پایان یک روز گرم تابستانی در شهر کندز است. وقتی میخواستم به خانه بروم، در میان راه چشمانم به گروهی از جوانانی خیره شد که در کنار یکی از دیوارهای شهر در پیوند به صلح و جنگ نقاشی میکردند؛ آنهم در وضعیتی که هر شب درگیریها میان دولت و طالبان در این شهر شدت میگیرد و طالبان در اطراف و نواحی کندز حضور گسترده دارند.
این شبوروزها را باشندهگان کندز بهدلیل جنگ با دشواری سپری میکنند. در نتیجۀ درگیریهای یک ماه پسین در کندز، هزاران خانواده بیجا شدهاند و در ساحات نسبتاً امن این ولایت زیر آفتاب و در وضعیت ناگوار بهسر میبرند. باوجود این همه، میتوان خستهگی و ناراحتی کودکان را از جنگ و ادامۀ آن در سیمایشان دید.
هوا رو به تاریکی گراییده است و گروه هنری و دیوارنگاری «رنجبر» با اشتیاق تمام دارند پیامهای حاوی صلح و موضوعهای اجتماعی را بر یکی از دیوارهای جنگزدۀ شهر کندز نقاشی میکند.
احمدجاوید رنجبر، مسئول این گروه هنریست. او ده سال میشود در بخش نقاشی و رسامی در کندز فعالیت میکند. او آموزش مسلکی را در این بخش از «آشیانۀ کابل» و «فرهنگستان میمنگی» فرا گرفته و در این مدت فعالیتهای هنریاش را در ولایتهای کندز، تخار، بدخشان و بغلان ادامه داده است.
سلاموطندار فارسی را در توییتر دنبال کنید
رنجبر صدها تابلو و اثرهای ماندگار هنری را که حاوی پیامهایی چون صلح، روشنساختن اذهان عامه، محیط زیست و تعلیم و تربیه بوده، از خود برجا مانده است. او در این مدت از طریق نهادهای آکادمیک و آموزشگاهها جوانان بسیاری را در این بخش آموزش داده است تا آنها هنر نقاشی و رسامی را به تمام نقاط کندز برسانند.
احمدجاوید رنجبر دربارۀ فعالیتهای هنریاش در این روزهای دشوار کندز به سلاموطندار میگوید: «هدف از نقاشی و رسامی ما در اینجا اخوت، برادری و همدلی است و قرار است از طریق دیوارنگاری و نقاشی این پیامها را برسانیم که طالبان جنگ را کنار بگذارند، بیایند با دولت صلح کنند. برای ما صلح خط قرمز است.»
در روزهای پسین که درگیریها در کندز شدت گرفته است، دهها خانۀ مسکونی و تأسیسات عامالمنفعه تخریب و دهها غیرنظامی کشته و زخمی شده و نیز هزاران خانواده این شهر را ترک کردهاند. رنجبر باوجود این همه مشکلات، به دیوارنگاری در پیوند به پیامدهای ناگوار جنگ و مزایای صلح پرداخته است.
سلاموطندار فارسی را در تلگرام دنبال کنید
احمدشاکر حبیبی، دیگر عضو گروه هنری «رنجبر» است. او میگوید که آنان از ادامۀ درگیریها خسته شدهاند و با نقاشی بر دیوارها میخواهند صدایشان را به همهگان برسانند که دیگر جنگ نمیخواهند.
در اطراف محل دیوارنگاری کودکان قدونیمقد که از خیمههای خانوادههای بیجاشدۀ جنگها از اطراف و نواحی شهر کندز به اینجا آمدهاند، نیز نظارهگر فعالیتهای نقاشی این جوانان بر دیوارها اند و با دقت به سمت رسامیهای حکشده میبینند. آنان دستهایشان را روی کلمۀ «صلح» گذاشته و «زندهباد صلح و نفرینباد جنگ» شعار میدادند.
نجلای ۱۳ ساله، یکی از این کودکان است. او باشندۀ بندر امامصاحب شهر کندز است و بیست روز میشود بهدلیل شدت جنگ با خانوادهاش به این مکان نسبتاً امن آواره شدهاند. درگیریها و نبود سرپناه، سخت نجلا را نگران کرده است. او از مخالفان دولت میخواهد جنگ را توقف دهند.
سلاموطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
از نجلا دربارۀ صلح و این نقاشیها پرسیدم. نجلا برایم چنین گفت: «یک هفته میشود از بندر امامصاحب مهاجر شده و اینجا آمدهایم. در بین خاک و اشغالدانی زندهگی میکنیم، اینجا آمدیم دیدیم که جوانان ما نقاشی صلح و جنگ را کشیده بودند، آرزو داریم صلح بیاید و آرامش شود، تا ما دوباره به خانههای خود برویم.»
از سویی هم، ذبیحالله مجیدی، از فعالان رسانهیی و مدنی در کندز از این حرکت هنرمندان کندزی استقبال میکند و میگوید، جنگ و صلح دو پدیدۀ متضاد اند که «متأسفانه طی چهار دهۀ گذشته، پدیدۀ زشت جنگ، روحاً و جسماً به مردم آسیب زده است.»
بیش از یک ماه از ناامنیها در شهر کندز میگذرد. در این مدت خانوادههای بسیاری در جریان درگیریها و حملههای طالبان قربانی دادهاند. برخی از آنها همه هستوبودشان را از دست دادهاند و برخی هم باوجود این همه تهدیدها و آگاهی از خطرات جنگ، هنوز هم به زندهگی ادامه میدهند.
با این همه، رنجبر و همکارانش سالهاست که بهخاطر برقراری صلح و تحقق آرزوهای دیرینۀ هموطنانشان میتپند و این کار را به خود افتخار میدانند. به باور رنجبر، هنر دیوارنگاری علاوه بر آرامش اجتماعی، آرامش روحی و امیدهای صلحآمیز به جامعه هدیه میکند.