در یک روز نسبتاً سرد پاییزی سراغ کودکانی می‌روم که نه‌تنها قربانی جنگ‌اند که در شماری از حملات هدفمند نیز سهم دارند؛ کودکانی که از آنان به عنوان ابزار در جنگ استفاده می‌شود. جوزجان، یکی از ولایت‌های شمالی دوردست افغانستان است و من به سمت فیض‌آباد، ولسوالی‌یی در این ولایت می‌روم که «کودکان در بدل ۵۰ افغانی ماین‌گذاری می‌کنند» و این‌گونه خواسته یا ناخواسته بخشی از جنگ را به پیش می‌برند.
جنگجویان به ویژه افراد طالبان از کارگذاری ماین‌ها برای ترور افراد و تخریب راه‌ها، تأسیسات عمومی و پاسگاه‌‌های نیروهای امنیتی استفاده می‌کنند.
در فیض‌آباد با شیرمحمد (نام مستعار) که فقط ۱۴ سال سن دارد، ملاقات کردم. طالبان بارها از او و دوستانش برای کارگذاری ماین‌های کنارجاده‌یی استفاده کرده‌اند.
شیرمحمد می‌گوید که در برابر هر بار کارگذاری ماین، ۵۰ افغانی می‌گرفته و اگر ماین تلفات سنگینی برجای می‌گذاشته، یک هزار افغانی انعام می‌گرفته‌اند. این کودک می‌گوید، اگر به دستور طالبان اطاعت نکنند، لت‌وکوب و شکنجه می‌شوند. به گفتۀ شیرمحمد، استفاده از کودکان از یک سال به این‌سو در فیض‌آباد رواج یافته و ماین‌ها بیشتر در مسیر بزرگراه جوزجان-بلخ جابه‌جا می‌شود. به گفتۀ او، بیشتر اوقات، از کودکان برای جمع‌آوری اطلاعات نیز استفاده می‌شود.
پس از گفت‌وگو با شیرمحمد با یکی از فرماندهان پولیس محلی وارد صحبت شدم. خان‌محمد با تأیید استفادۀ طالبان از کودکان می‌گوید، شماری از کودکان در زمینه‌های ماین‌گذاری، گردآوری اطلاعات، شناسایی موقعیت‌های استراتژیک و تشخیص موقعیت نیروهای امنیتی آموزش می‌بینند.
استفادۀ طالبان از کودکان صرفاً برای ولسوالی فیض‌آباد خلاصه نمی‌شود، ولسوالی‌های آقچه و قوش‌تپۀ جوزجان نیز روایت‌های یکسان دارند. خانواده‌های این کودکان نیز نگران‌اند، اما به خاطر ترس از جان‌شان حاضر نیستند در این مورد صحبت کنند.
مسئولان حکومتی نیز فعالیت کودکان در صفوف طالبان را تأیید می‌کنند. عبدالواحد وجدان، فرمانده پولیس جوزجان می‌گوید، کودکان شست‌وشوی مغزی شده و سپس از آن‌ها برای کارگذاری ماین و جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌شود.
لطف‌الله عزیزی، والی جوزجان می‌گوید، استفاده از کودکان یکی از گزینه‌های جنگی طالبان است و این گروه توانسته است به خوبی از این گزینه استفاده کند.
طالبان اما حضور و فعالیت کودکان را رد می‌کنند. ذبیح‌الله مجاهد، یکی از سخنگویان طالبان آموزش و استخدام کودکان برای جمع‌آوری اطلاعات و کارگذاری ماین را تکذیب می‌کند.
کودکان در حالی عملاً در جنگ‌ها نقش داشته‌اند که بیشترین قربانی را نیز متحمل می‌شوند. بر بنیاد آخرین گزارش سازمان عفو بین‌الملل، افغانستان در سال گذشتۀ میلادی، مرگ‌بارترین کشور برای کودکان بوده است.
در گزارش سازمان عفو بین‌الملل آمده است که تنها در نه ماه نخست سال گذشته ۲۴۰۰ کودک در نتیجۀ نبردهای نیروهای امنیتی و طالبان قربانی شده‌اند.
