قندوز ده سوو تنقیص‌لیگی و اوسیم‌لیک آفتلری کوپه‌یگنی پخته حاصلاتی نی کمه‌یتیرگن

هوا اوزگریشلری‌دن افغانستان ایکینچیلیک سکتوری نینگ زیان کوریشی دوامی‌ده، قندوز ده دهقان‌لردن قطاری نینگ ایتیشلریچه، سوو تنقیص‌لیگی و اوسیم‌لیک آفتلری کوپه‌یگنی پخته حاصلاتی نی کمه‌یتیرگن.

قندوز ده دهقانلردن وحید‌الله نینگ ایتیشیچه، جاری ییل‌ده ۳.۵ جریب ییری گه پخته ایککن، بیراق قانیقرلی حاصلات قولگه کیلتیرمه‌گن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «بیر جریبدن قریب ۳۵ سیر پخته قولگه کیلتیرگن‌مین، اوتگن ییل گه قره‌گنده جاری ییل‌ده حاصللریمیز کم ایدی. هوا نینگ مناسب بولمه‌گنی سبب درست حاصل قولگه کیلتیره آلمه‌دیک.»

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

قندوز ده‌ دهقانلردن باشقه بیری مجیب‌الله نینگ ایتیشیچه، ایکین‌زار گه سوو نینگ ییتیشمسلیگی، چنگ-توپه‌لنگ و اوسیم‌لیک آفتلری کوپه‌یگنی، پخته حاصلاتی میزانی نی کمه‌یتیرگن. «اوتگن ییل هوا یخشی ایدی و یخشی حاصل قولگه کیلتیره‌ر ایدیک، جاری ییل‌ده بیردن یامغیر یاغر ایدی و بوران بولیدی که، انه شوو سبب ایکین‌زارلریمیز یخشی حاصل بیرمه‌دی.»

قندوز‌ ده‌گی دهقانلردن و ییرلریدن کوپینچه‌سی نی پخته ایکینی گه اختصاص بیرگن جاوید ایتیشیچه، هوا اوزگریشلری گه علاوه، پخته ایکیلیشی نینگ ستندرد اسلوبلرینی بیلمسلیک هم حاصللری کمه‌‌یشی گه سبب بولگن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «ایکینچیلیک ریاستی‌دن پخته نینگ ستندرد شکلده ایکیلیشی خصوصیده بیزلر بیلن همکارلیک قیلیشلرینی ایسته‌یمیز. تعلیمی برنامه‌لرنی یولگه قویسینلر که یخشی‌ حاصلات قولگه کیلتیره‌یلیک.»

قندوز ایکینچیلیک، چاروه‌چیلیک و سووغاریش ریاستی نینگ رواجلنتیریش عمومی مدیری فرید‌الله توتاخیل نینگ ایتیشیچه، هوا اوزگریشلریدن دهقانلر نینگ زیان کوریشی کمه‌یشی اوچون اولر گه ییترلیچه رهنمالیکلر بولگن. «بو ییل پخته حاصلاتی کمه‌یگن، هوا اوزگریشلری نینگ سلبی اثرلری کمه‌یشی خصوصیده دهقانلر گه رهنمالیک قیلدیک و اولر گه اوسیم‌لیک آفتلری گه قرشی کوره‌ش کبی موردلر خصوصیده ییترلی رهنمالیکلرنی بیرگن‌میز.»

توتاخیل گه کوره، جاری قویاش ییل‌ده قندوز ده تورت مینگ ۹۵۵ هکتار ییر گه پخته ایکیلیب و ۱۰ مینگ ۴۰۵ تُن‌دن آرتیق پخته قولگه کیلگن.

بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!

باشقه بیر تاماندن، ایکینچیلیک ایشلری بوییچه ایش بیلرمان‌لریدن قطاری نینگ ایتیشلریچه، دهقان‌لر گه تعلیمی برنامه‌لر و مصلحتلر نینگ ارائه بولگنی، اولر نینگ حاصلاتی کوپه‌یشی گه یاردم بیره آله‌دی.

ایکینچیلیک ایشلری بوییچه ایش بیرمانلر خلیل‌الله خلیق نینگ ایتیشیچه: «پخته حاصلاتی کوپه‌یشی اوچون ایکیش زمانی نی نظر گه آلیش کوپ مهم دیر، پخته ایکیلیشی‌ده بیر کون هم فرق کیلسه، حاصلات‌ده تغییر کیله‌دی. بو موضوع نینگ دهقانلر آرقه‌لی نظر گه آلینیشی کیره‌ک.»

پخته افغانستان نینگ اینگ اونملی ایکینچیلیک محصولاتی‌دن دیر که، اونینگ بیر بولیمی مملکت ایچیده مصرف بولیب و باشقه بیر بولیمی ایسه تشقی گه صادر بوله‌دی. اسلام امیرلیگی باش وزیری نینگ اقتصادی اورین‌باسرلیگی ۱۰ کون آلدین، افغانستان جاری میلادی ییل نینگ توقیز آیی‌ده (جنوری‌دن سپتمبر نینگ یکونی‌گچه)، ۱۶۲ میلیون دالر ارزشی گه پخته صادر قیلگن.

دایکندی ده‌گی‌ دهقانلر: اوسیم‌لیک آفتلری ایکین‌لریمیز گه زیان ییتکزدی

دایکندی ولایتی نینگ بیر قطار تومن‌لریده‌گی دهقانلر، ایکین‌زارلریده اوسیم‌لیک آفتلری کوپه‌یگنیدن خواطر بیلدیریب و ایتیشلریچه، مذکور آفتلر ایکین‌زارلریگه کوپینچه زیان ییتکزگن. اوشبو دهقانلر گه کوره، اونلب جریب ایکینچیلیک ییر حاصلاتی اوسیم‌لیک آفتلری نتیجه‌سیده، اورته‌دن کیتگن.

‌دایکندی ولایتی اشترلی تومنی‌ده‌گی دهقانلردن بیری جاوید زاهدی نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، اوسیم‌لیک آفتلری نیچه جریب ایکین‌زاری گه زیان ییتکزگن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «هر بیر ایکینی‌میز بیر تورلی آفت بیلن روپه‌ره بوله‌دی. تورلی‌خیل قورت‌لر بار اوسیم‌لیکلر گه زیان ییتیشتیره‌دی. بیر قطار دارو‌دن قوللنه‌میز، بیراق هیچ بیری فایده‌لی بولمه‌گن و ایکین‌زارلریمیز اورته‌دن کیتگن. بو یی ایکینچیلیک ییرلریمیزدن حاصل قولگه کیلتیره آلمه‌دیک.»

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

زاهدی گه کوره، آفتلر تورلی سبزه‌وات و میوه‌لر گه هجوم قیلیب؛ اوسیم‌لیک‌لر نینگ ریشه، ساقه و برگ‌لرینی اورته‌دن کیتکزگن. او مسئوللردن اوشبو آفتلر گه قرشی کوره‌ش خصوصیده اقدام قیلیب و ایکینچیلر بیلن همکارلیک بولینیشی نی ایسته‌گن.

شونینگدیک دایکندی ولایتی خدیر تومنی‌ده‌گی دهقانلردن باشقه بیری حبیب نینگ ایتیشیچه، سونگی اوچ آی‌ده، آفتلر و حشره‌لر نظیری کوریلمه‌گن درجه‌ده ایکین‌زارلریگه هجوم قیلیب و ۵۰ مینگ افغانی‌گچه زیان کورگن. «هرچند دارو‌دن قوللندیک، لیکن بو آفتلرنی اورته‌دن کیتکزه‌ آلمه‌دیک. بوغدای‌ده سریغ‌لیک و کویه کبی آفتلر بار که ایکین‌زارلر، سبزه‌واتلر، جواری، شبدر و پیازنی اورته‌دن کیتکزه‌دی.»

اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، نهادلردن قطاری تنباکو قیزیل قلمپیر نینگ قینه‌تیلگنی نی ییچیم‌ یول صفتیده پیشهاد بیرگنلر که آفتلر آلدینی آلیش خصوصیده بیراز ایش گه یره‌‌گن. شونیندیک مذکور ایکینچی گه کوره، ایکینچیلر اقتصادی نقطه‌ی نظری‌دن ضعیفلر و بو توغریده مسئول نهادلر نینگ یاردمی و آفتلر گه قرشی کوره‌ش خصوصیده آگاهی‌لیککه نیازلری بار.

شونده‌ی بیرحالده، دایکندی ایکینچیلیک ایش بیلرمانلریدن دوست‌علی وفا، اوشبو ولایت‌ده اهالی ایکین‌زارلری گه آفتلر نینگ زیان ییتیشتیرگنی نی تصدیق‌لب ایتیشیچه، جاری ییل‌ده کویه و حشره‌لر اونلب جریب ایکینچیلیک ییرلرنی بوزیب و کوپینچه زیان گه سبب بولگن. مذکور ایکینچیلیک ایش بیلرمانی برداشلی و میوه‌لی اوسیم‌لیکلر نینگ ایکیلیشی و ایکیش زمانی‌گه اعتبار قره‌تیش نی، ایکین‌زارلر گه کسل‌لیکلر و اوسیم‌لیک آوفتلری هجومی آلدی آلینیشی خصوصیده اونملی اقداملردن بیله‌دی.

بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!

دوست‌علی وفا نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «آفتلر کنترول بولیشی اوچون میخانیکی و بیولوژیکی اقداملر نینگ انجام بیریلیشی کیره‌ک. اهالی آفتلر گه قرشی توخته‌ش خصوصیده قول و بیر قطار اوسکونه‌لر بیلن سعی‌وحرکت قیلیشلری کیره‌ک. بو روشلر فایده‌لی بولمه‌گنی صورت‌ده، اینگ آخرگی روش صفتیده کیمیاوی دارو‌لردن قوللنیش کیره‌ک.»

شونینگدیک دایکندی ایکینچیلیک، سووغاریش و چاروه‌چیلیک ریاستی نینگ اوسیم‌لیکلرنی سقلش بوییچه عمومی مدیری خیرمحمد فرهنگ، مذکور ولایت خدیر، سنگ‌تخت‌وبندر، اشترلی، کجران و کیتی تومن‌لریده دهقانلر ایکین‌زارلری گه آفتلر هجومی‌دن کوپینچه شکایتلر نینگ ییتیشگنی نی تصدیق‌لب ایتیشیچه، تورلی‌خیل آفتلر جمله‌دن لشکری، خیمه‌ساز و پدلی کویه بیلن اوسیم‌لیک شیره‌سی کبی تورلی آفتلر ترقه‌لگن.

جناب فرهنگ نینگ کوپه‌یتیریشیچه، اوشبو اداره جاری ییل‌ده مینگ‌لب هکتار ییرده ایلدیز قورتی، غله‌جات‌ آفتلری و سیچقان گه قرشی کوره‌شگن. اونگه کوره: «۱۴۰۳-ییل‌ده اوسیم‌لیک آفتلر گه قرشی کوره‌ش اوچون ۱۹۲۰ نسخه دارو ترقه‌تگن‌میز و شونینگدیک بازارلرده کلینیک‌لر آرقه‌لی باشقه ۱۳۰ نسخه ترقه‌لگن. بونگه قوشیمچه حاضرگچه ۳۱۸۷ دهقان و باغدار گه آفتلر گه قرشی کوره‌ش و کنترول قیلیش توغریسیده تعلیم بیرگن‌میز.»

ایتیش کیره‌ک که، ایکینچیلیک کسل‌لیکلری و آفتلری گه قرشی کوره‌ش اوچون حکومت سعی‌وحرکت قیلگنی بیرحالده، بیراق اوشبو تلاشلر ایکین‌زارلر گه آفتلر هجومی آلدی آلینیشی توغریسیده فایده‌لی بوله آلمه‌ی و مذکور اوسیم‌لیک آفتلر مملکت بویلب ایکینچیلیک حاصلاتی نینگ اورته‌دن کیتیشی گه سبب بولگن.

میدان‌وردک ده آلمه‌ باغلرینی قورت اوریشی؛ باغدارلر: همکارلیککه نیازیمیز بار

میدان‌وردک ولایتی تورلی تومن‌لریده‌ باغدارلر نینگ ایتیشلریچه، هر ییل آلمه باغ‌لری گه قورت تاپیلیشی سبب، باغ‌لری نینگ حاصلاتی زیان کوره‌دی.

میدان‌وردک‌ ولایتی نرخ تومنی‌‌ده باغدارلردن بیری محمد‌الله نینگ ایتیشیچه، اوشبو تومن شامل مذکور ولایت نینگ باشقه بیر قطار تومن‌لریده‌گی آلمه باغ‌لری گه، آلمه مغزی نی ییه‌دیگن قورت تاپیلیب و بو توغریده ایکینچیلیک ریاستی همکارلیگی گه نیازلری بار.

اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، ایکینچیلیک محصولات نینگ اوشبو آفت‌دن آمان قالیش اوچون باغدارلر گه آگاهی‌لیک بیریلیب و دارو تیارلش خصوصیده امکانیتی بولمه‌گن باغدارلر گه دارو ترقه‌تیلیشی کیره‌ک.

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

محمد‌الله گه کوره: «نرخ تومنی‌ده‌گی باغدارلردن بیری‌مین. هر ییلی آلمه باغلریمیز نی قورت اوره‌دی. کوپینچه پیت بو کسل‌لیک درختلر نینگ گل قیلگنی‌دن کیین تاپیله‌دی. اونینگ دوالش اونچه‌لیک قیین‌ ایمس، ایکینچیلیک ریاستی بو توغریده باغدارلر بیلن همکارلیک قیلیشی کیره‌ک.»

اوشبو ولایت میدان‌شهر تومنی‌ده‌گی باغدارلردن باشقه بیری و ایکی جریب ییری نی آلمه باغی گه اختصاص بیرگن محمدنسیم نینگ ایتیشیچه، ییل‌لردن بیری میدان‌وردک تومنی‌ده آلمه مغزی نی ییه‌دیگن قورتلر، آلمه باغلری گه زیان ییتیشتیریب و حاصللری نینگ کمه‌یشی گه سبب بولگن.

اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، حاضر ایسه باغدارلر آلمه مغزینی ییه‌دیگن آفت بیلن قرشی کوره‌ش اوچون درخت تنه‌سی گه کارتن یاپیشتیریش بیلن باشقه بیر قطار محلی دوالش طریقه‌لریدن قوللنه‌دیلر. «ایکی جریب آلمه باغیم بار. مذکور ولایت مرکزی‌ده هم آلمه باغلری بو کسل‌لیککه چلینگن. خانگی شکلده دواله‌یمیز. مذکور کسل‌لیک بیلن قرشی کوره‌ش اوچون کارتن نی یاپیشتیره‌میز و بعضا ایسه باشقه روشلردن قوللنه‌میز.»

شونده‌ی بیرحالده، باغدارلیک ایشلری بوییچه ایش بیلرمانلر نینگ ایشانچلری گه کوره، میوه‌ باغلری کوپه‌یشی، آفت و کسل‌لیککه قرشی کوره‌ش و باغدارلر گه زمانه‌وی باغدارلیک خصوصیده آگاهی‌لیکلر کوپه‌یتیریلیشی بولیم‌لریده مسئول اداره‌لر نینگ همکارلیک قیلگنی صورت‌ده، عایله‌لردن کوپ قطاری نینگ اقتصادی قیین‌چیلیگی حل بولیشی ممکن.

باغدارلیک ایشلری بوییچه ایش بیلرمانلریدن محمدهارون نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، آلمه مغزینی ییه‌دیگن قورت کسل‌لیگی نینگ دوالنیشی ممکن. اونگه کوره، قورت آفتی خصوصیده باغدارلر نینگ معلوماتی اوتگن ییللر گه قره‌گنده کوپه‌یگن؛ بیراق بو توغریده ایکینچیلیک، چاروه‌چیلیک و سووغاریش وزیرلیگی نینگ باغدارلر گه کوپراق معلومات بیریشی کیره‌ک.

هارون نینگ ایتیشیچه: «آلمه قورتی کسل‌لیگی نینگ تورلی‌ شکلده دوالنیشی ممکن. میخانیکی کنترول، برقی تله‌لر نینگ باغ گه قوریلیشی و درخت تنه‌سی گه کارتن یاپیشتیریلیشی دیر، لیکن اینگ اونملی نرسه باغدارلر نینگ آگاهی‌لیگی کوپه‌یشی و کیمیاوی دارو‌لر نینگ اولر اختیاری گه قرار بیریلشی کیره‌ک.»

بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!

میدان‌وردک ایکینچیلیک، سووغاریش و چاروه‌چیلیک ریاستی نینگ مسلکی ایشلاوچیسی محمدگل نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، آلمه قورتی میدان‌شهر تومنی شامل اوشبو ولایت نینگ بیر قطار تومن‌لریده‌گی آلمه باغلریده بولگن آفتلردن دیر.

محمد‌گل اوشبو ولایت‌ده اوتگن ییللر گه قره‌گنده اوسیم‌لیک آفتلری و کسل‌لیکلری کمه‌یگنی نی بیان قیلیب و کوپه‌یتیریشیچه، مذکور ریاست هر ییلی بو کسل‌لیککه تیگیشلی باغدارلر گه مشوره بیریب و اولر گه دارو ترقه‌ته‌دی. «بو کسل‌لیک بار، لیکن دوالنیشی ممکن. میدان‌وردک ایکینچیلیک، سووغاریش و چاروه‌چیلیک ریاستی هر ییلی مناسب بیر وقت‌ده آلمه باغلری بولگن و درختلری اوشبو کسل‌لیککه چلینگن برچه تومنلرده‌گی باغدارلرگه معلومات بیره‌دی و شو رقم اولر نینگ دارو قولگه کیلتیریشلری ممکن.»

میدان‌وردک، یشاوچیلریدن کوپ قطاری نینگ آلمه باغلریده ایش بیلن شغللنگن ولایت‌لریدن بیری بولیب و شو یول آرقه‌لی ییل‌ده میلیون‌لب افغانی درآمد قولگه کیلتیره‌دیلر.