پنجشیر، واقع در شمال‌غرب کابل، ولایتی کوهستانی است که بیشتر باشندگان آن سرگرم انجام کارهای شاق اند، به همین دلیل بسیاری از باشندگان این ولایت در میان‌سالی به بیماری‌های مختلف مبتلا می‌شوند که شایع‌ترین آن‌ها بیماری «دیسک کمر» است. دیسک کمر یا «herniated disk»، یک نوع ماده‌ی ژلاتینی یا فیبرمانند است که در میان مهره‌های کمر قرار دارد و از واردشدن فشار بر مهره‌های کمر پیش‌گیری می‌کند. مجموع مهره‌های کمر ۳۳ عدد است که پنج دیسک را در میان خود جا داده است.
ریزه‌گل، بانوی ۵۲ساله و باشنده‌ی ولسوالی شُتُل پنجشیر که به بیماری دیسک کمر مبتلا است و برای درمان به شهر چاریکار، مرکز پروان آمده است، در گفت‌وگو با سلام‌وطندار می‌گوید: «من کمردرد هستم، دیسک کمر هستم، استخوان‌های کمرم نشسته، پاهایم از زانو به پایین درد می‌کرد، بیخی کرخت/بی‌حس بود. بعد نزد داکتر/پزشک که رفتم، گفت که استخوان‌های کمرت نشسته است. از دولت خواهش می‌کنم که در پنجشیر کلینیک بسازد، داکترها بیایند و رایگان مردم را درمان کنند. مردم آواره است، بی‌چاره است، پیسه نیست که در شفاخانه‌ی شخصی بدهند…. به دیگران پیامم همین است که اگر کمر شان مشکل پیدا می‌کند، به زودی نزد داکتر مراجعه کنند.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
شهلا، باشنده‌ی پنجشیر و یکی دیگر از بانوانی است که به دیسک کمر مبتلا شده و پزشک به او گفته است که نباید وزن زیاد را بردارد و درمان کاملش نیاز به زمان دارد. او می‌گوید: «مدت زیادی می‌شود که پاهایم درد می‌کند، دوا گرفتم، کریم و مرهم چرب کردم و زیاد پیچ‌کاری هم کردم که پاهایم خوب شود، هیچ خوب نشد. بعد داکتر معاینه کرد و دید که مهره‌های کمرم نشسته است. از کار و روزگار مانده‌ام. در پنجشیر داکتر استخوان نیست، از همین خاطر مردم بسیار با مشکل مواجه هستند. از حکومت می‌خواهم که بخش استخوان را در شفاخانه‌ی ایمرجنسی پنجشیر فعال کند تا مشکلات مردم حل شود.»
با این که ابتلا به بیماری دیسک کمر از عامل‌های مختلفی چون سنگین‌کاری، چاقی و زمین‌خوردن نشئت می‌گیرد؛ اما پزشکان دریافت‌نکردن «ویتامین دی» و پوکی استخوان را، از عامل‌های عمده‌ی ابتلای افراد به بیماری دیسک کمر یاد می‌کنند.
عبدالخلیل حیدری، متخصص ارتوپدی، در باره‌ی این بیماری می‌گوید: «نسبت به مردها، زن‌ها بیشتر به دیسک کمر مبتلا می‌شوند. زن‌ها بیشتر در خانه می‌باشند و کم‌بود شعاع آفتاب و ویتامین دی، سبب پوکی استخوان نزد زن‌ها می‌شود. یکی این که دردهای عضلی به وجود می‌آورد، برخاستن از خواب از طرف صبح به آن‌ها مشکل می‌باشد، از قسمت لگن خاصره به پایین در این قسمت‌ها دردها به وجود می‌آید. مریض‌هایی را دیده‌ایم که وقتی نزد شکسته‌بند مراجعه کرده اند در اثر سقوط از ارتفاع و حادثه‌ی ترافیکی.»
در همین حال، خواجه‌آقا غفوری، معاون ریاست صحت عامه‌ی پنجشیر، در گفت‌وگو با سلام‌وطندار افزایش مبتلایان به بیماری دیسک کمر در این ولایت را تأیید می‌کند و می‌گوید که بیشتر این بیماران زنان اند. او، نیز می‌گوید که آنان برای درمان این بیماران پزشک متخصص و تجهیزات پزشکی در اختیار ندارند.
سلام‌وطندار را در شبکه‌ی «ایکس» دنبال کنید
او می‌افزاید: «واقعات کمردردی در سطح پنجشیر افزایش یافته است. سن بیشتر از ۵۵ تا ۶۰ می‌باشد که بیشتر شان زنان است و کم‌تر شان مردان. ما شفاخانه‌ی ولایتی نداریم، متخصص جراح اعصاب و متخصص ارتوپدی در سطح پنجشیر موجود نیست. کوشش می‌کنیم مریضان را به مرکز مجهزی که بتواند مشکلات مریضان را به صورت درست و اساسی حل بکند، ریفر کنیم.»
به باور متخصصان ارتوپدی، در برخی موقع‌ها احتمال این وجود دارد که دیسک کمر سبب فشار بیش از اندازه بر رشته‌های عصبی شده و در صورت تشخیص‌نشدن و درمان به موقع یا جراحی، احتمال دارد بیمار کامل فلج شود.
