سلام‌وطندار نینگ معلوماتی اساسیده، اوتگن بیر ییل ده، افغانستان‌لیک ۱۴۵ کیشی ناقانونی مهاجرت یولی ده هلاک بولیب و باشقه اونلب کیشی یره‌لنگن یا ده زیان کورگن. نیچه سنه دن بویان افغانستان فقرالری چیت ایل مقصدی گه مملکت نی ناقانونی روشده ترک ایته‌یاتگن بولسه ده؛ بیراق اسلام امیرلیگی حاکمیتیدن کیین بو جریان سیزیلرلی درجه ده کوپه‌یگن.
۱۴۰۰_ییل ده اسلام امیرلیگی حاکمیتی دستلبکی آلتی آیی ده، اوچ واقعه ده افغانستان‌لیک بیش کیشی ناقانونی مهاجرت یولی ده جان بیرگنلر، تورت موردی ایران چیگره‌لری ده قید ایتیلگن و باشقه بیر موردی مقدونیه چیگره‌سیده ثبت ایتیلگن. شونینگدیک، اوشبو مدت جریانیده افغانستان‌لیک توقیز کیشی یره‌لنیب و باشقه ایکی باله ساووق طفیلی آغیر زیان کورگن.
۱۴۰۱_ییل ده، افغانستان‌لیک ۱۴۰ مهاجر ناقانونی مهاجرت یوللریده‌گی ۱۱ واقعه ده هلاک بولگنلر. اوشبو واقعه‌لر کوپراق ایتالیا، بلغارستان، ایران همده تورکیه و ایران آره‌لیغیده ثبت بولگن و مذکور قاچقینچیلر نینگ اولیم سببی قییق‌لری سوو گه چوکیشی، آکسیجن تنقیص‌لیگی، فضا تارلیگی، موترلری چپه بولیشی و چیگره‌چیلر تامانیدن اوققه توتیلیشی عنوان قیلینگن.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
۱۴۰۱_ییل ده میدیالر ده ترقه‌لگن معلومات‌لر اساسیده، مذکور واقعه‌لر کوپراق حوت آیی ده یوز بیرگن، اوشبو آی ده یوز بیرگن بیش واقعه ده، ۱۷ کیشی قربان بولگن. مذکور واقعه‌لر نینگ اینگ اچینرلیسی، حوت آیی اوللریده ایتالیا ساحلی ده مهاجرلر نینگ قییغی چوکیشی عاقبتیده افغانستان‌لیک ۱۴ باله شامل ۹۱ مهاجر هلاک بولگنلر. افغانستان رادیو_تلویزیون سابق نطاقی تورپیکی امرخیل اوشبو واقعه قربانی‌لری دن بیری دیر. تورپیکی نینگ همکسب‌لریدن بیری اسمی سیر قالیش شرطی بیلن سلام‌وطندار گه ایتیشیچه: «اوچ آی آلدین تورپیکی دن پیام آلگندیم، تورکیه باره‌من دیگندی و بیر مدت تورکیه ده ایدی. او عایله اعضالریدن بیش کیشی بیلن اروپا تامان باریشنی نیت قیلگن ایدی. تورپیکی نینگ ایناغه‌سی گه کوره، اولر حاضرگچه مقصدلری گه ایریشمه‌گن حتا او نینگ جسدینی تاپیش گه اولگورمه‌گنلر. خبرچی‌لر نینگ حامیلیگینی دعوا قیلگنلردن متأسف من. تورپیکی افغانستان نی ترک قیله‌یاتگن پیتده، نیگه او رسمی روشده چیقمه‌دی؟ شونی اوچون جوده‌هم تأثیرلندیم.»
افغانستان‌لیک هلال، اوتگن ییلی ناقانونی روشده ایران و کین ایسه تورکیه گه ییتیب بارگن ایتیشیچه: «قاچاق یولی جوده‌هم خوفلی و قیین دیر. هر بیر قدمی اولیم دیر. سوو یوق، آوقات یوق؛ بیز بیلن همراه بولگن‌لردن قطاری آچ‌لیک و سووسیزلیک دن هلاک بولدیلر. ایران گه بارگونچه ۴۸ ساعت پیاده کیزدیک، ایران ده موتر نینگ آرقه تامانی (داله) گه بیش کیشینی یوکله‌یدیلر او ییرده نفس‌لریمیز قیسیله‌دی. قاچاقچیلر انسان‌لر نینگ جانی بیلن اوینه‌یدیلر.»
عین‌حالده، اجتماعی مسئله‌لر ایش بیلرمانی محمدنبی احمدی، ناتینچ‌لیک، جانی مصونیت‌سیزلیک، ایش‌سیزلیک و نامعلوم کیله‌جک دن امیدسیزلیکنی، اولکه فقرالری نینگ مهاجرت یولینی تنلش یگانه عامل‌لریدن عنوان قیله‌دی. اونگه کوره: «اوروش‌لر، ناتینچ‌لیک و ایش‌سیزلیک، اولکه فقرالری افغانستان‌نی ترک ایتیش یگانه عاملی دیر. ایش‌سیزلر و قشاق‌لر سانی جوده‌هم یوقاری دیر و یشاوچیلر اوزلرینی ناتینچ حس قیلیشه‌دی. مملکت ده دایم اوروش و وضعیت نامعلوم. اهالی نینگ کیله‌جک لریدن امیدلری یوق، شونی اوچون گروهی روشده مهاجرت یولینی تنله‌یدیلر.»
بیزلرنینگ توییترده هم تعقیب قیلینگ!
ایران و پاکستان همده منطقه مملکت‌لرده‌گی افغانستان‌لیک مهاجرلر کوپراق عایله اعضالری نینگ نفقه‌سینی تأمینلش مقصدیده مهاجرت یولینی تنله‌گن. بیراق اقتصاد وزیرلیگی مسئوللری نینگ ایتیشلریچه، اولکه یشاوچیلرینی ایش بیلن تأمینلش مقصدیده اقتصادی بویوک پروژه‌لر و آست قورمه‌لر اوستیده ایش آلیب بارماقده‌لر. مذکور وزیرلیک سوزلاوچیسی عبدالرحمان حبیب گه کوره: «اقتصاد وزیرلیگی، پالیسی‌ساز اداره اوله‌راق، ایش زمینه‌لرینی یره‌تیش و قشاق‌لیک میزانینی کمه‌یتیریش، اقتصادی دایمی ترقیات نی حفظ قیلیش مقصدیده، ایکینچیلیک، صناعت و سوداگرلیک و کان‌لر اوستیده ایشله‌ماقده دیر؛ چونکه سونگی ییل‌لرده آست قورمه و اقتصادی بویوک پروژه‌لرنی آچیش بیلن ایش زمینه‌لرینی یره‌تیش و ایچکی ترقیات اوچون سعی‌وحرکت قیلماقده دیر؛ مثال صورتده قوش‌تیپه پروژه‌سی آست قورمه و اقتصادی بویوک پروژه‌لردن بیری سنله‌دی، قریب ۵۵۰۰ کیشی ایش بیلن تأمینلنگن. شونینگدیک، باشقه مینگلب کیشی کان‌لرنی قازیب چیقریش ایشلری گه مصروف دیر.»
اسلام امیرلیگی حاکمیتیدن کیین، اولکه یشاوچیلری نینگ افغانستان نی اروپا اولکه‌لری مقصدی گه ترک ایتیش جریانی کوپه‌یگن، اروپا اتفاقی نینگ معلوماتی اساسیده، اوتگن ییلی افغانستان‌لیک ۱۱۳ مینگ دن آرتیق کیشی اروپا مملکت‌لری دن باش پنه سوره‌گنلر.