افغانستان از جمله کشورهایی‌ست که شهروندان آن به دلیل‌های گونه‌گون دست به مهاجرت‌های منظم و نامنظم می‌زنند؛ عده‌یی به سودای رسیدن به جهانی بهتر، برخی دیگر برای دریافت لقمه‌یی و کسانی هم برای نجات جان‌شان از جنگ. با افزایش جنگ و ناامنی در سال‌های اخیر، هزاران تن از شهروندان کشور به مهاجرت نامنظم رو آورده‌‌اند؛ مسیری که خیلی‌ها را به‌جای مقصد راهی گورستان‌ها کرده است و می‌کند.
حکمت‌الله، جوان ۱۹ ساله از فاریاب بود که برای رسیدن به مقصد (ایران)، مسیر مهاجرت نامنظم را پیش گرفته بود و پیش از رسیدن به ایران، زنده در آتش سوخت. او برای این‌که وام‌‌های پدرش را بپردازد، مهاجرت نامنظم را ترجیح داد و راهی دیار بی‌گانه شد.
خانوادۀ حکمت‌الله در یکی از ولسوالی‌های فاریاب، همه‌روزه گواه درگیری‌های مسلحانه میان طالبان و نیروهای دولتی‌ست. آنان می‌گویند که جنگ و فقر، سبب شده جوانانی مثل حکمت‌الله مکتب و دانشگاه را ترک کنند و در آرزوی زنده‌گی بهتر کمر به سفر ببندند.
افغانستان نزدیک به چهار دهه می‌شود با جنگ و ناامنی دست‌وگریبان است. به‌منظور بازگشایی گرهِ کور خشونت در افغانستان، دولت، نماینده‌گان طالبان و برخی کشورهای منطقه در تلاش‌اند تا به این داستان خون‌آلود نقطۀ پایان بگذارند؛ تلاش‌هایی که ظاهراً تاکنون نتیجه‌یی به‌‌دنبال نداشته است.
سلام‌وطندار فارسی را در فیس‌بوک دنبال کنید
خانوادۀ حکمت‌الله، ایران را در جنگ و صلح افغانستان دخیل می‌داند و تأکید می‌کند در صورتی که دولت این کشور، مردم افغانستان را برای دست‌یافتن به صلح پایدار کمک کند، دولت ایران را به‌خاطر کشتن فرزندشان خواهند بخشید.
غلام دستگیر، برادر حکمت‌الله به سلام‌وطندار می‌گوید: «با گذشت نزدیک به یک‌سال از این روی‌داد غم‌انگیز و سوختن حکمت در آتش واقعا فراموش نمی‌شود، اما با آن‌هم حکومت ایران را در صورتی که به چنین اقدام نیک هم‌کاری کند می‌بخشیم. یکی از آرزوهای بزرگم این است که روزی افغانستان گواه صلح سراسری باشد و جوانان دیگر مثل حکمت در راه رفتن به کشورهای بی‌گانه در آتش نسوزند.»
- گسترش کرونا مشکلات مهاجران افغانستان را دو برابر کرده است
- سایه سنگین کرونا بر کاروبار مهاجران افغانستان در اروپا
- مهاجران می‌گویند: صلح بیاید، برمی‌گردیم
- از کندز تا ازمیر؛ امیدی که خاموش شد
مسیر نامنظمی که شهروندان افغانستان در پیش می‌گیرند؛ عده‌یی را به تهران شماری را به ترکیه و برخی‌ها را به کشورهای اروپایی می‌رساند و آنانی را که شانس کم‌تری دارند، به گورستان می‌برد. این مسیر چه مهاجران را به هدف برساند چه نه، پُر است از درد و رنج و قصه‌هایی که مو بر تن آدم سیخ می‌کند.
بر بنیاد گزارش‌ها، سالانه حدود ۴۰۰ هزار شهروند افغانستان به‌طور نامنظم وارد ایران می‌شوند که در این میان اگر بیش‌تر از ۲۰۰ موتر کار جابه‌جایی آنان را انجام دهد، مبلغ هنگفتی وارد چرخش مالی می‌شود؛ مبلغی که خیلی از افراد را به‌جای مقصد به مرگ می‌رساند. دزدان، گروگان‌گیران، پولیس مرزی و ایست‌های بازرسی، همه در کمین این مهاجران‌اند و هرازگاهی به‌شکل گروهی آنان را بازداشت می‌کنند یا به کام مرگ می‌فرستند.
محمدعالم آشوری، از نزدیکان حکمت‌الله، تجربه‌اش از مهاجرت نامنظم را این‌گونه بیان می‌کند: «به‌دلیل فقر و بی‌کاری به ایران مهاجر شدم، مجبور بودم تا دست به مهاجرت نامنظم بزنم. دقیقاً ۱۴ جوزا بود که روی‌داد خونین در یزد ایران رخ داد و در نتیجه بچۀ کاکایم حکمت جان کشته شد. خواهرزاده‌ام لطف‌الله که صدا می‌زد «کمی آب بیار که سوختم» هنوز زخمی‌ست. سیف‌الله رحمان بچۀ عمه‌ام، اسحاق‌خان و عبدالله همه از یک خانواده بودند و در راه رفتن در حق ما واقعا ظلم شد. پس از آن‌که چنین واقعه رخ داد، دوباره به وطن برگشتیم؛ اما هیچ‌گونه توجهی از سوی دولت به ما نشد.»
سلام‌وطندار فارسی را در توییتر دنبال کنید
در همین حال، غلام‌فاروق محمدی، رئیس مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان فاریاب می‌گوید که روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ خانواده به این اداره مراجعه می‌کنند که به نیازمندان پس از سروی کمک‌های نقدی و غیرنقدی صورت می‌گیرد.
رئیس مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان فاریاب دربارۀ خانوادۀ حکمت‌الله می‌افزاید که تاکنون آنان به این اداره مراجعه نکرده‌اند و در صورت مراجعه، به آنان رسیده‌گی خواهد شد.
براساس آمار وزارت مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان، هم‌اکنون بیش از شش میلیون شهروند افغانستان در کشورهای دیگر مهاجراند. این در حالی‌ست که هر روز به‌دلیل فقر و ناامنی، عده‌یی از شهروندان کشور مسیر پُر پیچ‌وخم مهاجرت را برای رسیدن به آرزوهای‌شان در پیش می‌گیرند.