آنیتا میسیک، مشاور بیماری توبرکلوز/سل ایدز و هپاتیت سازمان پزشکان بدون مرز میگوید که این نهاد در سالهای پسین قادر بود وضعیت بیماران توبرکلوز را که بیماریشان در برابر دارو مقاوم شده بود، بهبود بخشد؛ اما با تغییرات اخیر سیاسی در افغانستان این دستاورد با تهدید روبهرو شده است.
او میافزاید که در دیدار اخیرش از شفاخانۀ پزشکان بدون مرز در کندهار، دختر جوانی را دیده است که از شدت درد به خود میپیچید و زندهگیاش توسط منژیتهای توبرکلوز از بین میرفت. «بیماری او به مرحلۀ پیشرفته رسیده بود و ما نمیتوانستیم کار زیادی انجام دهیم جز اینکه در آخرین لحظات زندهگی از درد و رنج او بکاهیم.»
پیرمردی در دهلیز منزل پایین برای رخصتشدن آمادهگی میگرفت. او در دوران درمان و مراقبت قویتر شده بود و از اینکه در نهایت توانسته بود درمان را به پایان برساند، افتخار میکرد. دو بیمار با دو نتیجۀ کامل متفاوت. یکی از آنها چالشهایی را که مردم افغانستان در رسیدن به مراقبتهای درمانی با آن مواجه_بهویژه بانوان_را برجسته میکند و آن یکی نشان میداد که وقتی ارائهکنندهگان مراقبتهای صحی بیمار را در محراق توجه درمانی قرار دهد، بهبودی ممکن است.
سلاموطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
بیماری توبرکلوز و توبرکلوز مقاوم به دارو یک بحران بزرگ صحی در افغانستان بهشمار میرود که بهطور ویژه بانوان و کودکان را زیر تأثیر قرار میدهد. «به گونۀ مثال در کندهار بیشتر از ۶۰ درصد بیماران ما را زنان تشکیل میدهد و ۲۵ درصد نیز کودکان زیر ۱۵ سال هستند.»
در حالی که وزارت صحت عامه در تمرکززدایی مراقبت از توبرکلوز نوع ناپیچیده کار شگفتانگیزی انجام داده، دسترسی به درمان نوع توبرکلوز مقاوم به دارو یک چالش باقی مانده است. دههها ناامنی در کشور در کنار بیتوجهی جهانی به بیماریهایی که معمولاً بهعنوان بیماری فقیران انگاشته میشود، به این معناست که دسترسی به درمان بیماری توبرکلوز مقاوم به دارو به پنج منطقه در سراسر افغانستان محدود میشود. توبرکلوز مقاوم به دارو زمانی بهوجود میآید که داروی توبرکلوز بهطور نادرست استفاده شود.
زمانی که پزشکان بدون مرز درمان توبرکلوز مقاوم به دارو را در سال ۲۰۱۶ در کندهار آغاز کردند، هدف اصلی این بود که درمان بیماران توبرکلوز بهطور درست انجام شود. «ما میدانستیم که بسیاری از بیماران توانایی دسترسی به درمانگاه ما را ندارند و نمیتوانند به مدتزمان طولانی دور از خانه باشند. به همین دلیل تلاش کردیم تا افراد بیشتر در خانه درمان شوند.»
سازمان پزشکان بدون مرز در هماهنگی با توصیههای سازمان صحی جهان، بهجای درمانهای طاقتفرسا یک شیوۀ درمانی ۹ ماهه را ارائه کرد.
سلاموطندار فارسی را در تلگرام دنبال کنید
با این حال و با تغییرات سیاسی اخیر در افغانستان بسیاری از حامیان مالی از جمله آمریکا، اتحادیۀ اروپا و بانک جهانی کمکهای خود را به حالت تعلیق درآوردهاند که پیامد آن علاوه بر فقر اقتصادی منجر به دسترسینداشتن به مراقبتهای صحی مردم نیز شده است.
سازمان پزشکان بدون مرز واقف است که درمان توبرکلوز در افغانستان حیاتی بهشمار میرود؛ اما این در انزوا ممکن نیست. مطمئناً توبرکلوز در میان جوامعی بیشتر رشد میکند که با فقر و تنگدستی زندهگی کنند و وضعیت اقتصادی و اجتماعی افغانستان به سرعت در حال فروپاشیست.
سازمان پزشکان بدون مرز بهلیل تغییرات در حکومت نمیتواند اجازه دهد که بهبودی در مراقبتهای درمانی توبرکلوز در افغانستان به عقب برگردد و برای کمکهای بشردوستانه باید راههای دیگری جستوجو شود. روشن است که افغانستان هماکنون به پشتیبانی بیشتر نیاز دارد.