پکتیا، یکی از ولایت‌های کشور است که بیشتر کوه‌های آن پوشیده از جنگل است. با این که بیشتر جنگلات پکتیا در جنگ‌های سه دهه‌ی پسین آسیب دیده و شماری از آن‌ها توسط مردم برای سوخت و ساخت خانه قطع شده؛ اما از چند سال به این سو تلاش‌ها برای احیای جنگلات در بسیاری از ولسوالی‌های پکتیا تشدید شده است.
محمودشاه، باشنده‌ی ولسوالی سیدکرم پکتیا، به سلام‌وطندار می‌گوید که از یک سو اکنون باشندگان این ولسوالی در باره‌ی حفاظت از جنگلات آگاهی عمومی پیدا کرده اند و از سوی دیگر، بسیاری از مردم با فروش جلغوزه منافع اقتصادی زیادی به دست می‌آورند؛ به همین دلیل بزرگان قومی از آن‌ها محافظت می‌کنند یا با پرداخت معاش، برای درختان محافظ استخدام می‌شود.
به گفته‌ی این باشنده‌ی ولسوالی سیدکرم، نهادها برای احیای جنگلات در این منطقه طرح‌هایی را عملی کرده اند که از آن جمله می‌توان به کاشت درختان جلغوزه، بادام و چارمغز و هم‌چنان ساخت حوض‌های آب برای آبیاری این درختان، اشاره کرد.
او می‌افزاید: «در این جا کارهای مخلصانه انجام داده است. اگر چارمغز است یا بادام یا جلغوزه و یا ذخیره‌گاه‌های آب در این جا ساخته است. ما بسیار راضی هستیم و می‌خواهیم در آینده نیز به ما چنین کمک شود. این جنگلات ۴۰ سال پیش در دوران انقلاب قطع شده است؛ اما اکنون ان‌شاءالله همه مردم، چه مردم عادی و چه حکومت، فهمیده اند که جنگلات نیاز به حفاظت دارند. ان‌شاءالله دولت و مردم این جنگلات را احیا کنند.»
سلام‌وطندار را در شبکه‌ی «ایکس» دنبال کنید
مسئولان در انجمن جنگلات پکتیا، می‌گویند که جنگلات جلغوزه‌ی این ولایت تا کنون دقیق اندازه‌گیری نشده است؛ زیرا درختان مختلف در جنگل وجود دارد که درختان جلغوزه در میان آن‌ها پراکنده شده است.
حکیم‌شاه، یکی از اعضای انجمن جنگلات پکتیا، می‌گوید که درآمد جلغوزه هر سال متفاوت است؛ زیرا گاهی درآمد افزایش و گاهی نیز کاهش می‌یابد. به گفته‌ی او، یک سازمان بین‌المللی به نام «FPO» در بیشتر ولسوالی‌ها مردم را برای احیای جنگلات آموزش داده و قوریه‌های محلی را نیز ایجاد کرده است که برای جنگل نهال می‌دهد.
در همین حال، تاجران جلغوزه، می‌گویند که در بسیاری از جنگلات پکتیا درختان جلغوزه وجود دارد و تاجران در فصل بهار مقدار معینی جنگل را با بهای مناسب از باشندگان محل می‌خرند و از جمع‌آوری تا خشک‌کردن و انتقال جلغوزه، همه برعهده‌ی تاجر است.
محبوب‌الله، یکی از تاجران جلغوزه که در پکتیا یک کارخانه‌ی معیاری فرآوری و بسته‌بندی جلغوزه دارد، می‌گوید که او بیشتر جلغوزه را از تاجران محلی می‌خرد و آن را به امریکا، اروپا، کشورهای عربی، چین، کانادا و برخی کشورهای دیگر ارسال می‌کند.
او می‌افزاید که قیمت‌ها بر اساس کیفیت جلغوزه متفاوت است؛ اما می‌گوید که در سال روان بهای یک کیلوگرام جلغوزه‌ی خام تا هشت هزار افغانی نیز رسیده است. به گفته‌ی او، بیشتر خانواده‌ها در پکتیا از فروش جلغوزه درآمد خوبی به دست می‌آورند و برخی خانواده‌ها در برخی مناطق از فروش جلغوزه سالانه تا ۸۰۰ هزار افغانی درآمد کسب می‌کنند.
او می‌گوید: «جلغوزه در رشد اقتصادی خانواده‌ها نقش مهمی دارد. در کارخانه‌ی من ۲۰۰ تا ۲۵۰ تن در بخش‌های مختلف مشغول کار اند. بیشتر آن‌ها در بخش پوست‌کردن جلغوزه مشغول اند و بخش‌های دیگر نیز است که کار آن توسط مردان و زنان انجام می‌شود و تأثیر مستقیم بر اقتصاد کشور ما دارد.»
با این حال، مسئولان در ریاست زراعت، آبیاری و مالداری پکتیا، می‌گویند که بر اساس سروی سال ۲۰۱۴، ۹۹ هزار و ۴۳ هکتار از زمین‌های کوهستانی این ولایت پوشیده از جنگل است.
آصف‌الرحمان، مدیر عمومی جنگل‌داری ریاست زراعت پکتیا، می‌گوید تا کنون سروی‌ای که بتواند مشخص کند چه مقدار درخت جلغوزه در پکتیا وجود دارد، انجام نشده است؛ اما برآورد می‌شود که تا ۳۰ هزار هکتار درخت جلغوزه در این ولایت وجود داشته باشد.
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
به گفته‌ی او، در تمام ولسوالی‌ها و روستاهای پکتیا ۷۲ انجمن جنگل‌داری وجود دارد و برخی نهادها زیر نظارت ریاست زراعت، هزاران اصله نهال را در پنج ولسوالی این ولایت کاشته اند و افزون بر آن در ۲۰ هکتار زمین ولسوالی میرزکه‌ی این ولایت نیز بذر جلغوزه کاشت شده است.
او می‌افزاید: «پنج سال است که مدیریت جنگل‌داری در ولسوالی‌های سیدکرم و احمدآبا کار می‌کند و در این سال‌ها هزاران اصله نهال در کوه‌هایی که در آن‌ها جنگل از بین رفته، دوباره کاشته شده است.»
بر اساس سنت قومی در پکتیا، در گذشته جنگلات این ولایت توسط اقوام محافظت می‌شدند؛ اما جنگ‌های اخیر و مشکلات اقتصادی مردم این سنت‌ها را شکسته و به جنگلات آسیب‌های فراوانی وارد شده است.
باور بر این است که اگر در این زمینه بیشتر توجه شود، جنگلات می‌تواند افزون بر رفع مشکلات اقتصادی مردم، در پیش‌گیری از آلودگی محیط زیست و کاهش سیلاب‌های فصلی، نیز نقش مهم داشته باشد.
