با این که در دو دهه‌ی حاکمیت جمهوری، میلیاردها دالر در افغانستان سرازیر شد و پروژه‌های زیادی زیر نام انکشاف روستاها (دهات) در گوشه‌های گوناگون کشور اجرایی شد؛ اما در این میان، هنوز هستند بخش‌هایی از افغانستان که هم از دید دولت و هم از دید نهادها و سازمان‌های کمک‌رسان، به دور مانده است. نمونه‌ی بارز این دست مناطق، ولسوالی کوهستان فاریاب است؛ جایی که باشندگان آن اکنون نیز، به دم‌دست‌ترین امکان‌های امروزی زندگی مانند خدمات کامل آموزشی، بهداشتی و راه‌های ارتباطی و برق، دست‌رسی ندارند. بیشتر خانواده‌ها در ولسوالی کوهستان فاریاب، برای روشن‌کردن خانه‌های شان در شب، از هریکین استفاده می‌کنند.
ولسوالی کوهستان، بیشتر از صد کیلومتر از شهر میمنه، مرکز فاریاب، فاصله دارد و همان گونه که از نامش پیداست، منطقه‌ای کوهستانی است؛ اما سرسبز و حاصل‌خیز.
باشندگان کوهستان در کنار دست‌رسی‌نداشتن به خدمات کامل صحی و آموزشی، از نداشتن راه ارتباطی همیشگی به شهر میمنه نیز رنج می‌برند؛ طوری که تنها در شش ماه سال راه موتررو برای ارتباط با مرکز فاریاب وجود دارد و شش ماه دیگر سال را، به دلیل برف‌باری‌ها و نبود خدمات برای بازکردن راه‌ها از سوی حکومت محلی، باشندگان این ولسوالی برای رساندن خود به شهر میمنه، ناچار اند پیاده بروند یا از اسب کار بگیرند.
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
محمدعارف نیک‌زاد، یکی از بزرگان قومی کوهستان، میگوید که باشندگان این ولسوالی، با دشواری‌های زیادی از جمله فقر، بی‌کاری، نبود سرک و شفاخانه، شب‌وروز شان را می‌گذرانند. او میگوید که مقام‌های حکومت پشین برای رسیدگی به خواست‌های شان، بارها به آن‌ها وعده سپرده؛ اما انگار همه‌ی آن وعده‌ها، وعده‌های سر خرمن بوده است. نیک‌زاد می‌افزاید که سرک ارتباطی این ولسوالی با مرکز فاریاب، در زمان ظاهرشاه ساخته شده و از آن زمان تا این دم، بازسازی نشده است. او میگوید: «از هرات تا فاریاب، ۱۸ ساعت راه است و کرایه‌ی آن هزار افغانی است؛ اما از کوهستان تا مرکز شهر میمنه که پنج ساعت راه است، کرایه‌ی آن، ۸۰۰ افغانی است. دلیل این موضوع هم خرابی راه است.»
در کنار همه محرومیتی که روی زندگی باشندگان کوهستان سایه انداخته، خشک‌سالی در سال‌های پسین در این ولسوالی، باعث شده که شماری از باشندگان آن کشاورزی را کنار گذاشته و راه مهاجرت به کشورهای دیگر را در پیش بگیرند. محمدنبی مرادی، یکی دیگری از باشندگان این ولسوالی، میگوید: «کوهستان، یکی از ولسوالی‌های دورافتاده‌ی فاریاب است که مردمان آن، با زراعت سرو کار دارند که در اثر نباریدن برف‌وباران، کشت‌وکار خود را رها کرده، به ایران و کشورهای دیگر مسافر شده اند و همه‌روزه، این روند ادامه دارد.»
در کوهستان تنها یک پزشک جراح وجود دارد
غلام‌رسول سنجر، مسئول کلینیک مرکزی ولسوالی کوهستان، میگوید که در زمستان، به دلیل خرابی راه که برای شش ماه با مرکز قطع می‌شود، آن‌ها با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند. به گفته‌ی آقای سنجر، نبود نیروی مختصص و مسلکی پزشکی و کیفیت پایین دارو، به مشکل‌های مردم در دست‌رسی به خدمات صحی در کوهستان افزوده است. او میگوید که در زمستان، به دلیل قطع‌شدن راه ارتباطی، شماری از بیماران، جان خود را از دست می‌دهند.
عبدالغفار، ولسوال کوهستان، میگوید که عرضه‌ی خدمات صحی در این ولسوالی، از طریق کلینیک مرکزی، بسنده نیست. او، می‌افزاید: «ما انتظار داریم که کلینیک ما به شفاخانه ارتقا کند، به خاطر این که چالش‌های مردم از لحاظ صحی بیشتر است. از روستاهای دوردست، مریض ما حتا به مرکز ولسوالی نمی‌رسد؛ در او مناطق نیز، ما به ایجاد کلینیک سیار نیاز داریم. ده روز بعد، راه ارتباطی ما بند می‌شود و ما مریضان خود را به اسب و مرکب، به مراکز صحی انتقال می‌دهیم.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
فرزانه، یکی دیگر از باشندگان ولسوالی کوهستان، میگوید که «ما انتظار داریم، دوای باکیفیت و آمبولانس به این کلینیک داده شود؛ تا داکتران، بتوانند به مریضان به گونه‌ی درست رسیدگی کنند.» به گفته‌ی او، تنها یک پزشک جراج در این ولسوالی است که او نیز هرازگاهی به مرخصی می‌رود.
دانش‌آموزان دختر در کوهستان تنها تا صنف ششم می‌توانند درس بخوانند
هدیه، دانش‌آموز صنف ششم در یکی از مکتب‌های دولتی در ولسوالی کوهستان، میگوید که آرزو دارد، مکتبی که در آن درس می‌خواند به لیسه ارتقا پیدا کند. «هیچ مکتبی در کوهستان دوره‌ی لیسه ندارد، ما از امارت اسلامی می‌خواهیم در این زمینه ما را همکاری کند تا به مکتب خود ادامه بدهیم.» شماری از آموزگاران در این مکتب که از دوره‌ی متوسطه فارغ و به عنوان آموزگار غیررسمی جذب شده اند، می‌گویند؛ نمی‌خواهند که دانش‌آموزان این مکتب بی‌‌‌سرنوشت بمانند.
سکینه یکی از آموزگاران در این مکتب، میگوید که نبود لیسه‌ی دخترانه و آموزگاران زن در این ولسوالی، سبب شده که دختران از ادامه‌ی آموزش باز بمانند.
از میان ۱۱ هزار و ۲۱۰ دانش‌آموز دوره‌ی ابتدائیه و لیسه در ولسوالی کوهستان فاریاب، نزدیک به هزار و ۱۱۱ تن آن‌ها را دختران تشکیل می‌دهند که به دلیل نبود دوره‌ی متوسطه و لیسه، از ادامه‌ی آموزش باز می‌مانند.
