سلام‌وطندار بیلن صحبت اوتکزگن بیر قطار عیاللر نینگ ایتیشلریچه، باله‌لریدن اجره‌لمسلیگی اوچون، ایری و ایری نینگ عایله اعضالری تامانیدن تحمیل بوله‌دیگن هر قنده‌ی زوروانلیک و قیینچیلیک نی تحمل قیلیش گه مجبورلر.
اولر نینگ کوپه‌یتیریشیچه، جمعیت ده حاکم عرف‌وعادت و عنعنه‌لر اساسیده باله‌لر نینگ سرپرست‌لیگی آته گه تاپشیریله‌دی؛ شونی اوچون اولر هر قنده‌ی قیینچیلیکنی تحمل قیلیب ایرلری یا که ایری نینگ عایله اعضالری بیلن تیریکچیلیک قیلیش گه مجبورلر.
کابل ده تیریکچیلیک قیلیب کیله‌یاتگن یاش عیال سمیرا گه کوره، یالغیز قیزی دن اجره‌لمسلیگی اوچون ایری نینگ هر قنده‌ی ظلم و زوروانلیگینی تحمل قیلماقده.
ایاغ و قولی ناگران اوشبو عیال، ایری نینگ زوروانلیک‌لریدن حکایت قیلیب ایتیشیچه، او ایری نینگ یامان شخصیتیدن آگاه بولیشیدن کیین او بیلن تیریکچیلیک قیلیشنی ایستمه‌گن؛ لیکن قیزی دن اجره‌لمسلیگی اوچون، برچه قیینچیلیک‌لرنی تحمل قیلیش گه مجبور بولگن.
او نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «بیر قیزیم بار اوسیز تیریکچیلیک قیله آلمه‌ی من، اوزیم ناگران من، ایریم دن اجره‌لیشنی ایسته‌ی من؛ بیراق قیزیم اوچون اجره‌له آلمه‌ی من. ایریم بولمه‌گن ظلم‌نی اوستیمگه قیلدی، ینه هم فرزندیم اوچون آلدی گه قالیش گه مجبور بولدیم.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
شونینگدیک، کابل شمالی ده ایکی قیزی بولگن لیلا گه کوره، تورموش قوریشیدن بیش ییل دن کوپ اوتسه ده لیکن قیزلری دن اجره‌لمسلیگی اوچون ایری نینگ هر قنده‌ی ظلمینی قبول قیلیش گه مجبور بولگن.
اونگه کوره: «تورموش قوریشیمدن بیش ییل بولماقده و ایکی قیزیم بار. عایله‌وی زوروانلیک باعث نیچه مرته اجره‌لیش گه قرار قیلدیم؛ بیراق بیر تاماندن فرزندلریم اوچون قیینچیلیکنی تحمل قیلیش گه مجبور بولدیم و نیه بیر تاماندن ایریم اجره‌لیش گه حاضر بولمه‌دی.»
کابل شهری نینگ جنوبی ده رنا اسملی باشقه بیر عیال نینگ تورموش قوریشیدن ۱۳ ییل اوتگن. تورت اوغیل و بیر قیز آنه‌سی بولگن مذکور عیال عایله‌وی زوروانلیک‌لردن نالیب ایتیشیچه، باله‌لریدن اجره‌لمسلیگی اوچون ایری نینگ زوروانلیک‌لرینی تحمل قیلیش گه مجبور بولگن.
او نینگ کوپه‌یتیریشیچه، جمعیت ده حاکم عرف‌وعادت و مملکت قضایی تیزیمی اساسیده، باله نینگ سرپرست‌لیگی ایری گه تاپشیریله‌دی. رنا گه کوره: «ایریم اوستیمگه کوپ ظلم قیله‌دی. باله‌لریم اوچون طلاق آله آلمه‌ی من. باله‌لریمدن اجره‌لیشنی ایستمه‌ی من، برچه قوشنی‌لریمیز ایریم اوستیمگه ظلم قیلیشنی بیلیشه‌دی. آتم نینگ وفاتی دن ۱۰ کون اوتماقده، کلتکلنگنیم اوچون اورنیمدن توره آلمه‌ی من.»
یالغیز ایری بار عیاللر، باله‌لری دن اجره‌لمسلیگی اوچون هر قنده‌ی زوروانلیکنی تحمل قیلمه‌یدی؛ بلکه بیوه عیاللر افغانستان ده‌گی عرف‌وعادت و عنعنه‌لر باعث، باله‌لری نینگ سرپرست‌لیگینی قیله آلمه‌یدیلر.
(مستعار اسملی) رویا نینگ بیر ییل آلدین ایری وفات ایتگن. او ایکی اوغیل آنه‌سی دیر، ایری نینگ قولدن بیریش غمی گه قوشیمچه، باله‌لریدن اجره‌تیلگن.
۳۰ یاشر مذکور عیال نینگ ایتیشیچه، ایری نینگ وفاتی دن کیین، جمعیت ده‌گی عرف‌وعادت و ایری نینگ عایله‌سیده شرعی محرمی یوق‌لیگی باعث، حاضر آته‌سی نینگ اوی گه قیتگن؛ بیراق ایری نینگ عایله اعضالری باله‌لرینی اوندن آلیشگن.
او نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «قیین احوال ده تیریکچیلیک قیلماقده من. ایریم نینگ عایله اعضالری ایکی اوغلیم نی آلدیلر. آتم نینگ اوی گه کیلیشیم بیلن فرزندلریم دن اوزاقله‌گن من. یوره‌ک‌لری بولگن پیتده مینگه کورسته‌دیلر بولمسه اولرنی کوره آلمه‌ی من. حیاتیم جوده هم قیین اوتماقده.»
ایکی ییل آلدین ایرینی قولدن بیرگن هنگامه گه کوره، ایکینچی مرته تورموش قورگن تقدیرده، ایری نینگ عایله اعضالری فرزندلرینی اوندن آلیش‌لری ممکن شونی اوچون ایکینچی مرته تورموش قوریش نیتی بولمه‌ی و عمری آخری گچه باله‌لری یانیده بولیشنی ایسته‌یدی.
اونگه کوره: «باله‌لریم نینگ سرپرست‌لیگینی میندن آلمسلیک‌لری اوچون ایکینچی مرته تورموش قوره آلمه‌ی من.»
بیوه عیاللر گه قوشیمچه، ایرلریدن اجره‌لگن قطار عیاللر باله‌لری دن اوزاق قالیش دردی بیلن دوچ دیر. سحر، عایله‌وی قیینچیلیک باعث ایری دن اجره‌لیشگه مجبور بولگن.
او ایری دن اجره‌لیشی بیلن فزیکی زوروانلیک دن قوتیلگن بولسه ده؛ لیکن باله‌لری دن اوزاق‌لیک باعث عذاب چیکماقده. سحر نینگ ایتیشیچه، ایری ایکینچی مرته تورموش قورگن و او کوپ زماندن بیری باله‌لرینی کوره آلمه‌گن.
او نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «ایریم باشقه خاتین آلدی. اول باله‌لریمنی مینگه بیریشینی ایتدی کیین ایسه بیرمه‌دیلر، تورتله بالم نی آلدیلر، حتا کوریش گه اجازه بیرمه‌یدیلر.»
عین‌حالده، سلام‌وطندار بیلن صحبت اوتکزگن کابل یشاوچیلریدن بیرقطاری نینگ ایتیشلریچه، جمعیت ده حاکم عنعنه‌لر باعث عیاللر گه باله‌لری نینگ سرپرست‌لیک حقی بیریلمه‌یدی.
بیزلرنینگ توییترده هم تعقیب قیلینگ!
کابل شهری یشاوچیسی شبنم گه کوره، ایری وفات ایتگن عیاللردن بیری نینگ بیر قرینداشی باله‌سینی سرپرست‌لیک قیلیش وعده‌سینی بیرگندی؛ لیکن تورموش قوریش دن کیین باله‌سینی ۱۰ مینگ افغانی عوضی گه ساتگن.
او نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «قرینداشیمیز و قوشنی‌لریمیزدن بیری نینگ ایری وفات ایتگن ایدی، ایکینچی مرته تورموش قوریش گه قرار قیلدی. تورموش قوریش دن کیین ایری باله‌سینی سرپرست‌لیک قیلیش وعده‌سینی تن آلگن ایدی، توی قیلیش‌لریدن کیین باله‌سینی ۱۰ مینگ افغانی عوضی گه ساتدی. حاضر آنه‌سی نینگ احوالی یامان دیر.»
کابل شهری یشاوچیسی نرگس نینگ ایتیشیچه، ایری وفات ایتگن بیر عیال نی تانیدی و حاضر باله‌لری ایسه آته‌سی نینگ اوی ده تیریکچیلیک قیلماقده.
او نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «بو عیال نینگ ایری ایکی ییل آلدین موتر توقنشووی عاقبتیده وفات ایتگن و اوندن اوچ باله قالگن، ایری نینگ وفاتیدن کیین آته‌سی نینگ اویی گه باریب تیریکچیلیک قیلیش گه مجبور بولدی؛ بیراق تأسف بیلن باله‌لرینی اوندن آلدیلر و حاضر باله‌لری آته‌سی نینگ آنه‌سینی آلدیده دیر.»
شو بیلن بیرگه، مدافع وکیل‌لردن بیرقطاری نینگ ایشانچی گه کوره، عیاللردن بعضی‌لری باله‌لری دن اجره‌لمسلیگی اوچون قیین وضعیتده تیریکچیلیک نی قبول قیلگن. اولر نینگ ایتیشلریچه، حکومتی محکمه‌لر کوپراق ایرکک‌لردن حمایت قیله‌دی و عیاللرنی باله‌لریدن اجره‌لمسلیگی اوچون ایرلریدن ایریلمسلیککه مجبور قیلیشه‌دی.
مدافع وکیل حنیفه راحیل نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، حاضرگی حکومت ده قاضی‌لر انیق شکلده ایرلریدن اجره‌لیشنی ایسته‌گن عیاللر گه، باله‌لر نینگ سرپرست‌لیگی آته‌لر گه تاپشیریلیشینی ایته‌دیلر.
اونگه کوره: «اسلام امیرلیگی حکومتی ده بو حق عیاللردن آلینگن؛ مثال صورتده، محکمه ده بولگن پیتیم ده کورگندیم؛ یعنی طلاق ایسته‌گن عیاللر گه قاضی‌لر باله‌لر نینگ سرپرست‌لیگی آته‌لری گه تاپشیریلیشینی ایتر ایدی.»
مدافع وکیل‌لردن باشقه بیری وحیده حریر نینگ ایتیشیچه، کوپ سانده عیاللر باله‌لری اوچون زوروانلیک تیریکچیلیک نی قبول قیلیشه‌دی. او نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «کوپ سانده عیاللر عایله‌وی زوروانلیک باعث تیریکچیلیک‌لریدن راضی ایمس‌لر؛ بیراق آواز چیقرمه‌یدیلر و مین اوزیم بو کبی قضیه‌لر گه گواه من.»
باشقه تاماندن، عیال حقوقی فعاللریدن بیرقطاری نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشلریچه، بیر تامانلمه قضاوت قیلیش و باله‌لر نینگ سرپرست‌لیگینی ایرکک‌لر گه تاپشیریش، اولر نینگ عیاللر گه قرشی زوروانلیک قیلیش گه زمینه یره‌تگن. اولر گه کوره، عیاللر حقوقی گه اعتبار بیرمسلیک، حکومت تامانیدن عایله‌وی زوروانلیک‌لر گه دقت قیلینمسلیک مملکت ده عیاللر گه قرشی زوروانلیک میزانی آشیشی گه سبب بولگن.
عیال حقوقی فعاللری گه کوره، افغانستان فرهنگی ده عیال میراث صفتیده تانیله‌دی و ایری نینگ وفاتی دن کیین ایر نینگ عایله اعضالری عیال نینگ تیریکچیلیگی باره‌سیده قرار قیله‌دیلر.
عیال حقوقی فعالی فروزان داوودزی نینگ ایتیشیچه، ایری نینگ وفاتی دن کیین ایرکک نینگ عایله اعضالری عیال نی عایله نینگ باشقه اعضالریدن بیری گه تورموش گه چیقره‌دی. اونگه کوره: «کوپ سانده عیاللر میراث صفتیده تانیله‌دی. البته میراث اوله‌راق ایری نینگ عایله اعضالری عیال نی هر کیمگه ایستسه نکاح قیله‌دی یا که باله‌لری نینگ سرپرست‌لیگینی عیال گه بیرمه‌یدی.»
سابق دولت ده ملی کینگش اعضاسی شینکی کروخیل نینگ ایتیشیچه، آته_آنه اجره‌لیشیدن کیین آنه گه کیچیک فرزند بیریله‌دی، بو مسئله باله‌لر و آنه‌لر اوستیگه تأثیر قیله‌دی.
او نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «آته_آنه اجره‌لسه، آنه آلدی گه قالگن اگر اوغیل بولسه ییتی یاش و قیز بولسه توقیز یاش نی تولدیرسه آته یا که عایله‌سیگه تاپشیریله‌دی بو مسئله عیاللر اوستیگه سلبی تأثیر قیله‌دی.»
باشقه تاماندن سرپرست حکومت قضایی نهادلر مسئوللری، عیاللر نینگ حضانت حقی باره‌سیده قنده‌ی قانون بارلیگینی انیقلمه‌گنلر؛ اما مملکت ده توزوم اوزگریشی بیلن، برچه حجت‌لر حنفی فقه اساسیده فیصله بولیشینی معلوم قیلیشگن.
سرپرست حکومت عالی محکمه‌سی نینگ نشرات باشلیغی عبدالرحیم راشد نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، یالغیز اوتگن ییل ده اولکه بویلب محکمه‌لرده باله‌لر حقی باره‌سیده ۴۰۹ حجت ثبت ایتیلگن.
او نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «قویاش ۱۴۰۱_ییل ده محکمه‌لرده ۴۰۹ قضیه ثبت بولگن اولردن ۳۱۵ ته‌سی تیکشیریلگن و قالگن ۹۳ قضیه تیکشیریلماقده دیر. بو قضیه‌لر یعنی ۴۰۹ قضیه برچه ولایت‌لر دن کیلگن.»
ایتیش کیره‌ک که، سابق حکومت تیزیمی ده اعتباری بولگن افغانستان مدنی قانونی نینگ ۲۴۹_ماده سیده ایر_خاتین اجره‌لیشیدن کیین آنه آلدی گه قاله‌دیگن اوغیل باله یاشی ییتتی و قیز باله نینگ یاشی توقیز بولیب و اوشبو یاش‌لرنی تولدیرگن اوغیل و قیز باله‌لر نینگ سرپرست‌لیگی آته گه تاپشیریلردی. بیراق سرپرست حکومت توزیلمه‌سیده باله‌لر نینگ حضانت حقی اوچون انیق قانون یوق دیر.
