نتیجهی نظرسنجی سلاموطندار نشان میدهد که ۹۱ درصد از زنان شرکتکننده در ۲۹ ولایت کشور، توانایی تأمین کامل نیازهای اساسی خود و خانوادههای شان را ندارند. از این میان، ۶۵.۱ درصد تنها بخشی از نیازهای اساسی را تأمین میکنند و ۲۶.۵ درصد به طور کامل از این توانایی محروم اند.
بیش از ۵۷.۱ درصد از پاسخدهندگان بیکاری خود یا اعضای خانواده را عامل اصلی ناتوانی در تأمین نیازمندیها عنوان کرده اند. همچنان، کاهش درآمد و افزایش مداوم قیمتها از دیگر عاملهای تأثیرگذار شناخته شده اند.
شکریهی ۵۴ساله از بلخ که بیکار است و قادر به فراهمکردن همهی نیازهای اساسی زندگی خود و خانوادهاش نیست، در این باره میگوید: «خیر، ما در حد معمول اگر چیزهای معمولی را بخریم، توانایی خرید چیزهای گرانقیمت را نداریم. مثلاً ما در هفتهها توانایی خرید گوشت را نداریم. نه، ما هیچ پسانداز نداریم. من قبلاً کارمند یکی از مؤسسهها بودم و با تغییر حکومت من کارم را از دست دادم. چهار سال میشود ما با چالشهای اقتصادی روبهرو هستیم.»
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
۸۹.۸ درصد از زنان، اعلام کرده اند که درآمد خانوادههای شان برای پوشش هزینههای زندگی کافی نیست و حدود ۷۵ درصد نیز از کاهش توان خرید در یک تا سه سال پسین سخن گفته اند. فریبای ۲۹ساله از کاپیسا که خودش بیکار است و شوهرش به تنهایی مصارف زندگی او و هفت فرزندش را فراهم میکند، میگوید که بیمار است و به دلیل چالشهای اقتصادی توانایی خرید دارو را ندارد.
او، میافزاید: «مصرف همین خوراک است، سه هزار یا چهار هزار افغانی چه شود؟ نام خدا اولادداری، جوری و ناجوری است و خودم هم همیشه وقت مریض هستم، توان یک داکتررفتن را هم ندارم که پیش یک داکتر بروم، همین قدر میشود که یک سودا در خانه میگیرد خلاص.»
تحلیل دادهها نشان میدهد که نزدیک به ۷۲ درصد خانوادههای زنان شرکتکننده، درآمد ماهانهای کمتر از ۱۰ هزار افغانی دارند؛ در حالی که تنها ۸.۲ درصد از آنان درآمدی بالاتر از ۲۰ هزار افغانی دارند. این ارقام نشاندهندهی شکاف عمیق اقتصادی و گستردگی فقر در میان زنان افغان است.
کلثوم از غور، میگوید که با درآمد ماهانه کمتر از ۵۰۰۰ افغانی نمیتواند تمامی نیازهای اساسی زندگی خود را تأمین کند. او، میافزاید: «به یک ماه ۳۰۰۰ یا ۴۰۰۰ افغانی بیشتر نمیشود. خیر، اول کاروبار بود خوب بود، حالا کار نیست، به یک مجبوری پیدا میکنیم، یک روز است و یک روز نیست. به حالتی که رضایت داشته باشیم و به صورت کامل برآورده کنیم، نیست. پول یک چیز را اگر پیدا کنیم، از دیگر چیز را پیدا کرده نمیتوانیم. اگر پول مواد غذایی را پیدا کنیم، پول دوا و مریضی را پیدا نمیتوانیم، به همین مشکلات زندگی را میگذرانیم.»
سمیه رحمانی ۳۰ساله از هرات که خیاط است، نبود فرصتهای کاری مناسب را، دلیل اصلی بر کاهش توانایی خرید در میان زنان میداند و در بارهی چالشهایی که با آن روبهرو است، میگوید: «به مشکل زندگی به پیش میرود، طفلهایم کورس و مکتب میروند، مصارف، خرج و خوراک را به سختی به دست میآوریم. هم من و هم شوهرم درسخوانده هستیم و امید داشتیم که کاروباری برای ما پیدا شود؛ اما بیکاری است. شوهرم هم هرچه دنبال کار میگردد، کاری پیدا نمیشود و بیکار است و من مخارج خانواده را از طریق خیاطی پیدا میکنم؛ اما اگر فرزندانم هوسی داشته باشند و چیزی نیاز داشته باشند، به صورت درست نمیتوانم برای شان تهیه کنم.»
با این حال، احمدولی سازش، آگاه مسائل اقتصادی، نیز با تأیید کاهش توانایی خرید زنان در افغانستان، تأکید میکند که فقر در حال افزایش است و نبود اشتغال در دفترهای دولتی و غیردولتی سهم عمدهای در کاهش توان اقتصادی زنان دارد.
او، میگوید: «اول این که عدم مشارکت زنان در اقتصاد است، آنها نمیتوانند کسبوکار کوچک داشته باشند، تشبث و سرمایهگذاری داشته باشند. دوم این که بیشتر مردم بیکار شده اند به شمول زنان؛ زنان کلاً بیکار شدند که تأثیرگذاری زیاد دارد و بحث دیگر که موضوع کلان اقتصاد است، کمکهای بینالمللی کلاً قطع شده و فقر و بیکاری در افغانستان رو به افزون است که کاهش اقتصادی زنان، فقر، عدم کارکردن در دفترهای دولتی و غیردولتی تمامش تأثیرگذار است.»
سلاموطندار را در اکس دنبال کنید
تهمینه منگل، فعال حقوق زن، نیز عاملهای مختلف را دلیل بر نبود توانایی خرید در میان زنان میداند و میگوید که برای بهبود شرایط اقتصادی، عدم وابستگی اقتصادی زنان و کاهش محدودیتهای کاری، نیاز مبرم است. «زنان افغانستان اکنون با محدودیتهای کاری دچار هستند، همین محدودیتها است که زنان نمیتوانند مانند گذشته خرید کنند و نیازهای اولیهی فرزندان خود را تهیه کنند. این محدودیتها زنان را با مشکل وابستگی اقتصادی دچار کرده و اگر این محدودیتها برداشته نشود، زنان افغانستان به مشکل بیشتر اقتصادی، به مشکلات روحی و روانی و افسردگی دچار میشوند و خواست زنان افغانستان این است تا محدودیتها برداشته شود تا باشد زنان بتوانند در رفاه خانواده سهم فعال داشته باشند.»
با این همه، عبدالرحمان حبیب، سخنگوی وزارت اقتصاد حکومت سرپرست، در بارهی برنامههای این وزارت برای بهبود وضعیت و شرایط اقتصادی مردم چنین میگوید: «زنان در حال حاضر در بخشهای صحی، تجارتی و تعلیمی فعالیت دارند و در هر دو سکتور خصوصی و دولتی کار میکنند. زنان در تقویت اقتصاد خانوادهها نقش مهمی ایفا میکنند و ما نیز در بخش تجارت و سایر بخشها برنامههایی را تحت نظر داریم تا زمینهی کار و فعالیت برای آنان فراهم شود.»
گفتنی است که بیکاری، فقر، نبود فرصتهای شغلی و محدودیتهای ساختاری، توانایی خرید زنان را به شدت کاهش داده است. راهحل این بحران نه تنها در ایجاد فرصتهای شغلی، بل در بازنگری در سیاستها و برداشتن محدودیتها بر مشارکت اقتصادی زنان نهفته است. به باور آگاهان، ادامهی این وضعیت نه تنها خانوادهها، بل آیندهی اقتصادی کشور را با تهدید جدی روبهرو میکند.
