برچسب: مهاجرت نامنظم

فقر، نبود کار، و مشکلات امنیتی احمدنور را واداشت که بدون هیچ‌ اطلاع قبلی از دشواری‌های مهاجرت نامنظم سرنوشت خود و خانواده‌اش را به دست قاچاقبر بسپارد.

احمدنور، با همسر و دو کودکش در نخست راهی کشور ایران شدند، در این مسیر چندین‌بار میان قاچاقبران انسان دست‌به‌دست تا سرانجام در ایران قاچاقبری آنها را به گروگان گرفت و در مقابل آزادی‌شان درخواست پول کرد.

احمدنور، پس از این ‌که مبلغ هنگفتی را به قاچاقبر داد با پول ناچیزی قصد رفتن به ترکیه را کرد. او هرگز نمی‌دانست که این‌بار باید بهای مهاجرت نامنظم را با از دست‌دادن دختر ۵ ساله‌اش بپردازد.

این مرد می‌گوید که چهار شبانه‌روز در مرز میان ایران و ترکیه گیر ماندند و دختر کوچکش از شدت گرسنه‌گی و بیماری در پیش چشمان‌اش جان باخت.

احمدنور، برای دخترش حتی نتوانست قبری بکند تا او را دفن کند. جگرگوشه‌اش را در مرز ایران و ترکیه میان دو سنگ گذاشت و با همسر و یک فرزند دیگرش وارد ترکیه شدند. اما بخت برگشته‌اش او را این‌جا نیز یاری نکرد و به دست پلیس ترکیه افتاد. پلیس ترکیه پس از بازجویی آنها را به ایران رد مرز کرد و در ایران نیز از سوی پلیس به افغانستان رد مرز شدند.

از آنجایی که این مرد تمام دارایی خود را برای تأمین هزینۀ مهاجرت نامنظم به فروش رسانده بود، اکنون چیزی برای گذراندن روزگارش ندارد. حتی سرپناهی برای سپری‌کردن روزوشب‌اش. او ناگزیر با همسر و پسر ۷ ساله‌اش به خانه مامایش پناه برده است.

احمدنور و همسرش که آموزگار بود اکنون بیکار هستند. او داروندارش را در راه مهاجرت نامنظم از دست داده است.

این مرد از خانواده‌های دیگر می‌خواهد که با انتخاب راه‌های مرگ‌بار و خطرناک مهاجرت، جان خود و عزیزان‌شان را به خطر روبه‌رو نسازند.

سیدمحمدمسعود قادری، رئیس امور مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان ولایت بلخ می‌گوید، جنگ و ناامنی و مشکلات اجتماعی سبب شده‌اند تا بیشتر خانواده‌ها کشور را ترک کنند و مهاجر شوند.

به گفتۀ آقای قادری، در جریان شش ماه اخیر بیش از ۹۱۰ تن به این اداره ثبت شده‌اند که دو باره به کشور برگشته‌اند.

مسئولان دفتر ساحه‌یی کمیسیون حقوق بشر در بلخ تأیید می‌کنند که با گذشت هر روز مهاجرت نامنظم در کشور افزایش می‌یابد و در بسیاری موارد مهاجران جان‌های خود را از دست می‌دهند.

سیدمحمد سامع، رئیس دفتر ولایتی کمیسیون حقوق بشر در بلخ می‌گوید، تا زمانی‌که حکومت برای تأمین امنیت در سطح کشور و ایجاد شغل برای جوانان کاری بنیادی انجام ندهد، افغانستان همه‌روزه گواه از دست‌دادن جوانان در مرزهای کشورهای بیگانه خواهد بود.

ناامنی، ناداری و مشکلات اقتصادی در افغانستان سبب‌شده‌اند تا بیشتر خانواده‌ها به گونۀ نامنظم به بیرون از کشور مهاجرت کنند و با سرنوشت نامعلومی سردچار شوند.

به مهاجرت نامنظم نه بگویید!

احمد که پس از وخامت اوضاع امنیتی، سه سال پیش افغانستان را به قصد رسیدن به کشورهای اروپایی ترک کرده بود می‌گوید، آن زمان چگونه فریب حرف‌های قاچاقبری را خورد که می‌گفت با یک چشم بر ‌هم‌‎‌زدن آنان را به اروپا می‌رساند.

اما، این حرف‌ها درست پس از رسیدن‌شان به مرز کشور ایران که در همسایه‌گی افغانستان موقعیت دارد، دروغ ثابت شد.

احمد که با سیمای خسته و ذهنی آشفته با انگشتان دستش درگیر است، شمرده شمرده از خاطرات سفرش روایت می‌کند. او می‌گوید، پیش از آغاز این سفر افسر امنیت ملی بود و به خاطر مشکلات امنیتی که شاید روزی جانش را از دست دهد، راه اروپا را در پیش گرفت.

احمد می‌گوید که پیش از سفر مانند دیگر قربانیان مهاجرت از دشواری‌های مسیر مهاجرت نامنظم و مشکلات زنده‌گی در کشور مقصود چیزی نمی‌دانست.

او می‌افزاید، قاچاقبران برایش گفته بودند که هیچ تهدیدی در مسیر راه متوجه آنان نیست، اما خلاف این گفته‌ها در نزدیکی مرز ایران در کنار شلیک سربازان مرزی، چرخ‌بال‌ها هم با شلیک مستقیم مانع ورودشان به ایران شد.

احمد چشم دید خود را این‌گونه بیان می‌کند، «ما می‌گفتیم که ما را ببرید، اما قاچاقبران می‌گفتند که نه، باید پشت سنگ‌ها پنهان شوید و بعداً مرز را عبور کنید، سرانجام دو چرخ‌بال آمد و بالای مهاجران شلیک کرد که در نتیجه یک زن و شوهر که نسبتاً کلان سال بودند و خوب نمی‌توانستند بدوند، زخمی شدند و پس از ضایع‌کردن خون زیاد در همان دشت جان باختند.»

او با مرور خاطرات و مشکلاتی که در مسیر مهاجرت متحمل شده می‌گوید، دشواری‌های مهاجرت نامنظم در مسیر کشور مقصود خلاصه نمی‌شود، بلکه کار و اقامه در کشورهای اروپایی سر آغاز چالش‌های جدید و نگران‌‌کننده برای مهاجران است. این پسر می‌گوید، پس از عزم سفر به کشورهای اروپایی تمام لوازم خانه خود را به خاطر تهیۀ پول قاچاقبر فروخته و اکنون که پرونده‌اش از سوی حکومت آلمان برگشت خورده، نمی‌داند که به کجا برود و به چه کسی مراجعه کند.

پیاده‌روِی، گرسنه‌گی و تشنه‌گی و لت‌وکوب مهاجران از سوی قاچاقبران در مسیر راه از دیگر دشواری‌هایی است که احمد در راه مهاجرات نامنظم با آنها روبه‌رو شده است.

در این حال سیدشیرحسین هنریار، هماهنگ کنندۀ مرکز معلومات مهاجرت در افغانستان می‌گوید که یک بخشی از کسانی‌که راه مهاجرت نامنظم را در پیش می‌گیرند، افرادی‌ هستند که وظایف خود را ترک کرده‌اند. به گفتۀ آقای هنریار، از همین‌رو آنان برای صدها تن از کارمندان دولتی در ده‌ها وزارت و اداره برنامۀ آگهی‌دهی از خطرات مهاجرت نامنظم را ارایه کرده‌اند که نتیجۀ خوبی نیز در پی داشته است. او می‌گوید، این نهاد تاکنون برای بیش از ۱۱ هزار تن در اداره‌های دولتی، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی از خطرات مهاجرت نامنظم معلومات داده‌اند و به آنان گفته‌اند که به خاطر مهاجرت وظایف‌شان را ترک نکنند.

سیدشیرحسین هنریار، هماهنگ کنندۀ مرکز معلومات مهاجرت در افغانستان می‌افزاید که این نهاد برای جلوگیری از مهاجرت‌های نامنظم برنامۀ آگاهی‌دهی را از طریق، شبکه‌های مجازی و حضوری در دانشگاه‌ها و شماری از وزارت‌خانه‌ها راه‌اندازی کرده‌اند.

حدیث پردیس، معاون ارتباطات و اطلاعات عامۀ سازمان بین‌المللی مهاجرت در افغانستان یا IOM می‌گوید که شمار دقیقی از کسانی که ترک وظیفه کرده‌اند و راهی اروپا شده‌اند را ندارند. آقای پردیس اما، مهاجرت این دسته از افراد را نگران‌کننده می‌خواند.

به گفتۀ او، این سازمان و دیگر سازمان‌های که برای مهاجران کار می‌کنند، همواره تلاش دارند که با برنامه‌های گوناگون جلو مهاجرت‌های نامنظم را بگیرند.

معاون ارتباطات و اطلاعات عامۀ سازمان بین‌المللی مهاجرت در افغانستان یا IOM می‌افزاید که در سال ۲۰۱۹ حدود ۵ هزار تن از کشورهای اروپایی و ترکیه به افغانستان برگشته‌اند.

با این حال، مسئولان در وزارت مهاجرت و برگشت‌کننده‌گان و سازمان جهانی مهاجرت می‌گویند که برای برگشت‌کننده‌گان یک مبلغ پول کمک می‌کنند تا بتوانند در افغانستان تجارت کوچکی از خودشان داشته باشند.

به مهاجرت نامنظم نه بگویید!