سینماگران و فیلمسازان در افغانستان، میگویند که پس از دگرگونی سیاسی-اجتماعی پسین، دستآوردهای این صنعت از میان رفته و آیندهی تاریکی برای آنها رقم خورده است. شماری از تولیدکنندگان فیلم و سریال در کابل، میگویند که سینما و تولید فیلم در افغانستان در نزدیک به دو سال گذشته، به فراموشی سپرده شده؛ نه دستورکار مشخصی برای این صنعت در نظر گرفته شده و نه بودجهای به آن اختصاص یافته است.
آرمان جعفری، یکی از اعضای نمارسانه و سینمای افغانستان که در تهیهی بیش از ۲۰ فیلم و پنج سریال سهم داشته، میگوید که اکنون، تولید فیلم به دلیل چالشهای فراوان، رنگ باخته و تنها دو مؤسسهی تولید فیلم در افغانستان فعال است. او، با ناخوشی از وضعیت غریب سینما، میافزاید: «کسانی که حرفهای بودند، یا کشور را ترک کردند یا اکنون اجازهی کار و فعالیت را ندارند به خصوص بانوان. پیداکردن بازیگر ماهر، گرفتن مجوز از حکومت جدید و نبود اسپانسر برای تولید، پایینآمدن عواید از دیگر مشکلهای سینما است.»
به گفتهی جعفری، نبود مخاطبان داخلی و مکان نشر مشخص برای فیلم، تولید آن را از اهیمت انداخته است؛ زیرا تنها مکان نشر و درآمدزایی فیلمهای تولید افغانستان، کانالهای یوتیوب است. او، میافزاید که تولید فیلم در دو دههی گذشته، به لحاظ کمی رشد زیادی داشت و نزدیک به چهار هزار فیلم در این دوره در افغانستان تولید شد؛ اما پس از رویکارآمدن امارت اسلامی، تنها سه فیلم در افغانستان تولید شده که آن هم در هیج یک از رسانههای داخلی نشر نشده است.
سلاموطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
همین گونه، سید محمدتقی حیدری، مسئول نمارسانه، با نگرانی از وضعیت کنونی سینمای افغانستان، میگوید: «وضعیت فعلی خیلی امیدوارکننده نیست و تاریک به نظر میرسد. هیچ قوانین مشخص و وضعیت روشن و شفاف تا اکنون برای سینما تعریف نشده است. به همین خاطر، کسانی که در هر بخش مصروف استند، وضعیت شفاف و روشن را پیش روی شان نمیبینند.»
حیدری میافزاید که بیشتر سینماگران افغانستان، بیکار و سه سینمایی که از این پیش فعال بود نیز، تعطیل شده است.
جاوید افغان، رییس افغانفیلم، نبود بودجه را مهمترین دلیل ازرونقافتادن صنعت سینما در افغانستان عنوان میکند. او، به سلاموطندار میگوید: «سریالها و فیلمهای داستانی به بودجه نیاز دارد که ما هیچ بودجه تا هنوز نداریم. یک فیلم به نام احتکار زیر کار است تا هنوز جور نشده. اگر بودجه به دست آمد، ما متعهد استیم که فیلمهای داستانی، هنری همچنان سریالهای اسلامی که فرهنگ افغانی ایجاب میکنه، جور کنیم و به نشر برسانیم.»
پس از بازگشت امارت اسلامی، صنعت سینما در افغانستان با محدودیت زیادی روبهرو شده و اکنون، تلویزیونها نیز اجازه ندارد که فیلمها و سریالهای تولید داخل یا بیرون را نشر کند؛ وضعیتی که گردهمآییهای دوستانه و همنشینیهای میانخانوادگی را کم کرده است.
سلاموطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
عبدالله، باشندهی یکی از روستاهای ولسوالی علیآباد کندز، میگوید: «با بندشدن فیلم و آهنگ گردهمآییها کمرنگ و سرد شده است. زندگی نیز برای همه تکراری و خالی از شوق است.» عبدالله با گلایه از این وضعیت، میگوید که «حتا د منطقه خود نمیتانی کت چهار دوست خود و فامیلت، فیلم ببینی سخت میباشه به آدم، مجبور ۲۴ ساعت غمدرون بشینی، کلگی گوشه گیر شدند.» او، میگوید که با متوقفشدن پخش فیلم و سریال در تلویزیونها، شهروندان کمتر برای همدیگر وقت میگذارند.
غلامحیدر، باشندهی یکی از روستاهای دوردست ولسوالی دولتآباد در بلخ، که روزش را با کار در دکان به شام میرساند، میگوید که پس از منع پخش فیلم و سریال در تلویزیونها، راهی برای شادکردن لحظههایش به او باقی نمانده است. «سرگرمی بود از این که خسته از کار میآمدیم با دیدن فیلم کنار خانواده، اوقات سپری میشد و خستگیهایم را فراموش میکردم.»
صنعت سینمای افغانستان در دورهی پیش از جنگهای داخلی وضعیت نسبی خوبی داشت که با شروع این جنگها و به دنبال حاکمیت امارت اسلامی، با رکود روبهرو شد و در دو دههی گذشته نیز فرصتهای خوبی برای رشد آن مهیا شده بود که بدون استفادهی مؤثری از آن، اکنون دوباره با رکود روبهرو شده است.