مسئولان در وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست، از توقف روند توزیع بورسیه‌های تحصیلی دولتی و خصوصی به کشورهای دیگر خبر داده اند؛ تصمیمی که به گفته‌ی داوطلبان این بورسیه‌ها، مسیر تحصیلی آنان را به بُن‌بست کشانده است.
۳۰ جوانی که قصد ادامه‌ی تحصیل در خارج از کشور را داشتند، می‌گویند که پس از مراجعه به شرکت‌های ارائهکنندهی خدمات تحصیلی و وزارت تحصیلات عالی از این محدودیت مطلع شده اند.
رحیم‌شاه، داوطلب بورسیه‌های تحصیلی به بیرون از کشور می‌گوید: «بارها به بورسیه‌ی پاکستان و ترکیه اقدام کردم؛ اما جواب مثبت نگرفتم؛ نزدیک به یک ماه می‌شود که از طریق دوستان و شبکه‌های اجتماعی خبر شدم که بورسیه نمی‌دهند.»
صبور، دیگر داوطلب نیز، می‌گوید: «وقتی به شرکت‌های تحصیلی مراجعه کردم، می‌گویند که به کشور دوم و سوم بروید تا بورسیه دریافت کنید؛ خواهش ما این است که زمینه‌ی توزع بورسیه را فراهم کنند.»
جوانانی که قصد ادامه‌ی تحصیل در بیرون از کشور را دارند، تأکید می‌کنند که با توجه به وضعیت آموزشی افغانستان به ویژه در بخش‌های ماستری و دکترا، این ممنوعیت می‌تواند زیان‌های جبران‌ناپذیری برای رشد علمی و ظرفیت کاری جوانان داشته باشد.
برکت‌الله که در یکی از انستیتیوت‌ها مصروف تحصیل است، می‌گوید: «این بسیار تأسف‌بار است که ما نمی‌توانیم پیش‌‌تر درس بخوانیم و تحصیل کنیم؛ به همین دلیل در بخش طب از خیلی کشورها حتا از پاکستان و ایران خیلی عقب ماندیم.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
صفی‌الله که از دانش‌کده‌ی اقتصاد دانش‌گاه جهان فارغ شده و در بخش ماستری می‌خواست به تحصیل خود ادامه دهد، می‌گوید: «در کشور به کیفیتی که باید درس داده شود، وجود ندارد؛ آینده‌ی جوانان در افغانستان را خیلی تاریک می‌بینم؛ خوب است که زمینه‌ی تحصیل به جوانان فراهم شود.»
در سوی دیگر، شماری از دخترانی که خواستار ادامه‌ی آموزش شان در بیرون از کشور استند نیز، می گویند که این تصیمم حکومت تمام راه‌های آموزشی را به روی آنان بسته کرده است.
مریم احمدی، می‌گوید: «این که مکتب را تمام نکردیم یک مشکل، به دانش‌گاه رفته نمی‌توانیم مشکل دیگر؛ در کنار این‌ها وظیفه هم به دست آورده نمی‌توانیم؛ اما بزرگ‌ترین مشکل ما این است که بورسیه گرفته نمی‌توانیم.»
مروه صافی، می‌گوید که دوست داشت رشته‌ی طب را در یکی از کشورها بخواند؛ اما این محدودیت او را با مشکل روبه‌رو کرده است. او می‌افزاید: «جوانان چالش‌های شان بی‌اندازه زیاد است؛ مستقل نیستند و نمی‌توانند به درس‌های خود رسیدگی کنند؛ عمر و ظرفیت شان در حال هدررفتن است.»
از سوی دیگر، شرکت‌های ارائهکنندهی خدمات تحصیلی نیز، تأیید می‌کنند که گرفتن ویزای تحصیلی در داخل افغانستان امکان‌پذیر نیست و داوطلبان باید به کشورهای همسایه مانند ایران و پاکستان بروند.
در این گزاش، با چهار شرکت ارائهکنندهی خدمات تحصیلی گفت‌وگو شده است. این شرکت‌ها می‌گویند که پس از تحولات پسین سیاسی در کشور صدور ویزای تحصیلی به داوطلبان چالش‌آفرین و پس از مدتی هم به گونه‌ی کامل از سوی وزارت تحصیلات عالی ممنوع شده است.
به گفته‌ی آنان، پس از تصمیم وزارت تحصیلات عالی، جوانانی که خواستار دریافت بورسیه‌های تحصیلی استند، ناچارند برای گرفتن ویزا به یکی از کشورهای همسایه بروند.
مسئول یکی از شرکت‌های خدمات تحصیلی که نخواست نامش گرفته شود، می‌گوید: «از کشورهای دوم و سوم ویزا اجرا می‌شود مثلاً افغان‌ها از ایران و پاکستان ویزای تحصلی خود را می‌گیرند؛ البته برنامه‌های دولتی آن قدر نتیجه نمی‌دهد؛ اما بسیاری‌ها اکنون برنامه‌های شخصی را پیش می‌برند.»
هم‌چنان، مسئول شرکت خدمات تحصیلی «گلوبل»، نبود سفارت‌خانه‌ها در افغانستان را از مشکلات جدی در برابر متقاضیان می‌داند و می‌گوید که این موضوع پیش از ممنوعیت وزارت تحصیلات عالی داوطلبان را مجبور به رفتن به کشورهای دیگر کرده بود. «در افغانستان سفارت‌ها وجود ندارد؛ از ایران، پاکستان و چین مشکل ندارد چون شخصی می‌باشد؛ اما دولتی را پروسس نمی‌کنیم.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
تلاش کردیم زمان دقیق ممنوع‌شدن روند توزیع بورسیه‌های آموزشی در کشورها را دریابیم؛ اما وزارت تحصیلات عالی و شرکت‌های خدمات تحصیلی به این پرسش پاسخ واضح ندادند.
بر اساس یافته‌های سلام‌وطندار از بررسی گزارش رسانه‌های مختلف، بیش از یک سال است که در ارائه‌ی بورسیه‌های تحصیلی از سایر کشورها به افغانستان محدودیت ایجاد شده و چندی پیش به کلی ممنوع شده است.
یک منبع معتبر در دانش‌گاه کابل نیز، به سلام‌وطندار می‌گوید که ارائه‌ی بورسیه‌های تحصیلی در بخش‌های ماستری و دکترا برای استادان دانش‌گاه‌های دولتی ممنوع اعلام شده است. این منبع می‌گوید: «وزارت تحصیلات عالی برای استادان بورسیه های تحصیلی و رفتن به بیرون را ممنوع کرده و دلیل آن را مشکلات اقتصادی عنوان می‌کند. درباره‌ی دانش‌جویان معلومات ندارم؛ اما شایعه است که بند است.»
با این حال، عبدالحنان عزیزی، آمر نشرات وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست، می‌گوید که این وزارت روی یک طرزالعمل جدید کار می‌کند و پس از نهایی‌شدن آن، بورسیه‌های تحصیلی به بیرون از کشور از سر گرفته خواهد شد. او، می افزاید که اکنون نزدیک به ۴۴۱ دانش‌جو و هزار و ۸۹۶ آموزگار و کارمند در ۵۶ کشور مشغول تحصیل استند. «امارت اسلامی روی یک مکانیزم کار می‌کند که چه گونه و به کدام کشورها دانش‌جو بفرستد؛ با نهایی‌شدن آن جوانان دوباره فرصت بورسیه‌ها را پیدا می‌کنند.»
روند توزیع بورسه‌های تحصیلی به داوطلبان در حالی ممنوع شده است که پس از تحولات پسین در افغانستان، محدودیت‌های متعددی بر آموزش دختران وضع شده است و در تازه‌ترین مورد، وزارت صحت عامه انستیتوت‌های صحی را تا اطلاع بعدی به روی دختران بسته کرده است.
