ویروس جهان‌گیر کرونا یا بیماری کووید ۱۹ بیش از یک‌سال می‌شود ظهور کرده است. نخستین مبتلای این ویروس یک باشندۀ شهر ووهان، مرکز ایالت هوبی چین بود. ویروس کرونا با رعایت توصیه‌هایی چون فاصله‌گذاری اجتماعی، پوشیدن ماسک و رعایت‌کردن نظافت، هنوز هم در ترکیه روزانه ده‌ها قربانی می‌گیرد و صدها مبتلا را روانۀ بیمارستان‌ها می‌کند.
از چندی به این‌سو وزارت بهداشت ترکیه در شهر استانبول که کارگرپذیرترین شهر این کشور است، بنابر تردد مهاجران و جمعیت بیش از حد این شهر، برای جلوگیری از خطر کووید ۱۹ نرم‌افزاری زیر نام حس HES کد (حیات اویگه سیغر/زنده‌گی صمیمانه در خانه) در سیستم جمعیت خود وضع کرده است. این سیستم مهاجرانی را که شناس‌نامه ندارند، با مشکلات روبه‌رو کرده است.
چند تن از مهاجران افغانستان که در استانبول زنده‌گی و کار می‌کنند، در گفت‌وگو با سلاموطندار موضوع را این‌گونه بیان می‌کنند.
منورالدین که باشندۀ بدخشان است می‌گوید، پس از به‌دست آوردن مدرک کارشناسی در افغانستان، چندین‌سال پی مأموریت حداقل بست پنج و شش گشته، اما بنابر نداشتن واسطه یا شناخت از مقام‌های بلندپایه، نتوانسته صاحب کار شود. او در عالم بی‌کاری و تهدیدهای بلند امنیتی وادار به ترک وطن شده و در پی لقمه‌نان حلال خود را تا ترکیه رسانده است.
منورالدین که مانند بیشتر مهاجران افغانستان سفر پرمخاطرۀ راه نامنظم مهاجرت را قبول کرده، خود را از راه ایران به ترکیه رسانده است. او اکنون در شهر استانبول ترکیه مشغول کار و بار شاقه است.
او می‌گوید، تا به‌وجود آمدن حس کد در استانبول ترکیه از کارهای به‌دست آمده و مزد مقابل کارش راضی بوده و حتی ماهوار دست‌کم جیب‌خرجی برای خانواده‌‌اش در افغانستان می‌فرستاده است. اما از روزی که حس کد به‌وجود آمده، نمی‌تواند کاری را دریابد که دست‌کم هزینۀ اتاق و امرار حیات روزانه‌اش را تأمین کند. به گفتۀ او، با به‌وجود آمدن حس کد، مهاجران از یک محل به محل دیگر برای کسب‌و‌کار نمی‌توانند بروند و هم‌چنان در گرفتن خانۀ کرایه، فعال‌کردن آب، گاز و برق خانه با مشکلات حس کد روبه‌رو می‌شوند.
اداره‌های مربوطۀ گاز، برق و آب آن‌عده از کسانی که حس کد نداشته باشند، کارشان را حل نمی‌کنند و مهاجران بنابر نداشتن شناس‌نامه، حس کد نیز گرفته نمی‌توانند. او از دولت افغانستان می‌خواهد از راه گفت‌وگوهای سیاسی با دولت ترکیه مشکلاتی که دامن‌گیر مهاجران در استانبول شده است، را حل کند.
احمد بایوریس، باشندۀ ولایت سرپل است. او نیز دارای مدرک کارشناسی می‌باشد و در شهر استانبول در یک املاک مسکن (رهنمای معاملات) سرگرم ترجمانی‌ست. این مهاجر افغانستان نیز در گفت‌وگو با سلاموطندار می‌گوید، بیشتر مشتری‌هایی که به دفترشان مراجعه می‌کنند، کارگران‌اند و این کارگران نیاز به خانه‌های کرایی دارند. اما از هر ۱۰ تن هشت مراجعه‌کننده فاقد حس کد بوده، برای این‌که خلاف حکم قانون دولت ترکیه کار نکنند، به مراجعان پاسخ رد می‌دهند. با این حال، به گفتۀ احمد بایوریس، کار ترجمانی نیز در خطر افتیده و هر روز خطر بی‌کاری مانند سایر مهاجران، به شخص خودش بیشتر می‌شود.
احمد نیز از دولت و مقام‌های بلندپایۀ کشور می‌خواهد سرنوشت هزاران مهاجر آواره در استانبول را مشخص و مشکلات پیش‌آمده را از راه سیاسی با دولت ترکیه حل کنند. احمد بایوریس می‌گوید، روزانه ده‌ها مهاجر به‌خاطر نداشتن حس کد کارهای دست‌داشتۀشان را از دست می‌دهند. او از دولت افغانستان می‌خواهد تا نگرانی مهاجران افغانستان در استانبول را که بیشتر از پیش افزایش یافته، برطرف کند.
اسدالله، دیگر باشندۀ بدخشان می‌گوید، در ترکیه بیشتر مهاجران را پس از سوریه، افغان‌ها تشکیل می‌دهند و روزانه ده‌ها مهاجر افغانستان در ایستگاه‌های اوتوبوس‌ها و میترو به‌خاطر نداشتن حس کد منتظر می‌مانند و از محل بودوباش تا جای کارشان رفته نمی‌توانند. او که مسئولان را در برابر مهاجران به بی‌توجهی متهم می‌کند می‌گوید، ده‌ها شهروند افغانستان که حس کد ندارند، با مشکلات بسیار جدی روبه‌رو اند.
اسدالله از دولت افغانستان می‌خواهد، در خصوص حل معضل حس کد برای مهاجران هم‌یاری کند تا باشد مدتی در غربت با لقمه‌نانی راحت زنده‌گی کنند.
جمعیت استانبول در احصائیۀ تخمینی سال ۲۰۲۰ میلادی، بیش از ۱۵ میلیون و ۷۱۳ هزار تن بوده است. طبق آمارها، سالانه ۳ درصد جمعیت این شهر بیشتر می‌شود. با درنظرداشت سال ۲۰۱۹، جمعیت استانبول در یک‌سال ۴۵۱ هزار و ۵۴۳ تن افزایش یافته است. از این‌که بیشتر کارهای شاقه و خدماتی را در استانبول مهاجران، به‌ویژه مهاجران افغانستان انجام می‌دهند، آمار دقیقی در دست نیست.
به گفتۀ مهاجران افغانستان در ترکیه، فشارهایی چون به‌وجود آوردن حس کد و سایر محدودیت‌ها بنابر شکایت و نارضایتی ترک‌ها از دولت فعلی که شدیداً مهاجرپذیر است، به‌وجود آمده، کارگرهای مهاجرانی که در مقابل مزد کم کارهای سنگین و طاقت‌فرسا را انجام می‌دهند و ترک‌های کاردِه نیز از کار مهاجران راضی‌اند، برخواسته است. تنها در استانبول در سال ۲۰۲۰ تعداد بی‌کار ترک بیش از یک‌میلیون و ۲۰۵ هزار تن بوده که این رقم نسبت به سال ۲۰۱۹ بسیار بلند و به شهروندان ترک نگرانی ایجاد کرده است.
