پنجشیر، ولایتی کوهستانی در شمال کابل است که بیشتر مناطق آن برای پرورش زنبور عسل مناسب است. شماری از زنبورداران در پنجشیر، می‌گویند که پس از تحولات سیاسی نتوانسته اند کندوهای زنبورهای شان را به مناطق دیگر انتقال دهند و این مسئله روی تولید عسل تأثیر منفی گذاشته است.
به گفته‌ی آنان، گسترش بیماری «نوزما» و حمله‌ی زنبورهای بیگانه، از عامل‌های دیگر کاهش تولید عسل بوده که این مسائل آن‌ها را به شدت متضرر کرده است. نوزما، بیماری واگیردار و شایع زنبورهای عسل بالغ است. مناطق مرطوب و مناطقی که زمستان‌های سرد و دراز دارند و مناطقی که رطوبت هوا بالاست، مستعدترین مناطق برای پخش این بیماری است؛ زیرا در این شرایط زنبورها مدت بسیاری در کندو خواهند بود و نمی‌توانند از کندو بیرون شوند.
عبدالرحیم، باشنده‌ی روستای «باباعلی» ولسوالی آبشار پنجشیر که پیشینه‌ی زنبورداری ۳۰ساله در کارنامه‌اش دارد، می‌گوید که حدود ۵۰۰ صندوق زنبور داشت؛ اما بیماری کنه، حمله‌ی زنبورهای بیگانه و انتقال‌ندادن کندوهای زنبور عسل از یک مکان به مکانی دیگر، سبب شده است که بیشتر از ۴۰۰ صندوق زنبورش از بین برود که در نتیجه‌ی آن حدود ۱.۵ میلیون افغانی زیان دیده است.
عبدالرحیم در گفت‌وگو با سلام‌وطندار می‌گوید که تا کنون هیچ نهادی در بخش مشوره‌های فنی و دارو به او کمکی نکرده است. این زنبوردار، از حکومت می‌خواهد که به او کمک کند تا بتواند دوباره روی پاهایش بی‌ایستد.
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
او می‌افزاید: «۵۰۰ صندوق داشتیم، تقریباً ۴۰۰ صندوق از بین رفت. از طرفی دیگر، جای کوچ ندهی مرض می‌گیرد، کنه می‌زند، تخم‌های شان گنده می‌شود. خواست ما از ریاست زراعت این است که زنبورهای ما تلف شده است و تا ۱.۵ میلیون افغانی ضرر کردیم. دست ما را بگیرند و با ما کمک بکنند.»
گل‌محمد، یکی دیگر از پرورش‌دهند‌گان زنبور در پنجشیر، نیز از حکومت می‌خواهد که به زنبورداران مشوره‌های فنی بدهد و جلو واردشدن عسل‌های تقلبی به بازار را بگیرد.
در همین حال، محمدالله راسخ، کارشناس زنبورپروری، می‌گوید که بیماری نوزما سبب کاهش تولید عسل می‌شود؛ زیرا زنبورها اسهال می‌شوند و برای کنترل این بیماری نیاز است تا از داروی فوماژیلین استفاده شود. آقای راسخ، می‌افزاید که وقتی پلیت‌ها در داخل صندوق سیاه می‌شود، باید از صندوق بیرون شود.
از سوی دیگر، خریداران عسل از کیفیت پایین و عسل تقلبی در بازار شکایت می‌کنند. بلقیس، از خریداران عسل وطنی، می‌گوید که تمام بازار را عسل تقلبی گرفته است و حکومت و زنبورداران باید عسل وطنی را معیاری و از ورود عسل تقلبی به بازار جلوگیری کنند.
او می‌افزاید: «در بازار اصلاً عسل خالص هیچ وجود ندارد. ده رقم عسل را به مشتری‌ها پیش می‌کنند، هیچ کدامش عسل اصلی یا وطنی نیست؛ از پاکستان و ایران وارد می‌شود که تقلبی است. حکومت باید جلو واردات عسل تقلبی از کشورهای دیگر را بگیرد. زنبورداران هم به شکل درست عرضه نمی‌کنند.»
سلام‌وطندار را در شبکه‌ی «ایکس» دنبال کنید
با این همه، فضل‌الله دیوبندی، رییس زراعت، آبیاری و مالداری پنجشیر، به سلام‌وطندار می‌گوید که در این ولایت حدود ۸۵۰ کندوی زنبور عسل وجود دارد که از این شمار کندو، سالانه ۴۲۵۰ کیلوگرام عسل به دست می‌آید؛ اما امسال به دلیل بیماری‌ها عسل تولیدشده در این ولایت تنها ۳۵ کیلوگرام بوده است.
آقای دیوبندی، در باره‌ی تلفات زنبورهای عسل چیزی نمی‌گوید؛ اما گسترش بیماری نوزما و حمله‌ی زنبورهای سرخ‌رنگ بیگانه را تأیید می‌کند. به گفته‌ی او، مشوره‌های فنی از سوی کارمندان ریاست زراعت در تمام ولسوالی‌ها به زنبورداران ارائه می‌شود.
رییس زراعت پنجشیر، می‌افزاید: «به تعداد ۸۵۰ صندوق زنبور عسل در سطح ولسوالی‌های این ولایت موجود بوده که توسط مأمورین مالداری مرکز و ولسوالی‌ها راهنمایی‌های فنی و مسلکی صورت می‌گیرد. تولید عسل حدود ۴۲۵۰ کیلوگرام تخمین زده می‌شود که امسال حدود ۳۵ کیلوگرام عسل خالص در موسم آن حاصل شده است.»
گفتنی است که اگر نهادهای مسئول با پرورش‌دهند‌گان زنبور عسل در پنجشیر در زمینه‌ی مشوره‌های فنی و بازاریابی همکاری کند، میزان تولید عسل افزایش خواهد یافت و برای بسیاری از مردم نیز زمینه‌ی کار فراهم خواهد شد.
