تعریف
حیات اسلوبی قدریت، یانده‌شوو، عادت و سلیقه‌‌لردن عبارت بولیب گروه یا جمعیت نینگ تیریکچیلیک طرزینی شکللنتیریش گه یاردم بیره‌دی. بو حیات اسلوبی کېنگ کولمده ایکّی گه بولینه‌دی: ۱- زمانه‌وی حیات اسلوبی. ۲- کلاسیک حیات اسلوبی. زمانه‌وی حیات اسلوبی ینگی تکنالوژی، معاصر اسلوب‌لر و ینگی خلاقیت‌لرنی اۉز ایچیگه آله‌دی. کلاسیک حیات اسلوبی، سنتی قاعده‌لردن عبارت بولیب و اوزاق زمان‌لر اۉتیشی بیلن اۉزگرمه‌ی و قدیمی همده سیناو دن اۉتکزیلگن حیات اسلوب‌لری گه باغلیق دیر. بو اسلوب کییم-کیچک، سنتی دکوراسیون، سنتی آزیق-آوقت و قدیمی عنعنه‌لرنی اۉز ایچیگه آله‌دی.
مسئله بیانی
تکنالوژی رواجلنیشی و جهان‌شمول بولیشی بیلن، افغانستان یاشلری زمانه‌وی حیات اسلوبنی سنتی قدریت‌لری بیلن قوشیش گه حرکت قیلماقده. بو نی آیدین‌لشتیریش اوچون سلام‌وطندار افغانستان نینگ ۲۵ ولایتیده سوراو اۉتکزگن، بو سوراو ده ۲۷۷ عیال و ۲۷۷ ایرکک شامل ۵۵۴ یاش قتنشگن. بو سوراو ده یاشلر نینگ زمانه‌وی حیات اسلوب‌لری، تنلاوی و اولر نینگ حیاتیده‌گی تأثیری سوره‌لگن. سوراو نتیجه‌سی گه کوره، یاشلر سنتی و زمانه‌وی حیات اسلوب‌لرینی قوشیش گه اېنتیلماقده‌لیک‌لری انیقلنگن. شونینگدیک، ییگیت‌لر و قیزلر اۉرته‌سیده مصلحتی قرار قبول قیلیش ده آز فرق‌لر معلوم قیلینگن؛ ییگیت‌لر گه نسبتن قیزلر قرار قبول قیلیش اهمیتی گه کوپراق ایشانه‌دیلر.
تدقیقات نینگ اصلی سوراق‌لری
۱- یاشلر کوپراق حیات قیسی اسلوب‌لری گه قیزیقه‌دی؟
۲- یاشلر حیات نینگ قیسی ساحه‌لریده قدیمی اسلوب و قیسی ساحه‌لریده زمانه‌وی اسلوب گه قیزیقه‌دی؟
۳- تکنالوژی رواجلنیشی و فاصله‌لر یقینلشی بیلن جمعیتده‌گی حیات اسلوب‌لری هم اۉزگرگن؛ بیراق افغانستانده اۉتمیش حیات و عنعنه‌لر نینگ حاضر هم اۉز طرفداری بار.
تدقیقات تاریخی
یاشلر نینگ حیات اسلوبی خصوصیده، تشقی یېتکرمه‌لر، تورلی وبسایت‌لر، تعلیمی نهادلر و موسسه‌لر اونملی ایشلر، تدقیقات‌لر و مقاله‌لرنی ترقه‌تگن؛ بیراق انیق طرزده افغانستانده یاشلر نینگ حضوری بیلن میدانی تدقیقات اۉتکزیلمه‌گن، بو ایش تدقیقات نینگ ینگی‌لیگی و اهمیتیدن عبارت دیر.
تدقیقات غایه‌لری
۱- یاشلر نینگ حیات اسلوبینی تنلش تحلیلی: افغانستان یاشلری نینگ تورلی ساحه‌لر اینیقسه کییم-کیچک، آزیق-آوقت، موسیقه و مراسم‌لرده سنتی و زمانه‌وی حیات اسلوب‌لرینی قوشیش گه علاقه‌سینی تېکشیریش.
۲- تکنالوژی تأثیرلرینی تېکشیریش: تکنالوژی دن فایده‌لنیش رقمینی تحلیل و یاشلر حیاتیده‌گی اهمیتی و زمانه‌وی جریان‌لر بیلن اولر نینگ قیاس‌لشتیریشنی انیقلش.
۳- جنسیتی فرق‌لرنی تېکشیریش: حیات نینگ تورلی ساحه‌لریده قیزلر و ییگیت‌لر اۉرته‌سیده‌گی فرق و کوزه‌تیش‌لرنی تحلیل قیلیش جمله دن عایله‌وی قرار قبول قیلیش، کییم-کیچک تنلش و آزیق-آوقت همده موسیقه گه علاقه.
۴- یخشی مصلحت‌لر بیریش: مملکت خلقی نینگ کلتورینی قوریقلش اوچون دولت، یېتکرمه‌لر گه تکلیف بیریش.
تدقیقات وقتی
بو تدقیقات ۲۰۲۴-ییل ۱۵ جولای ده باشلنیب و اوشبو ییل نینگ ۱۳ آگست کونیده یکونلنگن.
تدقیقات قیینچیلیک‌لری
بو آچیق مسئله دیر که افغانستان نینگ حاضرگی شرایطی ده، بونده‌ی سوراونی اۉتکزیش قولی ایش اېمس؛ بیراق شو بیلن هم بیز برچه قیینچیلیک‌لر گه اعتبار بیرمسدن بو سوراونی اۉتکزدیک.
قیسقه شکلده تدقیقات پیتیده قیینچیلیک بیلن دوچ بولگن موضوع‌لر هم ذکر بوله‌دی.
۱- تدقیقات نینگ اوزون وقت سوریشی؛
۲- سوراو گه یاشلر نینگ قتنه‌شیشی اوچون علاقه‌سیزلیگی؛
۳- قتنشووچیلر نینگ سوراو گه اعتبارسیزلیگی؛
۴- عالی درگاه‌لر و بیلیم یورت‌لر کبی خصوصی نهادلر تامانیدن یاشلر اۉرته‌سیده سواللرنی توزیع قیلیش ده‌گی چېکلاولر.
تدقیقات اۉزگریش‌لری
حیات اسلوبی، قرار قبول قیلیش و علاقه، بو تدیقات نینگ اۉزگریش‌لرینی اۉز ایچیگه آله‌دی.
گزارش خلاصه‌سی
سلام‌وطندار نینگ افغانستان ۲۵ ولایتیده اۉتکزگن سوراوی اساسیده، یاشلر تکنالوژی عصری ده حیات‌لریده سنتی و زمانه‌وی اسلوب‌لرنی قوشیش گه حرکت قیلماقده‌لیگی انیقلنگن.
بو معلومات‌لر گه کوره، یاشلر کییم-کیچک، آزیق-آوقت و قرار قبول قیلیش‌لرده زمانه‌وی و کلاسیک اسلوب‌لرنی قوشیش گه علاقه‌مند دیر؛ عکسینچه، عایله‌وی مراسم‌لر و وظیفه تنلاو ایشلرده زمانه‌وی اسلوب‌لر گه کوپراق علاقه‌مند دیر. شونینگدیک، کلاسیک موسیقه تینگلش، اوشبو سوراو گه یاشلر کوپراق علاقه کورستگن موردلردن سنله‌دی.
باشقه تاماندن، تېکشیرو نتیجه‌سی گه کوره، قیزلر گه نسبتن ییگیت‌لر کلاسیک حیات اسلوب‌لری گه کوپراق قیزیقه‌دی؛ عین‌حالده، قیزلر مدرن و کلاسیک حیات نی قوشیش گه علاقه‌مندلیک کورستگنلر.
گزارش تفصیلاتی
سلام‌وطندار افغانستان نینگ ۲۵ ولایتیده سوراو اۉتکزگن بو سوراو گه ۵۵۴ یاش قتشنگن. کابل ۲۰.۶ فایز قتنشووچی بیلن بیرینچی اۉرینده و بغلان ۰.۲ فایز قتنشووچی بیلن اېنگ آخرده قرار تاپگن.
اوشبو سوراو گه قتنشگن ۵۵۴ کیشیدن، ۲۷۷ ته‌سینی عیاللر و ۲۷۷ ته‌سینی ایرککلر تشکیل بیره‌دی.
بو سوراو گه تورلی یاش ده بولگنلر قتنشگن، اولر ارا ۵۰.۲ فایزینی ۲۰ دن ۲۵ یاش ده بولگن یاشلر و ۸.۳ فایزینی ۳۰ دن ۳۵ یاش ده بولگنلر تشکیل بیره‌دی.
عایله ایشلریده قرار قبول قیلیش: سوراو گه قتنشگن ۷۴.۳ فایز کیشی، عایله‌وی قرار قبول قیلیش عایله اعضالری نینگ مصلحتی بیلن آلینیشینی اېتگن؛ ۱۹.۷ فایزی اۉزلریدن کتّه کیشی‌لر و آلتی فایزی اۉزلری قرار قبول قیلیش گه علاقه‌مندلیک‌لرینی اېتگنلر.
کییم-کیچک توری: ۵۱.۸ فایزی، کییم-کیچیک‌لری سنتی و زمانه‌نی بولیشی، ۳۴.۸ فایزی سنتی کییم-کیچک و ۱۳.۴ فایزی ینگی کییم-کیچک‌لری بولیشینی اېتگنلر.
آزیق-آوقت توری: سوراو گه قتنشگن ۵۶.۵ فایز کیشی سنتی و ینگی آزیق-آوقت دن قوللنیش، ۲۸.۵ فایزی یالغیز سنتی آزیق-آوقت و ۱۵ فایزی هم ینگی آزیق-آوقت دن استعمال قیلیش‌لرینی بیلدیرگن.
موسیقه اسلوبی: ۴۳.۳ فایزی کلاسیک موسیقه، ۱۶.۱ فایزی ینگی موسیقه و ۴۰.۶ فایزی زمانه‌وی کلاسیک قوشیق تینگلش گه علاقه‌مندلیک‌لرینی معلوم قیلگن.
جشن‌لرنی نشانلش: ۵۶.۷ فایزی عایله‌وی مراسم‌لر زمانه‌وی اسلوب و ۴۳.۳ فایزی هم کلاسیک طرزده اۉتکزیلیشینی اېتگنلر.
وظیفه تنلاوی: ۹۳.۵ فایزی ژورنالیست و شفاکارلیک کبی ینگی وظیفه‌لرنی تنله‌گن و یالغیز ۶.۵ فایزی سنتی وظیفه‌لر گه علاقه‌مندلیگینی بیلدیرگن.
تکنالوژیدن قوللنیش: سوراو گه قتنشگن ۳۷.۹ فایزی بوتونلی تکنالوژیدن فایده‌لنیش، ۳۰.۵ فایزی بیر آز و ۱.۴ فایزی اصلا قوللنمسلیک‌لرینی اېتگن.
تکنالوژی قنده‌ی‌لیگینی کوزه‌تیش: سوراو گه قتنشگن ۹۷.۵ فایز کیشی تکنالوژینی حیات‌لریده اساسی نیاز دیگنلر.
سلام‌وطندار نینگ اۉتکزگن سوراوی اساسیده، قیزلر گه نسبتن ییگیت‌لر قدیمی اسلوب بیلن حیات کیچیریش گه قیزیقیش‌لرینی اېتگن. عین‌حالده کوپینچه قیزلر زمانه‌وی و کلاسیک اسلوب بیلن حیات کیچیریش گه علاقه‌مندلیک‌لرینی بیلدیرگن؛ بیراق کلاسیک اسلوب بیلن حیات کیچیریشنی تنله‌گنلر نینگ کوپینچه‌سینی ییگیت‌لر تشکیل بیره‌دی.
عایله‌وی قرار قبول قیلیش: ییگیت‌لر نینگ ۲۴.۵ فایزی قرار قبول قیلیش عایله بویوک‌لری تامانیدن آلینیش گه طرفدارلیک‌لرینی اېتگن، سوراو گه اشتراک اېتگن ۱۴.۸ فایز قیزلر حیات‌لریده بونده‌ی قرار قبول قیلیشنی تنله‌گنلر.
کییم-کیچک: ییگیت‌لر نینگ ۳۹.۴ فایزی سنتی کییم-کیچک که قیزیقیش‌لرینی اېتگن؛ عین‌حالده قیزلر نینگ ۳۰.۴ فایزی بو مورد نی تنله‌گنلر.
آوقت توری: سوراو گه قتنشگن ۴۰.۱ فایزی محلی آزیق-آوقت‌لر گه علاقه‌مندلیک‌لرینی معلوم قیلگن؛ عین‌حالده قیزلر نینگ ۱۷.۴ فایزی بو تور آزیق-آوقت نی تنله‌گن.
موسیقه توری: ییگیت‌لر نینگ ۵۱.۳ فایزی کلاسیک موسیقه تینگلش گه علاقه‌مندلیگی و قیزلر نینگ ۳۵ فایزی بو تور موسیقه گه قیزیقیش‌لرینی اېتگن.
جشن‌لرنی نشانلش: ییگیت‌لر نینگ ۴۹.۸ فایزی عایله‌وی مراسم‌لر قدیمی طرزده اۉتکزیلیش گه طرفدارلیگینی بیلدیرگن؛ عین‌حالده قیزلر نینگ ۳۶.۶ فایزی مراسم‌لر بو گَل اۉتکزیلیشنی تنله‌گن.
تکلیف‌لر
۱- سوراو گه یاشلر نینگ حیاتی اسلوبی حقیده سوره‌لگن بولسه ده، تکلیف بوله‌دی که یېتکرمه‌لر و تدقیقاتچیلر یاشلر نینگ حیاتی اسلوبی تورلی عامللری حقیده تدقیقات اۉتکسین‌لر.
۲- تکلیف بوله‌دی که یېتکرمه‌لر و تدقیقات قیلووچی نهادلر یاشلر نینگ حیاتی اسلوبی فرق‌لرینی شهر و قیشلاق حیاتی اساسیده همده اولر نینگ بیلیمینی نظرگه آلیب تېکشیرسین‌لر.
۳- دولت نینگ مسئول نهادلری گه تکلیف بوله‌دی که اجتماعی اۉزگریش‌لر، فرهنگ دن ینگی تعریف قیلیش و حیات اسلوبی قاعده‌لرینی نظرگه آلیب و مملکتده اجتماعی قیینچیلیک تاپیلیشی گه توسیق بولسین‌لر.
