سال دوم حاکمیت امارت اسلامی نیز در ادامهی سال نخست آن، برای زنان پر از دستورهای محدودکنندهی حقوق اجتماعی شان بود؛ حقوقی که بیشتر از دو دهه با آن زندگی کرده و آن را ازدستندادنی میپنداشتند. در سالی که گذشت، زنان و دختران حق تحصیل، کار در سازمانهای بینالمللی، حق تفریح، ورزش و شماری دیگر از حقوق شان را از دست دادند.
در تازه ترین مورد، امارت اسلامی در دستوری از سهی اسد به این سو، فعالیت همه آرایشگاههای زنانه را منع کرد که در نتیجهی آن هزاران زن کار شان را از دست دادند. بیبیسی فارسی به نقل از منبعی در اتاقهای صنعت و تجارت، گزارش داده که با این دستور، ۱۲ هزار سالن آریشی زنانه در سراسر افغانستان بسته شده و نزدیک به ۶۰ هزار زن شغل شان را از دست داده اند.
شماری از آرایشگران با شکایت از وضعیت بد مالی که پس از بستهشدن آرایشگاهها با آن روبهرو شده اند، میگویند که از این پس ناچار اند از راه تکدیگری، نیازهای خود و خانوادهی شان را فراهم کنند. نسا سعادتی، یکی از آرایشگران زن که بیشتر از ۱۵ سال میشود با آرایشگری چرخ زندگیاش در حرکت نگه داشته، میگوید: «مه زنی استم که کلی خرج و مصارف خانه، مسئولیتش به دوش خودم است و امی پیشه و کار ما است که تجربه دارم. شوهرم مریض است، همه مسئولیت و مخارج خانه رَ از همی راه تأمین میکدم.»
سلاموطندار را در تویتر دنبال کنید
پیشتر از این، در قوس سال گذشته، دختران حق ادامهی تحصیل را از دست داده و دانشگاههای خصوصی نیز، از گرفتن کانکور از دختران منع شدند. در سال روان، در کانکور دولتی نیز دختران حق اشتراک را از دست دادند.
بر اساس آمار، سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد (یونسکو)، با بستهشدن دانشگاهها به روی دختران، ۹۰ هزار دانشجوی دختر از ادامهی تحصل محروم شدند.
کمی پیشتر از این، زنان حق کار در سازمانهای داخلی و خارجی را نیز از دست که بعدها این دستور شامل کار در دفترهای سازمان ملل نیز شد.
شماری از زنان، میگویند؛ محدودیتهایی که در یک سال گذشته بر زنان وضع شده، آنها در شرایط روانی دشواری قرار داده است و این روزها احساس میکنند که در زندان به سر میبرند. سیما، باشندهی کابل، میگوید: «هیچ نمیتانیم جایی برویم. چند وقت پیش با مادرم و نامزدم تفریح رفته بودیم، آمدن ما رَ حوزه بردند، بسیار نامزدم رَ لتوکوب کردند و مادر پیر مره هیچ لیازش نکردند، حرفهای بدی زدند.»
در بخشهایی هم که زنان هنوز حق فعالیت دارند، آنها از برخورد نادرست و سرکوبگرایانهی نیروهای امارت اسلامی شکایت دارند؛ مثلاً خبرنگاران زن، میگویند که هنوز هم در شماری موردها تبعیض جنسیتی را تجربه کرده اند و منابع رسمی حاضر به مصاحبه با آنها نشده است. هواگل، خبرنگار در یکی از آژانسهای خبری در کابل، میگوید: «بعضی از مواقع این اجازه به ما داه نمیشود که در برنامه حضور پیدا کنیم؛ در یکی از برنامهها رفتم، یکی از سربازها با بسیار رفتار بد با مه برخورد کرد که تو رَ که گفت ایجا بیا، ما رَ پس روان کردند.»
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
با این حال، محمدصادق عاکف مهاجر، سخنگوی وزارت امربهمعروف و نهیازمنکر، میگوید؛ در جاهایی که بر زنان محدودیت وضع شده، در نتیجهی نافرمانی از قواعد اسلامی بوده است. او، میگوید: «مواردی که باید مراعات شود از سوی اینها مراعات نمیشود، به همین اساس فیصله بستهشدن گرفته میشود.»
در سوی دیگر، سخنگوی امارت اسلامی با پذیرش این که ممکن است شمار دستورهای صادرشدن از سوی امارت اسلامی به زنان زیان رسانده باشد، میگوید که کار روی دریافت راههای بدیل جریان دارد. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی، میگوید: «برای حفظ عزت خواهران ما است این. در بعضی از مواقع اگر اینها زیانی دیده باشند ما قبول میکنیم. ما در تلاش این استیم تا برای آن راههای بدیل پیدا شود.»
پس از بازگشت امارت اسلامی به قدرت، زنان آهسته اما پیوسته بخشی زیادی از حقوق اجتماعی شان را دست داده اند که این روند تا چند روز پیش ادامه یافته است؛ وضعیتی که زنان و دختران زیادی را در شرایط دشوار مالی و روانی قرار داده است.