یافتههای سلاموطندار از گفتوگو با ۱۵ جوان (نُه پسر و شش دختر)، نشان میدهد که این جوانان از دو سال به این سو به تولید پادکست رو آورده اند و محتواهای مختلف را از طریق آن به مخاطبان شان میرسانند. پادکست به مجموعهای از فایلهای صوتی یا تصویری گفته میشود که موضوعهای مشخص و گوناگون را در بخشهای منظم و قابل دانلود یا پخش آنلاین، ارائه میکند.
جوانان گفتوگوشده، میگویند که بیشتر محتواهای صوتی، فرهنگی، آموزشی و دینی را تولید میکنند و از شبکههای مختلف اجتماعی مانند یوتیوب، فیسبوک، اینستاگرام و تلگرام، برای پخش آن استفاده میکنند. از این میان، سه تن محتواهای آموزشی دینی، چهار تن محتواهای فرهنگی، شش تن محتواهای آموزشی و دو تن دیگر محتواهای روانشناسی تولید میکنند. هشت تن از این جوانان، میگویند که از تولید پادکست درآمد داشته اند و هفت تن دیگر در تلاش اند تا از این طریق درآمد کسب کنند.
خیام خموش، از جوانانی است که شش ماه میشود به تولید پادکست علمی رو آورده است. او، میگوید که در تلاش است تا مردم را به شنیدن بحثهای مفید و آگاهیبخش تشویق کند. او، میافزاید: «در این اواخر آهسته آهسته مردم را قناعت دادیم که به سمت بحثهای علمی، فرهنگی در بخشهای مختلف آموزشی، بحثهای رواندرمانی، طبی، ادب و فرهنگ بروند و توصیهی ما به جوانان این است که چیزهای خوب را بشنوید و چیزهایی را بشنوند که برای شان سود داشته باشد و جامعه را به سمت پیشرفت سوق بدهد.»
سمیعالحق اسلمی، از جوانانی است که محتواهای پادکستهای او بر موضوعهای علمی و اسلامی تمرکز دارد. او، میگوید که هدفش از تولید این پادکستها، رساندن مفهومهای دینی و علمی به زبانی ساده برای مردم است تا جوانان بتوانند با آگاهی بیشتر مسیر درست زندگی خود را انتخاب کنند. «وقتی از دیدگاه علمی و مستند به مسائل دینی نگاه میکنیم، میبینیم بسیاری از این دیدگاهها شخصی اند. به همین دلیل، تلاش کردم در همین زمینه آگاهیدهی کنم؛ ابتدا با نوشتن مقالههای کوتاه و سپس تولید ویدیوهای کوتاه که برخی افراد از کار ما استقبال کردند و برخی نقد داشتند؛ اما این مسیر ادامه دارد.»
وحیدالله جهش، از جوانان دیگری است که شش ماه میشود پادکست تولید و از این طریق درآمد نیز کسب میکند. او، با استفاده از شبکههای اجتماعی توانسته است محتواهای خود را به مخاطبان بیشتری برساند. به گفتهی او، پادکستها از طریق شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک، یوتیوب و پلتفرمهای صوتی پخش میشود و این مسیر کمک کرده که محتواها به گوش مخاطبان بیشتری برسد. «در آغاز کار با مشکلات زیادی روبهرو بودم و کمبود بودجه بود. تولید پادکست در افغانستان خیلی مهم است؛ چون مردم از محتواهای کوتاه سود زیاد به دست آورده نمیتوانند؛ اما محتواهای پادکستها، طولانی و علمی است و محتواهای خوب و آموزنده از این طریق به دست آورده میتوانیم.»
سمیحه که از دو سال به این سو به تولید پادکست رو آورده است، میگوید که این مسیر نه تنها برای او منبعی برای کسب درآمد است، بل سبب رشد مهارتهای فردی او نیز شده است. «اگر در این عرصه کار صورت بگیرد، ظرفیت رشدش زیاد است؛ چون مردم به محتواهای ساده، قابل دسترس و کمهزینه نیاز دارند و ما از طریق پادکست میتوانیم این نیازها را برطرف کنیم.»
نازنین رسولی که یک سال است پادکست تولید میکند، میگوید که در آغاز کار با چالشهایی مانند دشواری در انتخاب سوژهی مناسب، کمبود تجهیزات حرفهای، مشکلات اینترنت و نبود پشتیبانی مالی روبهرو بوده است. «یک سال میشود پادکست تولید میکنم؛ تا کنون عاید/درآمد نداشتهام. وقتی پادکست تولید میکنم، از طریق یوتیوب آن را پخش میکنم. اکنون مردم به ویژه جوانان، بیشتر از شبکههای اجتماعی استفاده میکنند و آشنایی بیشتر دارند. یگانه چالش در آغاز هر کار حمایتنشدن میباشد که من هم در اوایل حمایت نمیشدم؛ اما حالا خوب است.»
وهاب، نیز از جوانانی است که یک سال میشود در یکی از کانالها به تولید پادکست میپردازد. او، میگوید که پادکست هنوز در جامعهی ما پدیدهای نو است و بسیاری از مردم آشنایی کامل با آن ندارند؛ اما به دلیل تازگی و قالب متفاوتش، توانسته است توجه و علاقهی مخاطبان را به خوبی جلب کند. «علاقهمندی مردم به پادکست در ابتدا کمتر بود؛ چون مردم زیاد با پادکست آشنایی ندارند و در آغاز مهمترین چالش من انتخاب سوژهی مناسب بود؛ زیرا باید محتوایی را انتخاب میکردم که هم برای مردم جالب باشد و هم ارزش شنیدن داشته باشد. یافتن تعادل میان محتواهای آموزنده و جالب، کار آسانی نبود.»
محمد ادریس، از دیگر جوانانی است که دو سال میشود در زمینهی تولید پادکست فعالیت دارد. او، میگوید که در آغاز کار، پادکستهای شان مخاطبان بسیاری نداشت؛ اما با راهاندازی کارزارهای آگاهیدهی در شبکههای اجتماعی، توانسته است شنوندگان بیشتری جذب کند. «مردم پادکست میشنوند و علاقه دارند؛ اما در ابتدا چون مردم کمتر آشنایی داشتند، کمپاین/کارزار راه انداختیم تا در بین مردم جا افتاد و پادکست چون صوتی است، میشنوند.»
استادان دانشگاهها، به این باور اند که پادکستها به عنوان یک ابزار نوین آموزشی، فرصت مناسبی برای گسترش دسترسی به اطلاعات علمی و فرهنگی فراهم کرده است. آنها، باورمند اند که پادکستها میتوانند به شکل مؤثری مفهومهای پیچیده را به زبانی ساده و جذاب منتقل کند. مژگان ژاله، استاد در دانشکدهی خبرنگاری، در این باره میگوید: «تأثیر این پادکستها و ویدیوهای آموزشی بر فکر جوانان بسیار مثبت است؛ به ویژه اگر در بارهی موضوعهای اجتماعی، روانشناسی، رشد فردی و آموزش باشند. بسیاری از این محتواها باعث افزایش انگیزه و رشد فکری جوانان شده و آنها را تشویق میکند که خود شان جهان خود را بسازند و تغییرات مثبت در درون خود ایجاد کنند.»
کارشناسان تکنولوژی، باورمند اند که استفاده از فنآوری، بزرگترین فرصت برای افزایش مهارتها و ظرفیتهای جوانان است و میتواند آنها را در مسیر رشد و موفقیت فردی و حرفهای کمک کند. قریب آرین، کارشناس تکنولوژی، میگوید: «یک جوان از طریق تکنولوژی و اینترنت، میتواند به بهترین کورسها دسترسی پیدا کند و زبانهای مختلف را بیاموزد و همچنان مهارتهای تخصصی و مسلکی را بیاموزد و با افراد دیگر ارتباط سالم برقرار کند.»
کارشناسان مسائل اقتصادی، با تأکید بر اهمیت کار دیجیتالی در میان جوانان، میگویند که گسترش فعالیتهای دیجیتال نه تنها فرصتهای شغلی بیشتری برای جوانان ایجاد کرده، بل در رشد اقتصادی کشور نیز نقش مؤثر دارد و میتواند وابستگی به منابع سنتی را کاهش دهد. عبدالنصیر رشتیا، کارشناس مسائل اقتصادی، میگوید: «موضوع تولید پادکست در میان جوانان از اهمیت بسیاری برخوردار است و فرصتهای شغلی زیاد را ایجاد میکند و میتواند منبع درآمد را برای آنان ایجاد کند. جوانان حتا میتوانند فامیلهای شان را از لحاظ اقتصادی کمک کنند و به جوانان دیگر هم زمینههای کار را ایجاد کنند.»
با این حال، مسئولان در وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی، میگویند که در تلاش اند خدمات ارتباطی و اینترنتی را در سراسر افغانستان توسعه دهند تا دسترسی مردم عادی، ادارههای دولتی و نهادهای علمی مانند دانشگاهها، به اطلاعات و فنآوری بهبود یابد. عنایتالله الکوزی، سخنگوی این وزارت، در این باره میگوید: «در بخش امنیت سایبری، وزارت مخابرات دارای ریاست مستقلی است که روی امنیت فضای دیجیتال کشور تمرکز دارد. این ریاست با شناسایی خلاهای موجود و پیشگیری از تهدیدهای سایبری، اقدامهای مهمی را روی دست گرفته است.»
مسئولان در وزارت اطلاعاتوفرهنگ، نیز میگویند که برای پیشگیری از پخش محتوای خلاف قانون و ارزشها، بر تمام رسانهها و شبکههای اجتماعی نظارت کامل دارند و هدف از این کار، حفظ منافع عمومی و همآهنگی محتوا با اصول نظام است. خبیب غفران، سخنگوی این وزارت، در این باره به سلاموطندار میگوید: «پادکستها، چه در حوزههای اجتماعی، فرهنگی یا سیاسی و یا هر موضوع دیگری که در قالب محتوای رسانهای یا شبکههای اجتماعی پخش میشود، وزارت بر مبنای پالیسیها و اصول نظام، روند نظارت خود را اعمال میکند. در نتیجهی این بررسیها، محتوای مضر و غیرمفید در فضای مجازی مهار میشود.»
پادکست در افغانستان با وجود نوپابودن، توانسته نسل جوان را به خود بکشاند. این قالب رسانهای، فرصتی مناسب برای آگاهیدهی، خودسازی و بیان مسالمتآمیز دیدگاهها است.
