یافته‌های سلام‌وطندار نشان می‌دهد که ۲۳ تن از ۲۶ زن گفت‌وگوشده در ۱۰ ولایت افغانستان، از حقوق اولیه‌ای که شریعت اسلامی به آنان در نظر گرفته، محروم اند. در میان این زنان، ۱۴ تن آن‌ها متأهل و نُه تن دیگر مجرد اند. آن‌ها، می‌گویند که حق انتخاب همسر، تصمیم‌گیری، حقوق و آزادی‌های فردی چون زندگی مستقل، سطح پوشش، آزادی‌های رفتاری و حق مهر، که شریعت اسلامی به زنان در نظر گرفته، از آنان سلب شده است و در بی‌اختیاری کامل از سوی خانواده‌های شان زندگی می‌کنند.
۱۴ زن متأهل، تأکید می‌کنند که خانواده‌های شان آن‌ها را وادار به ازدواج اجباری کرده اند. مریم ۳۰ساله، باشنده‌ی تخار، می‌گوید که برخلاف میلش و با خواست خانواده‌اش، تن به ازدواج اجباری داده و حق انتخاب همسر را پدرش از او گرفته است. «برخلاف خواستم ازدواج کرده‌ام؛ بسیار خرد بودم که فامیلم مرا به یک مرد کهن‌سال به ازدواج دادند. من اصلاً نمی‌خواستم که ازدواج کنم؛ اما پدرم برای ازدواجم زیاد پافشاری داشت.»
رئوفهی ۲۵ساله، باشنده‌ی هرات، نیز می‌گوید که در انتخاب همسرش هیچ نقشی نداشته است و پدرومادرش، او را وادار به ازدواج کرده اند. «دو سال می‌شود که ازدواج کرده‌ام؛ یک فرزند دارم؛ من اصلاً شوهر خود را ندیده بودم و فقط انتخاب پدرومادرم بود. آن‌ها گفتند که این قسم است، آن قسم است، از روی انتخاب فامیل مجبور شدم که قبول کنم.»
مهریه‌ی ۲۲ساله، باشنده‌ی کندز، می‌گوید که پدر و برادرانش حق تصمیم‌گیری را از او سلب کرده است و اکنون او در بی‌اختیاری زندگی‌اش را سر می‌کنند. «تصمیمی که گرفته می‌شود، از طرف خانواده‌ام است؛ آن‌ها به من تعیین می‌کنند که با کی حرف بزنم، چه گونه لباس بپوشم حتا چه گونه راه بروم. من در زندگی خود اختیار هیچ چیز را ندارم و هیچ تصمیم را نمی‌توانم بگیرم؛ چون همه‌ی تصمیم‌ها به دست پدر و برادرانم است.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
حمیده‌ی ۴۰ساله، باشنده‌ی کابل، می‌گوید با این که شوهرش توانایی مالی برای پرداخت مهریه‌اش را دارد؛ اما در اثر تابوهای موجود در جامعه نتوانسته است پس از گذشت ۱۹ سال از ازدواجش تا کنون حق مهرش را از سوی شوهرش دریافت کند. «خودم تحصیل‌کرده هستم؛ خانواده‌ام روشن‌فکر هستند؛ وقتی که ازدواج کردم، خانواده‌ام شرط ماندند که حق مهریه را شوهرم باید بپردازد؛ اما هنوز از ترس مردم حق مهرم را شوهرم نداده با این که توانایی مالی‌اش را دارد.»
تمنای ۳۴ساله، باشنده‌ی کابل، نیز می‌گوید که حق داشتن زندگی مستقل از سوی خانواده شوهرش نقض شده است. «اسلام به ما حق زندگی مستقل را داده؛ اما این حق از طرف خسرانم/فامیل شوهرم نقض شده است. شوهرم پنج برادر دارد؛ از عروسی‌های هر کدام ما بسیار وقت می‌گذرد؛ اما تا کنون یک جا به بسیار مشکل زندگی می‌کنیم.»
شماری از عالمان دین، می‌گویند که شریعت اسلامی زنان و مردان را از یک «دودمان» می‌داند و تأکید دارند که به لحاظ انسانی و اسلامی، زنان و مردان در حقوق اولیه‌ی شان با هم‌دیگر یک‌سان اند.
عطاءالحق انس، عالم دین، در این باره می‌گوید: «زنان و مردان از یک دودمان هستند و از نگاه شریعت اسلامی کاملاً با هم‌دیگر یک‌سان اند و فرقی ندارند؛ حقوق اولیه مثل حق حیات، حق آموزش، حق انتخاب همسر، حق داشتن زندگی آزاد و ده‌ها مورد دیگر. کاملاً حقوقی را که یک مرد دارد، زنان نیز دارند.»
حبیب‌الله حسام، دیگر عالم دین، نیز در این باره می‌گوید: «از نظر شریعت اسلامی، زن و مرد در اسلام جایگاه یک‌سان دارند در تکالیف، حقوق اساسی و مکلفیت‌های شرعی زن و مرد در قرآن‌کریم با هم‌دیگر یک‌سان هستند و هیچ فرقی ندارند نه در حقوق اساسی و نه در تکالیف دنیایی و در روز آخرت.»
شماری از حقوق‌دانان، هم از نگاه حقوقی و قوانین اسلامی جایگاه زنان و مردان را یک‌سان می‌دانند و تأکید می‌کنند که خانواده‌ها به استقلال فردی فرزندان شان احترام بگذارند.
نورآقا شعیب، حقوق‌دان، می‌گوید: «دین مقدس اسلام منحیث اساسات قانونی و قوانین افغانستان حقوق مختلف از جمله حق صحت، تصمیم‌گیری در مسائل فردی، حق تصمیم‌گیری در تعیین سرنوشت وغیره حقوق را به هر فرد داده است از جمله برای خانم‌ها هم در آیات کریم هم در احادیث شریف و هم در قوانین نافذه‌ی افغانستان، فقط در بعضی از مسائل مانند سفر باید مشوره‌ی فامیل را بگیرند؛ در مسائلی مانند ازدواج خوب است که نظر فامیل شان را داشته باشند؛ اما واجب نیست و باید خانواده‌ها به مستقل‌بودن فرزندان شان احترام بگذارند.»
شماری از فعالان حقوق زن، نیز از نابرابری حقوق زنان و مردان در افغانستان ابزار نگرانی می‌کنند و عامل نابرابری‌های اجتماعی را ریشه در نابرابری‌های خانوادگی می‌دانند.
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
حسنا رئوفی، فعال حقوق زن، می‌گوید: «ما همواره از نقض حقوق اساسی زنان در جامعه و خانواده‌ها نگران هستیم. قبل از این که در جامعه حقوق زنان مراعات شود، باید در خانواده‌ها مراعات شود. امروز اگر چالش‌های بسیار سنگینی را ما در اجتماع و بالاخره در کشور می‌بینیم، این ریشه‌ی عدم رعایت حقوق زنان از خانواده‌ها شروع می‌شود؛ بعد اجتماع را فرا گرفته و بعدا این عدم رعایت حقوق حتا یک مملکت را تحت تأثیر قرار داده، امروز جامعه را خانواده‌ها می‌سازد.»
با این حال، مسئولان در وزارت امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر حکومت سرپرست، با تأیید رعایت‌نشدن حقوق انسانی و اسلامی زنان در خانواده‌ها، می‌گویند که این وزارت در سه سال گذشته از ده‌ها هزار مورد خشنونت خانوادگی علیه زنان جلوگیری کرده است.
سیف‌الاسلام خیبر، وزارت امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر حکومت سرپرست، به سلام‌وطندار می‌گوید: «متأسفانه حقوقی که اسلام به زنان داده، در خانواده‌ها به دلایل پایین‌بودن سطح آگاهی عامه، جنگ‌های متمادی و نفوذ فرهنگ‌های بیگانه، باعث شدند که زنان به حقوق اساسی شان دست‌رسی نداشته باشند و وزارت امربه‌معروف در سه‌ونیم سال گذشته از ده‌ها هزار مورد خشنونت خانوادگی و تنها از ۵۵۰۰ قضیه‌ی ازدواج اجباری جلوگیری کرده است. هدف ما این است آن حقوقی را که اسلام به زنان داده، مراعات شود.»
این در حالی است که نمایندگان شماری از کشورها در نشست‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد در باره‌ی وضعیت زنان در افغانستان، از نقض حقوق زنان ابراز نگرانی کرده و از حکومت سرپرست افغانستان خواسته اند که حقوق زنان را به گونه‌ی بهتر تأمین کند.
