افغانستان‌ده عیاللرنینگ حیاتی پست-بلندلیگی یونه‌لیشیده، بو مرته سلام‌وطندار معتاد ایرککلر سایه‌سی آستیده تورلی قیینچلیک بیلن حیات کیچیریب کېله‌یاتگن ۲۰ خاتین-قیز بیلن صحبت اۉتکزگن.
بو گزارش‌ده صحبت قیلگن عیاللر، معتاد عایله اعضالری تامانیدن فزیکی، روحی زوره‌وانلیکنی تجربه قیلیش یانیده، جمعیت‌ده هم طعنه و حقارت‌لنیش بیلن روپه‌ره بولگنلرینی اېتگنلر.
اوشبو عیاللر گه کوره، عایله اعضالری‌نینگ معتادلیگی نه‌فقط حیات تاتینی اولردن آلگن، بلکه عایله باشقه اعضالری‌نینگ معتاد بولیشی گه سبب بولگن.
۲۱ یاشر سلما، آته‌سی بنگی‌وار ماده (چرس) گه چلینیشی طفیلی، تورت سینگیل و کیچیک ایناغه‌سی‌نینگ نفقه‌سینی تأمینلش گه مجبور بولگنینی اېته‌دی. بونگه قۉشیمچه، باشقه‌لرنینگ اچیق طعنه و حقارت قیلیش‌لرینی تحمل قیله‌دی. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «کوپ طعنه بیریشه‌دی که آته‌نگ پودری دیب، ساووچی کېلمه‌یدی جوده جگر خون من بو ایشدن واز کیچ دیسه‌ی قبول قیلمه‌یدی، بیز گه طعنه بیریشه‌دی هېچ نرسه دیمه‌یمیز، آته‌م معتاد بولمه‌گنده کیمسه بیز گه طعنه بیرمسدی اقتصادی احوالیمیز یخشی بولردی.»
شونینگدیک، عایله اعضالری‌نینگ معتادلیک قربانی بولگن خاتین-قیزلردن بیرقطاری، سلام‌وطندار بیلن اۉتکزگن صحبت‌لریده، بو معما حتا اوقیشنی دوام بیره آلمسلیکّه سبب بولگنینی اېته‌دیلر.
بلخ‌لیک سمیرا، آته‌سی بنگوار ماده معتادی دیر ایتیشیچه، آته‌سی‌نینگ بنگی‌وار ماده ساتیب آلیش اوچون احتیاجینی تأمینلش مقصدیده او و سینگیللری همده ایناغه‌لری اوقیش گه دوام بیره آلمسلیکّه سبب بولگن.
اونگه کوره: «آته‌م معتاد دیر و بیز هر لحاظ‌دن ضرر کوردیک، چقه‌لاق بولسنگیز یا که اوسمیر یخشی اوقی آلمه‌ی و اېسته‌گن آوقت و کییم-کیچک ساتیب آلالمه‌ی‌سیز، ایشله‌سنگیز اوقی آلمه‌ی‌سیز، آته‌م اۉز درآمدی گه بنگی‌وار ماده ساتیب آلردی و بیز اوچون هېچ نرسه قالمس اېدی.»
اوقیش و انجنیر بولیش آرزوسیدن محروم بولگن ۲۲ یاشر تهمینه، حاضر عایله و کسل آنه‌سی‌نینگ احتیاجلرینی تأمینلش گه مجبورلیگینی معلوم قیله‌دی.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
اونینگ ایتیشیچه: «اوی‌ده بیش کیشی‌میز و ایشله‌یمیز شکر حیات اوتماقده، آته‌م ایران‌ده و عملی بار و قمار اوینه‌یدی، درآمدی بیلن قمار اوینه‌یدی بیز گه یاردم بیرمه‌یدی، بو ییرده بولسه ایشله‌گن کونده‌لیک پولیمیزنی هم آله‌دی، آنه‌م‌نینگ پولی بولمه‌گن پیتلری بیرگه‌سیگه جنجل قیلیب و اوی بویوملرینی ساتردی.»
شونینگدیک، عایله ایرککی معتاد بولگن خاتین-قیزلر جمعیت‌ده اولر گه طعنه بیریلیشی و جبری انزوا گه قرار تاپگنلریدن نالیدیلر. ییتّی کیشی‌لیک عایله سرپرستی ۳۲ یاشر جماله، ایری‌نینگ معتادلیگی طفیلی اهالی تامانیدن حقارت بولیشینی معلوم قیله‌دی.
اونگه کوره: «ایرکک یخشی بولیب، ایشلب و زحمت چیکیشی کېره‌ک. عایله اعضالریم بیلن اولتیره آلمه‌ی من، ایری معتاد دییشه‌دی. باشقه‌لرنینگ اویی‌ده بیران نرسه اېتسه بیزنی اویی‌میز گه قیدیریب کېلیشه‌دی ایرینگ معتاد و احتمال ایرینگ آلگن بولسه؛ بیران پیتلر حتا یوقالگن نرسه‌لری تاوانینی بیریش گه مجبور بوله‌من. بوتون آدملر بیز گه نسبتن بد بین.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
اوشبو گزارش‌ده صحبت قیلگن عیاللر، عایله‌لریده بنگی‌وار ماده استعمال قیله‌دیگنلرنینگ یامان مناسبتیدن نالیب ایتیشلریچه، هردایم کلتکله‌نیب و روحی زوره‌وانلیک بوله‌دیلر.
معتاد ایری، ۱۰ کیشی‌لیک عایله اعضالری‌نینگ احتیاجلرینی تأمینلش‌ده هېچ رولی بولمه‌گن نجلا، ایری‌نینگ زوره‌وانلیک قیلیشی و عصبی بولیشینی معلوم قیله‌دی. «حاضر اوی سرپرست‌لیگی اۉز زممگه؛ ایریم معتاد دیر؛ انده-سنده اوستیگه شوک کېلیب و عصبی بوله‌دی. کمبغل‌لیک و اقتصادی قیینچیلیک بیلن دوچ بولگن حالده حد دن آشه‌دی؛ روزغار و ایش‌سیزلیکّه دقت قیلگن حالده، احوالی بوتونلی بوزیله‌دی؛ جِیننی‌لیک و اعصاب خراب‌لیک قیله‌دی؛ اویقوسی یوق.»
جمعیت‌شناسلرنینگ ایشانچی گه کوره، عایله اعضالریدن بیری‌نینگ معتاد بولیشی باشقه‌لرنینگ حیاتی گه چقور تأثیر قیله‌دی. بو تأثیر معتاد کیشی بولگن عایله بیلن باشقه عایله‌لرنینگ مناسبتی کېسیلیشی گه سبب بوله‌دی. بوتون عایله اعضالری‌نینگ دنیاسی بیر محیط‌ده محدود بولیشی طفیلی، اولر هم جمعیت‌دن اوزاقلشگنی اوچون، معتاد بولیش خوفی بیلن دوچ بوله‌دیلر.
بیلیم یورت استادی و جمعیت‌شناس احمدراشد گه کوره: «افسوس بیلن بونده‌ی واقعه‌لر جمعیتی‌میزده کوپ دیر و گناه قیلگن کیشی جمعیت‌دن اوزاقلشه‌دی و عایله اعضالرینی هم شو فکر گه کوره‌دیلر بو، معتاد کیشی بولگن عایله‌‌نینگ باشقه اعضالری شخصیتی گه تأثیر قیله‌دی؛ مثال اوچون معتاد کیشی‌نینگ عایله اعضالری انزواسی گه سبب بوله آله‌دی و حتا اولرنینگ جمعیت بیلن مناسبتی کېسیلیشی گه آلیب باریشی ممکن.»
عیال حقوقی فعالی حسنا رئوفی گه کوره، افغانستان کبی مملکت‌ده باشقه اولکه‌لر گه نسبتن عایله‌ده‌گی معتاد باشقه اعضالری گه کوپراق تأثیر قیلیشی ممکن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، افغانستان‌ده، عایله‌لرنینگ سرپرستی کوپراق ایرککلر زمه‌سیگه دیر و عیاللر کوپراق سنتی روللرده فعالیت قیله‌دیلر شونی اوچون عیاللر کوپراق زیان کوره‌دیلر.
اونینگ ایتیشیچه: «معتادلیک افغانستان‌نینگ جدی قیینچیلیک‌لریدن سنله‌دی و بو معما کونسه‌یین کوپه‌یماقده. معتاد کیشی باله‌سی اینیقسه تورموش اورتاغی، سینگیللری و قیز جیینلری گه تأثیر قیله‌دی؛ چونکه معتاد بولگن کیشی شبهه‌سیز عایله سرپرستی دیر و افغانستان کبی مملکت‌ده ایرککلر کوپراق عایله سرپرستی بولگنی اوچون معتاد بولگن حالده، باله‌لری، قیزلری، آنه‌لری، تورموش اورتاقلری و … تأثیر قیلیب و حیات‌لری گه نورمال دوام بیره آلمسلیک‌لری گه سبب بوله‌دی.»
شو بیلن بیرگه، روان‌شناس‌لردن بیرقطاری‌نینگ ایشانچی گه کوره، معتادلیک معتاد عایله‌سی اعضالری‌نینگ اجتماعی حیاتیده سلبی تأثیر قویه‌دی. روان‌شناس شعیب سالنگی، عایله‌ده ناساغلام یا که معتاد کیشی‌نینگ بارلیگی حقیده دایمی تشویش، عایله اعضالری‌نینگ استرس، اضطراب، افسرده‌لیک و روحی قیینچیلیک تاپیشی گه سبب بولیشینی اېته‌دی. اوشبو روان‌شناس حکومت و مسئوللردن معتاد کیشی‌نینگ عایله اعضالری بیلن یامان مناسبتی آلدی آلینیشی اوچون، چاره-تدبیر کوریشنی اېسته‌یدی.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «آته، ایناغه، ایر یا که باله‌سی معتاد بولگن عایله‌ده‌گی عیاللر، جدی روحی قیینچیلیک بیلن روپه‌ره بوله‌دیلر، بو احوال اضطراب و استرس گه سبب بولیشی ممکن؛ چونکه اولر هردایم معتاد کیشی‌نینگ سلامت‌لیگی و قنده‌ی یانده‌شووی حقیده اویله‌یدیلر و بو استرس و اضطراب عیاللرنینگ حیاتی گه سلبی تأثیر قیلیشی ممکن.»
افغانستان‌ده بنگی‌وار ماده‌لر گه چلینگنلرنینگ رقمی و حکومت‌نینگ معتاد کیشیلر عایله‌لرینی حمایه قیلیش اوچون ریجه‌لرینی انیقلش اوچون ایچکی ایشلر وزیرلیگی بیلن علاقه قوردیک؛ لېکن کېتمه-کیت قونغیراقلر بیلن موفق بولمه‌دیک.
افغانستان‌ده بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی اورین باسرلیک نماینده‌لیگی (یوناما)نینگ معلوماتی اساسیده، افغانستان‌ده بنگی‌وار ماده‌لر گه چلینگن اوچ میلیون‌دن یالغیز ۳۰ مینگی طبی خذمت‌لردن فایده‌لنگن. ساغلیق مرکزلر دارو، آزیق-آوقت و دستلبکی امکانیت تقچیلیگی بیلن روپه‌ره دیر.