مهاجرت از ابتدای شکل‌گیری گروه‌های انسانی تا اکنون پیوسته جریان داشته و در درازای تاریخ شکل‌های مختلفی را به خود گرفته است. این پدیده، یکی از عامل‌های اصلی تغییر و تحول جمعیت‌ها بوده و می‌تواند سبب دیگرگونی فرد و جوامع انسانی شود.
این گزارش، به نقش مهاجرت برای رشد شخصیتی و افزایش توانایی‌های فرد پرداخته است. در این گزارش، با ۱۰ جوان در کابل شامل سه دختر و هفت پسر گفت‌و‌گو شده است.
این جوانان، می‌گویند که مهاجرت در کنار چالش‌هایش به آن‌ها فرصت داده تا دامنه‌ی تفکر شان را گسترش داده و در مقایسه با گذشته احساس خودباوری بیش‌تری پیدا کنند.
آنان، میافزایند که آشناشدن با محیط‌های فرهنگی و اجتماعی تازه در مهاجرت، سبب شده که به لحاظ شخصیتی دچار دگرگونی شده و مهارت‌های تازه را یاد بگیرند.
صنوبر پارسا که دو سال در ایران مهاجر بوده، می‌گوید که دوری از خانواده، آشنایی با فرهنگ‌ها و انسان‌های متفاوت، روی شخصیت او تأثیر گذاشته و سبب شده که شناختی متفاوت از زندگی پیدا کند. او می‌افزاید: «از نظر شخصیتی یک فرد متحول شده‌ام؛ مهاجرت باعث شد که من خیلی از دیدگاه خود را در باره‌ی خیلی چیز ها تغییر بدهم و یک دید خیلی متفاوت داشته باشم.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
سبک زندگی از دیگر موضوع‌هایی است که مهاجرت سبب ایجاد تغییر در آن می‌شود. صنوبر، می‌گوید که پیش از مهاجرت علاقه‌مند خوش‌گذرانی با خانواده و دوستانش بود؛ اما حالا به تنهایی عادت کرده است. «پیش از این که مهاجر شوم با خانواده‌ام زندگی می‌کردم و دور هم جمع می‌شدیم؛ اما مهاجرت سبب شد که تنهایی زندگی‌کردن را یاد بگیرم و این تأثیر خوب در زندگی‌ام داشت.»
عمران، دیگر جوانی که تجربه‌ی مهاجرت در پاکستان، هند و ایران را دارد، می‌گوید که مهاجرت به او انگیزه داده تا بیشتر برای خودکفایی و پیش‌رفت کشورش تلاش کند. «زمانی که مهاجرت کردم و دیدم که کشورها چقدر مترقی است و در ساخت‌و‌ساز و دیگر مورد‌ها پیش‌رفت کردند، از این متأثر شدم که چرا ما کوشش نمی‌کنیم و این روی شخصیتم زیاد تأثیر گذاشت و سبب شد که من زیاد تلاش کنم.»
عمران، می‌افزاید که مهاجرت سبب شده تا شناخت دقیق‌تری از نیازهایش و ارزش‌گذاشتن به آن را بیاموزد؛ چیزی که سبب شده زندگی را بیشتر از پیش جدی گرفته و آگاهانه به آن ادامه بدهد. «زمانی که شخص مهاجر می‌شود و مشکلات را می‌بیند، نیازهای خود را می‌سنجد که به چه چیزی نیاز دارد و آن وقت است که فرد می‌تواند شخصیت خود را بسازد و بالای خود و ضرورت‌های خود کار کند.»
گفت‌وگوشنوندگان در این گزارش، یادگیری مهارت‌های جدید و افزایش اعتماد به نفس را از دیگر امتیازهای مهاجرت عنوان می‌کنند.
این جوانان میافزایند که هر مهاجرتی یادگیری مهارت‌های اجتماعی، تحصیلی یا حرفه‌ای را به دنبال دارد که سبب مستقل‌ترشدن و ایجاد اعتماد به نفس بیش‌تری در آن‌ها می‌شود.
بشیر فروغ که به هدف تحصیل مهاجرت کرده، می گوید: «توانستم با درنظرداشت یک فضای جدید، از مهارت‌ها و فن‌های آموزشی کشور میزبان بهره ببرم؛ در ابعاد شخصیتی هم تغییرهایی در من به وجود آمده که شناخت و تعامل با افراد جدید است.»
با این همه، مهاجرت چالش‌های زیادی را را نیز برای افراد ایجاد میکند که دشواری در تعامل با محیط فرهنگی و اجتماعی کشور میزبان یا دچارشدن به بحران هویت مهم‌ترین آن است.
شمسالدین نبی‌زاده که به تازگی به افغانستان بازگشته، می‌گوید: «مهاجرت تأثیر‌های منفی و مثبت را به هم‌راه دارد و تأثیر منفی آن زیاد است؛ دوری از درس و به‌هم‌خوردن روند عادی زندگی از تأثیر‌های منفی آن است و آدم مجبور است زیر قانون یک کشور دیگر زندگی کند.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
سونیا محمدی که اکنون در یکی از کشورهای اروپایی زندگی میکند، می‌گوید: «زمانی که به کشور دیگر می‌رویم، آن جایی را که در کشور خود می‌داشته باشیم، نداریم و مجبور استیم که سخت تلاش کنیم تا با جامعه‌ی آن‌ها ادغام شویم که این کار به زمان نیاز دارد.»
در سوی دیگر، فعالان حقوق مهاجرین، می‌گویند که مهاجران با چالش‌های زیادی در زمینهی فرهنگی و شخصیتی روبه‌رو می‌شوند که مبارزه با این چالش‌ها فرد را متحول میکند.
آصفه بارکزی، فعال حقوق مهاجرین، می‌گوید: «زمانی که در یک محیط جدید می‌رویم و همه چیز متفاوت‌تر است، شخص متفاوتر می‌آموزد و این تفاوت‌های جدید سبب می‌شود که ارزش‌ها فکری تغییر کند.»
جامعه‌شناسان، می‌گویند که مهاجرت زمینهی پختگی و تقویت‌پذیری را به فرد مهاجر فراهم میکند. زکریا بارکزی، جامعه‌شناس، می‌گوید که مهاجرت زمینهی تعامل فرهنگ‌ها را فراهم میکند. «مهاجرت‌هایی که صورت می‌گیرد، یک سلسله تعاملات اجتماعی در این جا شکل می‌گیرد که در عصر کنونی دچار تعاملات فرهنگی استیم که فرهنگ‌ها تعامل داشته و در هر جامعه تغییرهای به وجود آمده است.»
مهاجرت شهروندان افغانستان به ویژه جوانان، بخش زیادی از روند مهاجرت در جهان را تشکیل می‌دهد و بدون توجه به دلیل‌های آن، این مهاجرت‌ها می‌تواند به ایجاد تغییر در باورهای جوانان از زندگی و در نهایت به دگرگونی نسبی یا کلی آن‌ها منجر شود.
