فضل خان باشندۀ ولایت بغلان است. او چند سالی پیش به دلیل آن‌چه که مشکلات اقتصادی می‌گوید، راه مهاجرت نامنظم را در پیش می‌گیرد و در نهایت به هدفش نمی‌رسد.
او می‌گوید، زمانی که از صنف دوازده فارغ شد، با برخی از دوستان و آشنایانش راه مهاجرت نامنظم را به یکی از کشورهای اروپایی در پیش گرفت تا از وضعیت بد اقتصادی به در آید.
فضل‌خان می‌گوید، پس از چانه‌زنی با قاچاقبران راه سفر به ترکیه را در پیش گرفت. به گفته او، قاچاقبران او و بیست تن از همراهانش را از بغلان به کابل می‌آورند و سپس به کندهار و از آن‌جا وارد خاک پاکستان می‌شوند.
فضل خان و دوستانش، ۸ ساعت در کوه‌ها و دره‌های خاک پاکستان پیاده می‌روند و آخرالاامر به دست نیروهای نظامی پاکستان می‌افتند. فضل خان می‌گوید: «زمانی که به یکی از دره‌ها داخل شدیم، به چنگ نظامیان پاکستانی افتادیم. آنان ما را محاصره کردند و سپس به لت‌وکوب و ما پرداختند. بعد ما را سوار بر موتری کردند و هشدار دادند که زندانی می‌کنیم‌تان. ما را تا نیم راه بردند و دوباره آزادمان کردند.»
به گفتۀ او، نظامیان پاکستانی تمامی اموال و پول آنان را می‌گیرند و آن‌ها با جیب خالی به سوی ایران می‌روند.
او و دوستانش بیش از سه ساعت منزل می‌زنند و برای بار دوم به دست نیروهای نظامی ایران می‌افتند و پس از توهین و تحقیر به کشور خودشان برگشت داده می‌شوند.
فضل خان می‌گوید، پولی را که به‌خاطر سفرش وام گرفته بود، تاکنون پرداخت نکرده است.
به گفتۀ او، دیگر دوستانش که خانه و موتر خود را به فروش رسانده بودند تا به اروپا برسند، هنوز وام‌دار استند.
فضل خان که حالا مشغول تحصیل در رشتۀ اقتصاد است، از شهروندان کشور می‌خواهد که هیچ‌گاهی از مسیر نامنظم مهاجرت نکنند.
داکتر عالمه، معین پناهنده‌گان وزارت مهاجران و عودت‌کننده‌گان می‌گوید که این وزارت تلاش دارد از مهاجرت نامنظم جلوگیری کند. به گفته او، بیشتر کسانی که با قاچاقبران به مهاجرت نامنظم متوسل می‌شوند، کودکان و نوجوانان اند.
او افزوده که این وزارت از طریق رسانه‌ها، برنامه‌های آگاهی‌دهی عامه را آغاز کرده و این برنامه، تا اندازه‌یی کارگر بوده است. او دلیل افزایش مهاجرت نامنظم را نداشتن معلومات کافی شهروندان کشور عنوان می‌کند.
فریحه جبار‌خیل، مشاور مرکز معلومات مهاجرت می‌گوید، این اداره با همکاری اتحادیۀ اروپا در مورد خطرها و زیان‌های مهاجرت نامنظم به شهروندان کشور آگاهی‌دهی می‌کند.
به گفته او، این اداره از طریق دانشگاه‌ها، ادارات دولتی و غیردولتی و مکاتب، برنامه‌های آگاهی‌دهی در مورد مهاجرت نامنظم را به راه انداخته است.
بر بنیاد آمار وزارت مهاجران و عودت‌کننده‌گان، در سال جاری خورشیدی، حدود ۴۰۰ هزار پناه‌جوی افغانستانی از کشورهای مختلف، به‌ویژه ایران به کشور بازگشته‌اند. طبق گفته‌های این وزارت، از سال ۲۰۰۲ به این طرف، نزدیک به ده میلیون پناه‌جو دوباره به کشور برگشت داده شده‌اند.
پناه‌جویانی که در این سال‌های دوباره به کشور برگشت داده شده‌اند، با وجود کمک‌های نهادهای داخلی و خارجی، در وضعیت بدی زنده‌گی می‌کنند.
بر اساس توافق تازه‌یی که حکومت افغانستان با ایران به امضا رسانیده، این کشور برای پناه‌جویان افغانستانی برگۀ اقامت می‌دهد و پناه‌جویان می‌توانند با اخذ این کارت، در این کشور زنده‌گی کنند.
