رویای رسیدن به اروپا و کابوس‌های ماندگار

نبود امکانات لازم برای زنده‌گی در افغانستان همواره سبب شده ‌است که جوانان و نوجوانان زیادی رخت سفر ببندند و در راه رسیدن به کشورهای اروپایی و آن‌چه که آرزویش را دارند، ‌مشکلات زیادی را متقبل شوند.

مصطفی محمدی، یکی از این نوجوانان است که برای رسیدن به رویاهایش و داشتن زنده‌گی بهتر راه مهاجرت نامنظم را در پیش گرفته و راهی کشورهای اروپایی شد.

این نوجوان ۱۶ ساله می‌گوید، هرچند خانواده‌اش با مهاجرت او راضی نبودند و چندین‌بار در بارۀ خطرات مهاجرت نامنظم به او یادآوری کردند، اما ناامنی‌ها و نبود جای کار در کشور او را ترغیب کرد که به هر قیمتی می‌شود، باید ادامۀ زندگی‌اش در بیرون از افغانستان رقم بخورد.

اکنون پنج ‌سال از ماجرای مهاجرت مصطفی می‌گذرد، اما او می‌گوید که هیچ‌گاهی پیامدهای ناگوار راه‌های رسیدن به ایران و کشورهای اروپایی فراموشش نمی‌شود.

مصطفی که هدفش رسیدن به سویدن بود پس از چند روز اقامت در ایران، روانۀ ترکیه و از آن‌جا روانۀ کشورهای اروپایی می‌شود. او حدود یک‌ونیم هفته را در راه رسیدن به ایران سپری کرده و در این مدت گرسنه‌گی و تشنه‌گی زیادی را تحمل کرده است.

مصطفی می‌گوید، در راه ترکیه نیز با صحنه‌هایی روبه‌رو شده که بسیار برایش دردآور و سخت بوده است و پولیس ترکیه و ایران بر مهاجران شلیک می‌کردند.

او می‌گوید، در مرز ایران و ترکیه اجساد جوانانی را دیده است که بیش‌ترشان شهروندان افغانستان بوده‌اند و دیدن این اجساد تاثیر بدی بر رو‌انش گذاشته و کابوس شب‌هایش شده است.

مصطفی پس از رسیدن به ترکیه، راه یونان را در پیش می‌گیرد. قایق بادی‌یی که قرار بود او و همراهانش را به یونان برساند، گنجایش ۲۰ تن را داشت، اما ۴۵ تن در آن سوار شدند.

یادآوری خاطرات مسیر مهاجرت برایش دشوار است، اما می‌گوید که غرق‌شدن کشتی‌های حامل پناه‌جویان افغانستان را به چشم خود دیده است. او می‌گوید، آن‌هایی که شنا یاد داشتند، خود را نجات می‌دادند، اما کسانی‌که شنا بلد نبودند در دریا غرق ‌می‌شدند.

مصطفی که با دشواری‌های زیاد به سویدن رسیده است می‌گوید که هیچ‌گاهی نباید به حرف قاچاقبران اعتماد کرد، زیرا به گفتۀ او، حرف‌های قاچاقبران سرابی بیش نیست.

فریحه جبارخیل، مشاور مرکز معلومات مهاجرت به سلام‌وطندار می‌گوید، عدم آگاهی مردم در بارۀ خطرات برخاسته از مهاجرت نامنظم سبب به‌ وجود آمدن رویدادهای ناگواری برای آنان می‌شود.

به گفتۀ بانو جبارخیل، حتی اگر فردی موفق به رسیدن به کشور مقصدش شود، با آن‌هم از فرصت‌های لازم برای پیشرفت در زنده‌گی‌اش استفاده نمی‌تواند.

سیدعبدالباسط انصاری، سخنگوی وزارت مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان می‌گوید، برنامه‌های آگاهی‌دهی برای ارایۀ معلومات در مکتب‌‌ها و دانشگاه‌ها از سوی این وزارت راه‌اندازی شده است. به گفتۀ آقای انصاری، این برنامه‌ها سبب کاهش مهاجرت نامنظم شده و مردم با آگاهی از خطرات آن، کم‌تر به این‌گونه مهاجرت رو می‌آورند.

بر اساس آمارهای وزارت مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان، هم‌اکنون حدود ۶.۵ میلیون پناه‌جوی افغانستان در سراسر جهان زنده‌گی می‌کنند که از این میان ۵۰۰ هزار مهاجر و پناهنده در کشورهای اروپایی به سر می‌برند.

به مهاجرت نامنظم نه بگویید!

مهاجرت؛ جوانی که پس از رسیدن به ایران زندانی و به کشور برگردانده شد

ضیاالحق که ۳۸ سال دارد و باشندۀ شهر گردیز مرکز ولایت پکتیا می‌باشد، می‌گوید که به دلیل بیکاری و مشکلات اقتصادی به گونۀ نامنظم به کشور ایران مهاجرت کرده است.

او در نخست تصور هم نمی‌کرد که مسیر مهاجرت نامنظم چقدر پرخطر و مرگ‌بار است. ضیاالحق می‌گوید که قاچاقبران در یک موتر «پیکپ» که گنجایش ۵ مسافر را دارد، ۲۰ تن سوار را می‌کردند.

این جوان سرگذشت خود از مسیر مهاجرت نامنظم به ایران را این‌گونه بیان می‌کند: «در اول برای ما گفته شده بود که شما در سیت‌های موتر نشسته سفر می‌کنید، اما برای ما موتر کلان را آوردند و در بادی‌اش ۵۰-۶۰ تن سوار شدند. بر سر این موتر ترپال انداخته بود تا کسی دیده نشود و ما را می‌ترساند که نباید میان خود گپ بزنید تا کسی صدای‌ شما را نشنود.»

ضیاالحق می‌گوید، قاچاقبر به آنان گفته بود که مسیر رفتن به ایران بسیار ساده است. او می‌افزاید که اما این‌گونه نبود و پس از سپری‌کردن سختی‌های زیاد به ایران رسیدند.

او و همراهانش پس از رسیدن به شهر کرمان ایران، از سوی پولیس بازداشت و روانۀ زندان شدند.

ضیاالحق و همراهانش چند روز در زندان ایران گرسنه و تشنه ماندند و از سوی زندان‌بانان لت‌وکوب نیز می‌شدند. آنان پس از سپری‌کردن ۵ شبانه‌روز در زندان، به گونۀ اجباری به افغانستان برگشتانده شده‌اند.

به گفتۀ ضیاالحق، اگر کارجویان افغانستان در ایران صاحب کار هم شوند، حقوق‌شان از سوی صاحب کارشان پرداخت نمی‌شود و اگر یک کارگر ده روز کار کند تنها مزد پنج روز کاری برایش داده می‌شود.

این مرد از دیگر جوانان می‌خواهد تا فریب دیگران را نخورند و به مهاجرت نامنظم رو نیاورند. زیرا به گفتۀ او، در کشورهای دیگر به جز مشکلات و بدبختی چیزی دیگری برای مهاجران وجود ندارد.

عبیدالله مرهونی، رئیس مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان ولایت پکیتا به سلام‌وطندار می‌گوید که تلاش دارند تا مهاجران با عزت و به گونۀ محفوظ به کشور برگشتانده شوند.

به گفتۀ او، سال گذشته ۱۹۱ مهاجر که به گونۀ نامنظم به ایران و دیگر کشورها مهاجرت کرده بودند به پکتیا برگشتانده شده‌ و برای کمک به سازمان جهانی مهاجرت معرفی شده‌اند.

در این حال اسحاق افغان، رئیس سازمان جهانی مهاجرت یا IOM در حوزۀ جنوب‌شرق به سلام‌وطندار می‌گوید، بیشتر جوانانی که در این حوزه شکار قاچاقبران می‌شوند، کودکان خُردسن هستند که در مناطق دوردست زنده‌گی می‌کنند. به گفتۀ او، این کودکان از ولایت‌های پکتیا، پکتیکا و غزنی هستند.

آقای افغان می‌گوید که تنها در ۴ ماه اخیر ۲۵ مهاجر به گونۀ اجباری از ایران  به افغانستان برگشتانده شده‌اند.

بر بنیاد آمارهای سازمان‌های مهاجرتی پس از آفریقا، جوانان افغانستان، پاکستان و بنگلادش به دلیل نبود کار تن به مهاجرت‌های نامنظم می‌دهند.

به مهاجرت نامنظم نه بگویید!