بخش نخست
چندین دهه جنگ دوامدار و خانمان‌سوز سبب شده است تا شمار زیادی از شهروندان راه مهاجرت در پیش گیرند. شماری از شهروندان افغانستان برای امنیت جانی و شماری هم به آرزوی زنده‌گی‌یی مرفه سالانه کشور را به قصد مقصدی بهتر ترک می‌کنند.
از زمانی که گپ‌وگفت‌های صلح شروع شده، امیدواری‌ها به امنیت شهروندان افزایش یافته است. این امیدواری‌ها نه‌تنها در افغانستان، بلکه مرزهای کشورهای دیگر را نیز درنوردیده و در دل‌های مهاجران افغانستان نیز چراغ برافروخته است.
پس از آن که توافق‌نامۀ صلح میان آمریکا و طالبان به امضا رسید، قرار شد گفت‌وگوهای بین‌الافغانی صلح آغاز شود. آغاز این روند نقطۀ عطف برای شهروندان خسته از جنگ افغانستان به حساب می‌رفت و می‌رود.
سرانجام انتظار به پایان رسید و به تاریخ ۲۲ سنبله/۱۲ سپتامبر گفت‌وگوهای صلح آغاز شد. با وجود آن که از آغاز این روند بیش از دو ماه می‌گذرد و هنوز اختلافات میان هیأت مذاکره‌کنندۀ صلح حکومت و طالبان سبب شده تا این گفت‌وگوها به گونۀ رسمی آغاز نشود، اما شهروندان هنوز هم امیدوارند تا در کشورشان صلح شود.
در این گزارش دیدگاه شهروندان مهاجر را در مورد روند صلح افغانستان جمع‌آوری کرده‌ایم. این شهروندان از آرزوها و امیدهای‌شان می‌گویند، از برگشتن به وطن صحبت می‌کنند و از شوق دیدار با آشنایان، دوستان و پدر و مادران‌شان روایت‌ها دارند.
محمدنسیم جعفری، ایران:
روند گفت‌وگوهای صلح برای همۀ مردم افغانستان، مهاجر و غیرمهاجر مهم است، زیرا جنگ‌های چهل ساله در کشور، ضمن آن که میلیون‌ها تن را به کام مرگ فرستاده و میلیون‌ها تن دیگر را معلول کرده، زیرساخت‌های کشور را تخریب و کشور را از قافلۀ پیش‌رفت بازداشته است.
انسان در مهاجرت، علاوه بر درد دوری از وطن، زخم زبان‌ها و حقارت‌های فراوانی را متحمل می‌شود. ما به عنوان یک شهروند افغانستانی که به دلیل جنگ مجبور به ترک دیار شده‌ایم، انتظار داریم که نماینده‌گان حکومت افغانستان در این روند از حقوق شهروندان دفاع کنند، مصلحت‌اندیشی را کنار بگذارند و از قانون اساسی، دستاوردهای دو دهۀ گذشته، حقوق اقوام، حقوق مذاهب، حقوق زنان، آزادی بیان، دموکراسی و مدنیت دفاع کنند و اجازه ندهند که افغانستان یک بار دیگر به عقب برگردد و حکومت طالبانی یا شبه‌طالبانی در کشور حاکم گردد و تمام دستاوردهای دو دهه بر باد رود.
من در کشوری زنده‌گی می‌کنم که توجه چندانی به اخبار افغانستان و گفت‌وگوهای صلح نمی‌شود و مجبورم از طریق شبکه‌های اجتماعی اخبار مربوط به روند صلح را دنبال کنم. آرزو می‌کنم گفت‌وگوهای صلح نتیجه دهد و مهاجران با سرمایه‌های مادی و علمی خود به کشور برگردند و در آبادی و پیش‌رفت کشور سهم بگیرند.
هادی مرادی، پاکستان:
بدون شک که روند صلح برای هر شهروند افغانستان مهم است، مخصوصاً برای ما که سال‌هاست در مهاجرت به سر می‌بریم. چهار دهه جنگ شهروندان کشور را خسته و افسرده کرده است و اگر روزی در کشورمان صلح شود، حتماً به کشورم برمی‌گردم.
توقع من از روند صلح این است که در آن حقوق تمام شهروندان افغانستان در نظر گرفته شود.
من برای این که فضای صلح و امنیت در افغانستان حاکم شود لحظه‌شماری می‌کنم؛ زیرا زنده‌گی در مهاجرت همواره با بیم‌وترس همراه بوده، اما همان‌طور که مردم در خانۀ‌شان احساس امنیت می‌کنند، در کشورشان نیز خودشان را مصون می‌دانند.
تقی عصیان، آلمان:
من به عنوان یک انسان افغانستانی، صلح آرزوی دیرینه‌ام است. مشکلات و دغدغه‌هایی که در کشورم داشتم سبب شد تا تصمیم به مهاجرت بگیرم. گرچند در آلمان زنده‌گی راحت و جمع‌وجوری دارم، اما فکر و خیالم همیشه با مردم و کشورم است. من از حکومت افغانستان توقع دارم تا در روند گفت‌وگوهای صلح با طالبان تمام جوانب را در نظر بگیرند و هرگز وضعیت کشور را از آن‌چه که فعلاً است، بدتر نسازند.
بیگانه‌ها همیشه تظاهر می‌کنند که اوضاع افغانستان برای‌شان مهم است، اما هرگز این‌طور نبوده و نیست. امروز وقتی سرکلاس حاضر شدم، دیدگاه استادم را در مورد روند صلح افغانستان پرسیدم. استادم هیچ‌چیزی در این مورد نمی‌دانست، نه‌تنها نمی‌دانست بلکه کاملاً برایش ناآشنا بود. استادم می‌گوید، تنها چیزی که در مورد افغانستان می‌داند این است که «جنگ جریان دارد.»
پس باید خودمان تلاش کنیم و هرگز منتظر نباشیم تا بیگانه‌ها برای ما دودستی صلح را تقدیم کنند. من به عنوان مهاجر هرگز دست از تلاش برنداشته‌ام و تمام امیدواری‌ام این بوده تا پس از برگشت به وطن، حداقل از اندوخته‌های علمی‌ام به دیگران بیاموزانم.
همیشه نگران عزیزانم هستم و دیدار آن‌ها بزرگترین آرزویم است.
روز گذشته نشست ژنوا در مورد افغانستان آغاز شد. در نشست‌های جانبی که در ژنوا صورت گرفت، اکثر سخن‌رانان در مورد تأمین صلح پایدار و ادغام مجدد مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان بحث کردند.
نوررحمان اخلاقی، نامزدوزیر وزارت مهاجرین و عودت‌کننده‌گان در این نشست گفت که دولت افغانستان به بازگشت مهاجران متعهد است و برای عملی‌کردن این برنامه، نیاز به حمایت جامعۀ جهانی دارد.
فیلپو گراندی، کمیشنر عادی ملل متحد برای پناهنده‌گان گفته که افغانستان بیشترین مهاجر و بی‌جاشده را در جهان دارد. به گفتۀ او، ۴۰ درصد پناهنده‌گانی که در یونان هستند، شهروندان افغانستان‌اند. او تأکید کرد که خواست مهاجران و بی‌جاشده‌گان باید در گفت‌وگوهای صلح شنیده شود.
