در شهرها، واکسین تنها چند قدم با کودکان فاصله دارد؛ اما در منطقههای دوردست و کوهستانی افغانستان مانند غور، رساندن هر قطره واکسین به کودکان سفری دشوار و پرخطر است.
جمعهخان رفعت ۲۷ساله، به دلیل نبود وسایل نقلیه کیلومترها راه را پیاده میپیماید تا واکسین را به کودکان برساند. او مسیرهای پُرپیچوخم و شیبهای تند را در هوای سرد طی میکند تا سلامت و زندگی بهتر را برای کودکان در منطقههای دوردست فراهم کند.
بکسی بر شانه دارد و در حالی که نفسنفس میزند، میگوید: «زمانی که به ساحه میروم، افتخار میکنم که در هر منطقه اطفال مرا میشناسند که واکسینگر [واکسیناتور] آمد؛ فهمیدی؟ به این افتخار میکنم.»
شش سال است که جمعهخان در ولسوالی «چهارسده» غور، راههای دشوارگذر را طی میکند تا به کودکان برسد و واکسین ضدپولیو و دیگر واکسینها را به آنها تزریق کند. «روزهای در ماههای جدی و قوس بوده که راههای صعبالعبور بند بوده و به ساحههای دوردست پیاده برفتم. در هر جای که کودکان به واکسین نیاز داشته باشند، مجبورم پیاده یا هم مرکب بروم و آنها را واکسین کنم.»
به گفتهی رفعت، تحمل پیادهروی در راههای دشوارگذر تنها جنبهی مالی ندارد؛ او میخواهد کودکانی را که هیچ آگاهی از فلج و پیامدهای آن ندارند، در برابر این بیماری و بیماریهای دیگر واکسین کند تا در امن بمانند. میگوید پدرش نیز ۱۳ یا ۱۴ سال در این بخش کار کرده و از تلاشهای او الهام گرفته و راهش را ادامه میدهد.
این واکسیناتور همهی واکسینهای ضروری را در کولهپشتیاش حمل میکند و هر روز ۲۰ تا ۴۰ کودک را در برابر بیماریها واکسین میزند. جمعهخان، میگوید در سفر به منطقههای دورافتاده با کودکانی روبهرو میشود که از بیماریهایی مانند سرخکان، سوءتغذیه، سیاهسرفه، زردی و حتا موردهای مشکوک به فلج اطفال رنج میبرند. «ما زمانی که به ساحه میٰروم به هر نوع اطفال سر میخوریم؛ اطفال سوءتغذیه، اطفالی که مشکوک به پولیو است. آنها را ما ریفر میکنیم. بسیاری اطفالی که از خدمات صحی دور اند، به آنها روبهرو میشویم که باید آنها را واکسین کنیم و خدمات صحی بهتری برایشان ارائه کنیم.»
او، میگوید رساندن هر دوز واکسین به یک کودک برایش لحظهای سرشار از خوشحالی و انگیزه است؛ لحظهای که خستگی راههای طولانی، سرما و دشواری مسیر را از ذهنش پاک میکند. جمعهخان برای رساندن به موقع واکسینها به کودکان، به وسیلهی نقلیه نیاز داشت که به تازگی یک سازمان صحی، به پشتیبانی یونیسف و در همآهنگی با ریاست صحت عامهی غور، ۴۳ موترسایکل در اختیار آنها قرار داده است تا بتوانند واکسینها را زودتر و در زمان مناسب به کودکان برسانند.
جمعهخان، تنها چهرهی این تلاشها نیست. جوانان دیگری نیز هر روز مسیرهای مشابه را طی میکنند تا با رساندن واکسینها، امید و زندگی مصون را به کودکان دورافتادهترین روستاها هدیه دهند.
محمدنصیر، واکسیناتور در ولسوالی لعل و سرجنگل غور نیز، هر روز مسیرهای دشوارگذر را پیاده طی میکند تا به کودکان خدمات صحی و واکسین ارائه کند. «قبلاً ما مشکلات زیاد در بخش ترانسپورت و موترسایکل داشتیم. موترسایکلهای ما کهنه شده بود. اکنون که موترسایکل داریم، میتوانیم به باشندگان منطقههای دورافتاده و کودکان واکسین را برسانیم و خدمات درست ارائه کنیم.»
محمداقبال دلسوز، واکسیناتور در ولسوالی پسابند غور، هم برای دسترسی به کودکان در منطقههای دورافتاده با چالش روبهرو است. «امروز خوشبختانه میتوانیم از طریق این موترسایکل قریهبهقریه، مسجدبهمسجد و خانهبهخانه برویم و به هر کودک واکسین مورد نیازشان را در زودترین فرصت برسانیم.»
در همین حال، شماری از باشندهگان غور میگویند که تلاشهای همیشگی واکسیناتوران باعث شده میزان بیماریها در روستاها کاهش یابد و آگاهی خانوادهها در بارهی اهمیت واکسین نیز افزایش پیدا کند.
ذبیحالله وفا، از باشندهگان غور، میگوید: «زمانی که واکسیناتوران در دورترین مناطق غور سفر میکنند و برای مردم خدمات صحی را ارائه میکنند، سطح آگاهی مردم هم بالا رفته است. انتظار ما از دولت و نهادهایی که در بخش صحت کار میکنند همین است که واکسیناتوران را حمایت کنند و امکانات بیشتری در اختیارشان قرار بدهند تا بتوانند وظیفههایشان را درست انجام داده و خدمات بهتری ارائه دهند.»
با وجود چالشهای موجود، مسئولان ریاست صحت عامهی غور، واکسیناتوران را سربازان خط مقدم نظام صحی میدانند و میگویند تلاشها و تعهد آنها سبب کاهش چشمگیر بسیاری از بیماریها در میان کودکان، به ویژه در بخشهای دوردست شده است.
عبدالواحد حماس، رییس صحت عامهی غور، میگوید: «سربازان گمنام که واقعاً خادم مردم استند و در سختترین شرایط کار میکنند. امروز ما سهولی که وسیلهٔ نقلیه است، برایشان آماده کردیم. در تمام مرکزهای صحی تیمهای ما با تعهد و صداقت کار میکنند. مکلفیتشان است که در دورترین نقطه هم به مردم خدمات باکیفیت ارائه کنند.»
مسئولان صحی غور میافزایند که در کنار فعالیت واکسیناتوران، بیش از ۱۴۰ مرکز درمانی در این ولایت فعال است که خدمات مختلف صحی، از جمله واکسیناسیون، را برای مردم ارائه میکند.
