در شهر قدیم غزنه، پای صحبت‌های یکی از فرهنگیان غزنی نشسته‌ام؛ محله‌ا‌ی که خانه‌های مسکونی آن با دیوارهای بلند و دریچه‌های نیمه‌‌تاریکش، ذهن انسان را به زندگی صدها سال پیش از امروز می‌‌کشاند. این محله که به گفته‌ی تاریخ‌نگاران، قدمت ۲۵۰۰ساله دارد، با این که از دست‌‌خوش رویدادهای طبیعی در امان نمانده؛ اما کماکان شُکوه و چهره‌ی یک محله‌ی قدیمی را دارد و باشندگان این شهر نسبت به دیگر بخش‌های غزنی صمیمی، شوخ‌طبع و مهمان‌نواز هستند.
آقامحمد خوشه‌زاده، از فرهنگیان غزنی که خود زاده‌ی «دروازه‌ی میری» این محله است، در گفت‌وگو با سلام‌وطندار حکایت‌های شیرین از گذشته و حال این شهر قدیمی دارد. او می‌گوید که این محله دارای سه دروازه، ۱۷ مسجد و چند بخش تاریخی دیگر است. آقامحمد، می‌‌افزاید: «فعلاً در قلعت غزنین یک لیسه است، ۱۷ مسجد و گذر است که یکی‌‌اش مربوط اهل تشیع است و ۱۵ مسجدش مربوط اهل تسنن است و یک مسجد جامع است و هم‌چنان در داخل شهر قدیم، یک خانقاه است که منسوب می‌شود به طریقه‌ی عالیه‌ی قادریه‌ی شریف و دو حجره تصوفی است که مربوط می‌شود به طریقه‌ی شاه نقش‌بند صاحب و این شهر قدیم، دارای سه دروازه می‌باشد که به نام دروازه‌ی میری یا درب کابل، دروازه‌ی کنک و دروازه‌ی بازار که قبلاً در تاریخ‌ها به نام دروازه‌ی گردیز هم ذکر شده و دروازه‌ی شلگر هم ذکر شده است.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
آن چه این محله را از دیگر بخش‌های شهر غزنی متمایز کرده، پابندی باشندگان آن به فرهنگ قدیمی و ساده‌زیستی است. خوشه‌زاده، از پررنگ‌ماندن رسم‌ورواج‌های قدیمی و فرهنگ‌های کهن در این شهر سخن می‌زند و می‌گوید که باشندگان این محله در عصر حاضر نیز در تلاش حفظ فرهنگ قدیمی این شهر هستند و بیشتر رسم‌ورواج‌های قدیمی؛ چون نذرکردن و میله‌های فرهنگی را پاس می‌دارند. او از نذر سمنک، نذر دیگچه و پختن شولهی شیرین و شیربرنج از سوی باشندگان شهر کهنه‌ی غزنی در روزهای مناسبتی قصه می‌کند. «خصوصاً در شهر قدیم، چیزهایی که پابرجا مانده، مثل نذر دیگچه، نذر سمنک، نذر امام‌ها که به طرز قدیم همان شولهی شیرین و شیربرنج را که پخته می‌کنند، همان همسایه‌ها و محله‌ی خود را دعوت می‌کنند و در فضای خیلی خوش‌حالی، همان نذر را پخته می‌کنند و در بین زن‌ها، تقسیم می‌کنند و می‌خورند که این کم‌تر در دیگر محلات دیده می‌شود.»
آن چه در این محله‌ی قدیمی به هر باشنده‌ی غزنی و گردش‌گر خوشایند است، صمیمیت و همسایه‌داری نیک میان مردمان این شهر است؛ به گونه‌ای که آنان از نگاه صمیمیت، ساده‌زیستی و مهربانی، زبان‌زد باشندگان غزنی هستند.
برخی باشندگان شهر کهنه‌ی غزنی اما خواست‌هایی از حکومت سرپرست نیز دارند. خالد، یک تن از باشندگان این شهر قدیمی، به سلام‌وطندار می‌گوید: «در این جا در بین همسایه‌ها صمیمیت خیلی زیاد است؛ ما همسایه‌های خیلی خوب و خیلی نیک داریم که فضل خدا نه جنگ و نه جنجال است و از اقوام پشتون، هزاره و تاجیک در این جا زندگی می‌کنند. تقریباً ۲۵ سال می‌شود که این جا زندگی می‌کنیم؛ به خاطری که همسایه‌های خیلی خوب داریم؛ از این جا جای دیگری نرفته‌ایم.»
عزیزالله، یک تن دیگر از باشندگان این شهر قدیمی، نیز می‌گوید: «خواست ما این است که خود تان هم می‌بینید اکثریت خانه‌ها این جا تخریب شده و رو به خرابی است و مردم محل هم که این جا زندگی می‌کنند، وضع اقتصادی خوبی ندارند. اگر توجه شود که هر کسی که این جا می‌نشیند، برایش یک نمره زمین خارج از شهر کهنه توزیع شود؛ چون این‌ها یک زندگی خوب‌تر کنند؛ زیرا اکثریت این خانه‌ها قدیمی است.»
باستانی‌بودن شهر کهنه‌ی غزنی و نقشه‌ی منحصر به آن، این شهر را به یکی از جاذبه‌های خوب گردش‌گری در این ولایت نیز مبدل کرده است. مسئولان ریاست اطلاعات‌وفرهنگ غزنی، با تأکید بر حفظ نقشه‌ی قدیمی خانه‌های مسکونی در این منطقه، به باشندگان آن اجازه‌ی ساخت‌وساز به گونه‌ی عصری را نمی‌دهند و می‌گویند که این اداره می‌کوشد چهره‌ی تاریخی این محله حفظ شود.
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
حمیدالله نثار، رییس اطلاعات‌وفرهنگ غزنی، در این باره می‌گوید: «ریاست اطلاعات‌وفرهنگ غزنی به صورت جدی تلاش می‌کند تا نقشه‌ی قدیمی شهر کهنه‌ی غزنی را حفظ کرده و سبک، نقشه و ساختاری را که در گذشته اجرا شده است، نگه‌داری کند. برای این منظور، به طور مداوم نظارت انجام می‌دهد و به هیچ فردی اجازه نمی‌دهد که به صورت خودسرانه تغییراتی ایجاد کند. در صورتی که خدانخواسته مشکلاتی پیش بیاید یا برخی خانه‌ها با خطر تخریب مواجه شوند، تنها در چارچوب اصول و قوانین باستان‌شناسی و با رعایت سبک معماری گذشته، اجازه‌ی بازسازی داده خواهد شد. مردم غزنی انتظار دارند که از شهر کهنه و سنت‌های قدیمی آن که بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی منطقه است، به درستی محافظت شود. هم‌چنین از مسئولان درخواست دارند که در حفظ اماکن تاریخی، با آن‌ها همکاری کامل کنند.»
شهر قدیم غزنه، قدمت ۲۵۰۰ساله دارد که خانه‌های زیبا به سبک معماری قدیمی در درون این شهر و وجود چندین برج تاریخی در اطراف آن، زیبایی منحصر به فردی به این محله‌ی تاریخی داده است. در این محله اکنون حدود ۳۰۰ خانواده زندگی می‌کنند.
