غور، در غرب افغانستان، امسال با چهرهای خشن از طبیعت روبهرو شده است. شماری از کشاورزان للمیکار در این ولایت، میگویند که امسال باران نبارید، زمینهای شان از شدت خشکی ترک برداشته و دانههایی که با امید و آرزو در دل خاک کاشته بودند، هرگز فرصت جوانهزدن نیافتند. آنان که چشمانتظار بارش رحمت آسمانی بودند، اکنون میافزایند که نه تنها امسال هیچ محصولی برداشت نکردند، بل دانه و سرمایهی اندک شان را نیز از دست داده اند.
«امسال بارندگی نشده، قبلاً خوب بود مردم کشت میکردند و یک چیزی برداشت میکردند از حاصلات کشاورزی. متأسفانه امسال هیچ حاصلی نیست و نگرانی مردم را رفع نمیکند. زحماتی که مردم میکشند و پولی که به خاطر تراکتور میدهند، همان را هم نمیشود.» این، پارهای از گفتههای سخیداد است. سخیداد، کشاورز ۳۵ساله از روستای «کاسی» در شمال شهر فیروزکوه، مرکز غور، میگوید که امسال بیش از ۱۰۰ سیر گندم و جو کشت کرده؛ اما به دلیل خشکسالی شدید، تمام زحمتهایش بینتیجه مانده است.
او، با نگرانی میافزاید که در نبود حاصل زراعت، نمیداند چه گونه نیازهای اولیهی خانوادهاش را تأمین کند و لقمهنانی برای فرزندانش فراهم کند. «خودم ۷۰ سیر گندم کشت کردم که از ۷۰ سیر حتا ۷۰ دانه گندم هم سبز نشده و ۳۰ سیر جو کشت کردم که اصلاً سبز نشده. کچالو هم کشت کردم که هیچ نشده، کامل سوخته و علف جور شده. زیاد نگرانی داریم؛ اگر حمایت نشویم، دیگر حاصلات و درآمدی نداریم که نفقهی اولاد خود را تأمین کنیم.»
این تنها سخیداد نیست که با کشتزارش در برابر خشم طبیعت ایستاده است، بل دهها کشاورز دیگر در روستای «کاسی» و مناطق مختلف غور نیز امسال به دلیل نباریدن باران و شدت خشکسالی، بخش بزرگی از محصولات شان را از دست داده اند و برخی از آنان حتا موفق به برداشت کمترین میزان محصول هم نشدند.
عظیمداد، کشاورز ۴۵ساله از غور، میگوید: «از وقتی که کشت کردهام، اصلاً باران نکرده و باران که نکند، چیزی سبز نمیشود و زمینها خشک مانده است. دیگر سالها حداقل ۱۳ تا ۱۴ خروار گندم حاصل میداد زمینها که همه نیازهای ما تأمین میشد و گندم برای ما نان میشد و کاه گندم را میفروختیم؛ برنج، روغن و دیگر وسایل مورد نیاز ما را میشد؛ اما امسال حاصل نداده و ما کاروبار دیگری هم نداریم.»
کشاورزان للمیکار در غور، هشدار میدهند که اگر دولت و نهادهای کمکرسان به وضعیت بحرانی آنها توجهی نکنند و برنامههای مؤثری برای مدیریت منابع آب، توزیع تخمهای مقاوم در برابر خشکسالی و کمکهای غذایی روی دست گرفته نشود، نه تنها موجی از مهاجرتها در راه خواهد بود، بل خطر قحطی و سوءتغذیه در میان خانوادههای روستایی افزایش خواهد یافت.
از سوی دیگر، کارشناسان امور کشاورزی در غور، نسبت به تداوم تغییرات اقلیمی و خشکسالیهای پیدرپی ابراز نگرانی میکنند و میگویند که به دلیل کاهش بارندگیها و افزایش دمای هوا در سالهای پسین، بیشتر کشاورزان للمیکار در این ولایت نتوانستند محصول قابل قبول از زمینهای شان برداشت کنند.
به باور آنان، تنها راه نجات زراعت للمی در شرایط کنونی، استفاده از روشهای نوین مدیریت آب، ترویج زراعت مقاوم در برابر خشکسالی، توسعهی منابع آبی و ساخت بندهای کوچک آبیاری است.
محمدیونس کمالی، از کارشناسان امور کشاورزی در غور، میگوید: «همین تغییرات اقلیمی و خشکسالی اگر به همین وضعیت به پیش برود، بسیار نگرانکننده است و ادعا و نظر ما این است که تغییرات بنیادی و پایدار در سیاستهای آبیاری باید روی دست گرفته شود؛ توسعهی سیستمهای آبیاری کوچک و میانه یعنی بندهای آبگردان اعمال شود و دیگر این که کانالها و حوضچهها ساخته شود توسط مردم و جوامع که بتوانند آبهای باران را ذخیره کنند و این برای جلوگیری از خشکسالی کمککننده است.»
کارشناسان امور کشاورزی در غور، هشدار میدهند که اگر دولت و نهادهای کمکرسان از کشاورزان حمایت نکنند، تداوم این وضعیت میتواند آیندهی اقتصادی و اجتماعی مردم را با بحران جدی روبهرو کند.
در همین حال، مسئولان در ریاست زراعت، آبیاری و مالداری غور، تأیید میکنند که سطح حاصلات کشاورزان این ولایت نسبت به سالهای گذشته ۴۰ درصد کاهش یافته است. به گفتهی آنان، تمام خواستهها و شکایتهای کشاورزان با مقامهای مرکزی و نهادهای مسئول شریک شده است.
ضیاءالحق جویا، مسئول مطبوعاتی ریاست زراعت، آبیاری و مالداری غور، میگوید: «متأسفانه در سال جاری ما کاهش چشمگیری را در زراعت للمی داریم به خصوص گندم. نظر به آمار و ارقامی که نزد ریاست زراعت است، ۴۰ درصد کاهش را نسبت به سال گذشته نشان میدهد. همیشه شکایت، خواستهها و پیشنهادهای زراعتپیشهها به این اداره میرسد. ریاست زراعت مواردی از مشکلات دهاقین را جمعبندی کرد و به دونرها مثل دونر افیو و دیگر مؤسسات و نهادهای همکار با این سکتور شریک کرده است.»
مسئولان در ریاست زراعت غور، میگویند که گندم، جو و نخود، بخش عمدهای از زراعت للمی باشندگان این ولایت را تشکیل میدهد که حدود ۶۰ درصد معیشت خانوادهها را تأمین میکند. با این حال، به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش چشمگیر بارندگیها، در سال روان، محصولات کشاورزی به شدت آسیب دیده و میزان حاصلات به طور قابل توجهی کاهش یافته؛ موضوعی که معیشت شمار بسیاری از کشاورزان را با چالش جدی روبهرو کرده است.
