یافتههای سلاموطندار از گفتوگو با ۵۵ رسانهی دیداری، شنیداری، چاپی و آژانسهای خبری در سراسر کشور، نشان میدهد که با رویکارآمدن حکومت سرپرست امارت اسلامی، حضور زنان در ۷۸ درصد این رسانهها کاهش ۶۶ درصدی داشته است.
بر بنیاد این یافتهها، پیش از سقوط جمهوری، ۸۳۱ زن در ۵۵ رسانهی مختلف در سراسر کشور حضور داشتند؛ اما پس از رویکارآمدن حکومت سرپرست، این رقم به ۲۸۸ زن کاهش یافته است.
مسئولان رسانههایی که حضور زنان در آنها کاهش یافته است، میگویند که به دلیل محدودیتهای وضعشده از سوی حکومت سرپرست بر زنان و رسانهها، حضور زنان در رسانههای شان با کاهش روبهرو شده است.
عصمتالله حلیم، مسئول رادیوی خصوصی «چنار» در کابل، به سلاموطندار میگوید: «ما در دوران جمهوریت در حدود ۱۰ کارمند زن داشتیم، اما اکنون در حدود پنج یا شش کارمند زن داریم و حضور زنان در رسانهها با رویکارآمدن امارت اسلامی به دلیل محدودیتها و چالشها بر زنان و رسانهها، کاهش یافته است.»
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
امانالله نصرت، مسئول رادیوی خصوصی «واک» در کابل، نیز میگوید: «در شرایط فعلی، حضور زنان در رسانهها کمتر است. بر علاوهی این، در بسیاری از ولایات کارمندان زن در رسانهها وجود ندارند؛ با این شرایط، ما در رسانهی ما کارمندان زن داریم. در گذشته تا ۵۰ درصد کارمند زن داشتیم و در حال حاضر این رقم ۲۰ درصد کاهش یافته است.»
بر اساس بررسی سلاموطندار از ۵۵ رسانهی مختلف در سراسر کشور، حضور زنان در ۱۲ درصد این رسانهها تغییر نکرده است. با این همه، مسئولان این رسانهها، میگویند که با تلاشهای زیاد توانسته اند کمیت حضور زنان را در رسانههای شان حفظ کنند؛ اما گزارشهای رسیده به آنان، نشاندهندهی کاهش چشمگیر حضور زنان در سایر رسانهها است.
ذبیحالله سادات، رییس تلویزیون خصوصی «طلوعنیوز»، میگوید: «از روزی که نظام سقوط کرد، با وضع محدودیتها بر خانمها، حضور زنان در رسانهها کمتر شد. با آن هم، ما در طلوعنیوز بیشتر از ۲۰ کارمند زن داریم که در بخشهای مختلف از قبیل گویندهی خبر، مجری برنامههای سیاسی، آنلاین و کمره، مصروف کار هستند.»
عبدالحق منصور، مدیرمسئول رادیو «آرمان»، میگوید: «حضور زنان در رسانهها مثل قبل نیست، دستخوش تحولات بوده؛ مانند دورهی جمهوریت نیست. فعلاً حضور زنان کمتر شده است. نسبت به شرایط فعلی، تعداد کارمندان زن در موبیگروب خوب است؛ در آرمان افام مانند دورهی جمهوریت است. قبلاً که پنج یا شش نفر کار میکردند، فعلاً هم پنج یا شش نفر کار میکنند.»
همچنان، از میان ۵۵ رسانهای که از سوی سلاموطندار بررسی شده، در ۱۰ درصد آن حضور زنان افزایش یافته است. مسئولان این رسانهها، دلیل افزایش حضور زنان در رسانههای شان را، تلاش مسئولان این رسانهها برای فراهمسازی زمینهی کار به زنان میدانند.
در همین حال، آماری که از سوی انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان و کمیتهی مصونیت خبرنگاران افغان در دسترس سلاموطندار قرار گرفته است، نشاندهندهی کاهش ۸۱ درصدی و ۷۰ درصدی حضور زنان در رسانهها است.
بر اساس آمار انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان، در دورهی جمهوری شمار کارمندان زن در رسانهها به دو هزار و ۷۵۰ تن میرسید؛ اما اکنون شمار کارمندان زن در رسانههای کشور به ۵۴۵ تن رسیده است.
از سویی هم، آمار کمیتهی مصونیت خبرنگاران افغان، نشان میدهد که در اواخر فروپاشی جمهوری ۱۵۰۰ کارمند زن نزد این نهاد ثبت بوده؛ اما اکنون این رقم به ۴۵۰ تن کاهش یافته است.
با این همه، شماری از خبرنگاران و کارمندان زن در رسانهها که با رویکارآمدن حکومت سرپرست کار شان را از دست داده اند، میگویند که مسئولان رسانههای مربوط بدون هر گونه دلیل موجه، آنان را اخراج کرده و اکنون پس از بیکارشدن، با وضعیت ناگوار اقتصادی و روانی روبهرو اند.
ثریا یوسفی، کارمند یکی از رسانههای شنیداری، میگوید: «دلیل خاص به ما گفته نشد که چرا ما را از وظیفه برکنار کردند. یک دلیل منطقی و کتابی نگفتند، فقط به ما گفتند که دیگر شما نمیتوانید کار کنید؛ چون امارت اسلامی نمیخواهد. من بعد از این که برکنار شدم، مشکلات روحی پیدا کردم، تواناییام را از دست دادم و از لحاظ اقتصادی بسیار ضربه دیدم.»
شمایل موسوی، کارمند تلویزیون خصوصی «یک»، نیز میگوید: «قبلاً ما در رسانه کار میکردیم؛ ولی فعلاً خانه هستیم، کدام وظیفهی رسمی نداریم. دلیل این که ما نمیتوانیم کار کنیم، تغییراتی که در کشور آمد، زندگی همه دگرگون شد و تأثیرات زیادی روی رسانهها گذاشت و رسانهی ما هم با مشکلات اقتصادی دچار شد و دیگر نمیتوانست نیازهای کارمندانش را تأمین کند. امکاناتش را نداشت و این وضعیت مشکلات زیادی را به بار آورد؛ از جمله مشکلات اقتصادی. با آن هم، بدون کدام امیدواری ادامه میدهیم.»
سلاموطندار را در تویتر دنبال کنید
با این حال، مسئولان در وزارت اطلاعاتوفرهنگ حکومت سرپرست، با رد کاهش حضور زنان در رسانهها، میگویند که زنان در رسانهها مانند گذشته حضور دارند.
مسئولان این وزارت، در پاسخ به درخواست سلاموطندار برای ارائهی آمار رسانههای فعال در کشور و شمار کارمندان آن، میگویند که آنان این آمار را نزد شان ندارند. این در حالی است که بدون مجوز وزارت اطلاعاتوفرهنگ، هیچ رسانهای در کشور فعالیت ندارد.
عبدالواحد ریان، رییس نظارت بر نشرات رسانهها در وزارت اطلاعاتوفرهنگ، میگوید: «خانمهایی که در سابق در رسانهها بودند، همان تعداد اکنون نیز در رسانهها شاید باشند و رسانههایی که در کشور فعال استند، کارکنان زن خود را کم نکرده اند.»
گفتنی است که پس از فروپاشی جمهوری، به جز چند سکتور خصوصی، زنان از کار در بخشهای مختلف بازداشته شده اند.