کنده‌کاری/حکاکی روی چوب یکی از صنعت‌های باستانی به‌شمار می‌رود که هنوز در افغانستان طرف‌داران بسیاری دارد. کنده‌کاری روی چوب که در ولایت کنر به آن «توکایی» نیز گفته می‌شود، زحمت و دقت بسیاری نیاز دارد و شمار افرادی که در این صنعت مهارت دارند، اندک است.
از این صنعت برای ایجاد نقش در مُبل و فرنیچر، دروازه و پنجره استفاده می‌شود، اما استفادۀ بیشتر از این صنعت در تزیین میوه‌دانی، لوحه‌های روی میز، کوت‌بند و دیگر وسایل تزیینی‌ست.
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
حکاکان در کنر می‌گویند که با پیش‌رفت فناوری، چاپ روی چوب و دیگر مواد ساده شده است، اما حکاکی دستی باارزش و مشتریان آن نیز بسیار است. به گفتۀ آنان، ایجاد گُل و بته به شکل گذشته، هفته‌ها و حتی ماه‌ها زمان نیاز دارد؛ زیرا این کار پیچیده و مستلزم احتیاط بسیار است.
شفیع‌الله، یکی از حکاکان در کنر می‌گوید: «ما این‌جا اشیای مختلفی می‌سازیم؛ مانند دروازه، بناهای تاریخی و غیره، اما حرفۀ اصلی من ساخت آبده‌های تاریخی‌ست. با آن‌هم روی الماری، تخت خواب، میز و غیره گُل‌کاری می‌کنیم و مردم گُل‌کاری به سبک قدیمی را خیلی می‌پسندند. این صنعت باستانی افغانستان است. از این صنعت می‌توان برای ایجاد نقش در دروازه، تخت و دیگر اشیا استفاه کرد.»
حکاکان می‌افزایند که کنده‌کاری روی چوب نیازمند وسایل ویژه است و از فناوری جدید در آن به ندرت استفاده می‌شود. آنان می‌گویند که کنده‌کاری با دست در مقایسه با کنده‌کاری با ماشین، چوب کم‌تر نیاز دارد و زیبایی آن نیز بیشتر است. به گفتۀ حکاکان، بسیاری از مردم این اشیا را به‌عنوان هدیه به دوستان و آشنایان‌شان در بیرون از کشور می‌فرستند.
حکاکان تأکید می‌کنند که این صنعت باید گسترش داده شود. به گفتۀ آنان، گسترش صنعت کنده‌کاری نیازمند تلاش‌های بسیاری است و آموختن آن نیز دشوار، اما کسانی که به این شغل علاقه‌مند اند و ذهن قوی دارند، در مدت کوتاهی می‌توانند این صنعت را فرا بگیرند.
سلام‌وطندار فارسی را در تلگرام دنبال کنید
در همین حال، کسانی که برای خرید این کالاها به کنر می‌آیند، می‌گویند که پیش از این کنده‌کاری روی چوب را دیده و به همین دلیل علاقه‌مند خرید آن شده‌اند. به گفتۀ آنان، این کالاها زیبا، کیفیت‌شان بالا و بهای‌شان نیز مناسب است.
آگاهان امور اقتصادی بر یافتن بازار برای محصولات چوب کنر تأکید می‌کنند و می‌گویند که استفادۀ درست از منابع داخلی، نقش مهمی در رشد اقتصاد کشور ایفا می‌کند.
