ناامنی، بی‌کاری، مشکلات اقتصادی و محدودبودن فضای مناسب برای زنده‌گی در کشور، از جمله عامل‌هایی‌اند که منجر شده عده‌یی از جوانان دست به مهاجرت منظم یا نامنظم بزنند.
عبدالخالق ۲۵ ساله، مهاجر افغانستان در یونان است. او که در یکی از اردوگاه‌‌های یونان به‌سر می‌برد، با بغض تهی‌نشسته در گلویش سرگذشت تلخ مهاجرتش را چنین روایت می‌کند: «وضعیت ناگوار افغانستان و هم‌واره جنگ و ناامنی سبب شده راه بدبختی و مهاجرت را در پیش بگیرم. از نهایت مجبوریت با پول قرض خواستم مهاجرت کنم. قرض هم با سود گرفتیم، یک روپیه به دو روپیه، اگر ده هزار می‌گرفتم، باید ۲۰۰۰ دوباره پرداخت می‌کردم.»
جنگ و فقر، بزرگ‌ترین علت مهاجرت خوانده می‌شود. این پدیده سال‌هاست عامل کوچ میلیون‌ها شهروند افغانستان به کشورهای مختلف جهان بوده است.
سلام‌وطندار فارسی را در فیس‌بوک دنبال کنید
عبدالخالق می‌گوید: «دو سال از مهاجرشدنم می‌گذرد. هنوز هم بدبخت هستم، با سرنوشت مبهم در داخل کمپ‌ها/اردوگاه‌ها زنده هستم و زیر ادارۀ دولت یونان، ممکن ما را به مقصد برساند، ممکن نرساند. با وجود آن‌که تمام زنده‌گی را باخته‌ام و هیچ چیزی برای برگشت ندارم، اگر دپیورت هم شوم، دوباره به وطن هیچی ندارم. هرچه داشتم، هزینۀ مهاجرت کردم، هیچ جای دنیا مثل وطن خود آدم نمی‌شود.»
در پیوند به وضیعت مهاجران و این‌که کارکرد نهادهای مسئول مانند وزارت مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان در این راستا چیست؟ سیدعبدالباسط انصاری، مشاور بخش رسانه‌های این وزارت می‌گوید که نهادهای مختلف در سطح بین‌المللی برای کمک‌رسانی و پشتی‌بانی از مهاجران فعالیت دارند و در صورت نیاز به مهاجران و بی‌جاشده‌گان هم‌کاری می‌کنند.
- کرونا و مشکلات مهاجران افغانستان در پاکستان
- مهاجرت نامنظم؛ امیرخان: هنوز به خواستۀ خود که زنده‌گی آرام است نرسیده‌ام
- مهاجرت؛ راهی که یا به مقصد می‌انجامد یا مرگ
- فقر و بی‌کاری دلیل مهاجرت جوانان
سیدعبدالباسط انصاری می‌افزاید: «در کشورهایی که ما مهاجر و پناهنده داریم، این نهادها فعالیت دارند و برنامه‌های پساصلح این وزارت سریعاً در بخش‌های مختلف زیر کار است که از زمینۀ اشتغال‌زایی شروع تا کمک‌های عاجل.»
خطرهایی را که عبدالخالق از آن یاد می‌کند، مشت نمونۀ خروار است. برای بسیاری از کسانی که این مسیر را پیموده‌اند، این خطرها پیش آمده و شماری از آن‌ها را به کام مرگ فرستاده است. آگاهی‌نداشتن از پیامدهای خطرناک و ناگوار مهاجرت‌های نامنظم سبب افزایش این روند در سال‌های پسین شده است.
سلام‌وطندار را در اینستاگرام دنبال کنید
عبدالخالق می‌افزاید: «من از وجود هیچ نهاد مددرسان آگاهی ندارم و از نهادهای مسئول هم کمک نقدی نمی‌خواهم. فقط کافی‌ست اشتغال‌زایی بکنند و زمینۀ کارکردن را فراهم بسازند. حالا که جهان با ویروس کرونا مواجه است، تدابیر صحی مدنظر گرفته نمی‌شود و قابل نگرانی‌ست و از سویی هم گفت‌وگوهای صلح مشخص نیست. مشکلات مهاجرین را چندین برابر کرده است.»
در همین حال، سیدشیرحسین هنریار، مسئول مرکز مشوره‌دهی مهاجرت یا MRC که در زمینۀ مشوره‌دهی برای مهاجران کار می‌کند می‌افزاید، افرادی که قصد سفر به دیگر کشورها را دارند می‌توانند از طریق آن‌لاین یا شمارۀ شارت‌کود «۵۵ ۸۸» با آنان در تماس شوند و به‌شکل رایگان از خدمات مشوره‌دهی این مرکز مستفید شوند.
سلام‌وطندار را در یوتیوب دنبال کنید
با همۀ ناملایمتی‌های روزگار، شمار بسیاری از مهاجران افغانستان در این اواخر هم‌زمان با گرم‌شدن بحث گفت‌وگوهای صلح میان نماینده‌گان دولت افغانستان و طالبان، چشم به‌راه برایند این نشست‌اند تا به وطن برگردند.
مانند عبدالخالق، میلیون‌ها آواره از وطن این جمله را روزانه بارها تکرار می‌کنند: «به امید روزی که هیچ مهاجری در جهان نباشد و مهاجرت آخرین سکانس غم‌گین از آدمی باشد.»