجۀ آمریکا، «بخشی از تلاش‌های جاری آمریکا برای برقراری مبادلات بی‌پرده با مقام‌های جمهوری خلق چین برای پیش‌برد منافع و ارزش‌های ایالات متحده و مدیریت مسئولانۀ روابط دو کشور است. ما در جاهایی که دربارۀ فعالیت‌های جمهوری خلق چین نگرانی شدید داریم، در این مورد با آنان گفت‌وگو می‌کنیم، به‌شمول مناطقی که با منافع ما هم‌سوست.»
منبع: نیوزویک
برگردان: علی احمدی
