شماری از دامداران در ولسوالی ارگوی بدخشان، از شیوع یک بیماری ناشناخته در میان دامهای شان ابراز نگرانی میکنند. آنان، میگویند که این بیماری در روزهای پسین سبب مرگ چندین رأس دام شده و بیم آن میرود که در صورت ادامه، زیانهای گستردهتری بر آنان وارد کند.
محمدلطیف، باشندهی روستای «چشمهی حصار» این ولسوالی، در گفتوگو با سلاموطندار میگوید: «چندین رأس دام من به این بیماری مبتلا شدند و یک گاو من تلف شد. علایم بیماری شامل بیاشتهایی و درد روده است. با وجود مراجعه به مرکزهای صحی دام و دریافت درمان، هیچ نتیجهای حاصل نشد. یک برزهگاو از خودم بود که یکشبه مریض شد. نمیفهمم رودهدرد بود یا چه؛ رودههایش سیاه شد و مرد. تداوی هم کردیم؛ اما هیچ فایده نداشت. یکی از همسایههایم هم گاوش مبتلا شد و مرد.»
رحیم، یکی دیگر از باشندگان ولسوالی ارگو، نیز میگوید که بیماری ناشناخته در هفتههای پسین در میان دامهای آنان گسترش یافته و تا کنون علت آن روشن نشده است. او، میافزاید: «این حیوانات ما بیاشتها شده اند؛ خونریزی دارند و دچار قبضیت هستند. در همین قریه چندین خانواده دامهای شان بیمار شده اند؛ اما هیچ کس نمیداند مشکل اصلی چیست. از خودم یک خرم/مرکبم مرد، یک گاو دیگرم هم بیمار است که احتمال میرود همین روزها تلف شود.»
باشندگان ولسوالی ارگو، خواستار بررسی فوری این بیماری از سوی نهادهای مسئول و پیشگیری از گسترش بیشتر آن هستند.
از سوی دیگر، محمدیتیم، دیگر باشندهی ولسوالی ارگو، از نشانههای مشابه در دامهایش خبر میدهد. «پس از مصابشدن دامهای ما، اشتهای شان کاهش یافته، خونریزی دارند و روزبهروز ضعیفتر میشوند. در همین قریه چهار تا پنج گاو تلف شده است. نیاز فوری ما اعزام یک متخصص برای تشخیص دقیق و ارائهی راه حل و داروی مؤثر است.»
در همین حال، امرالله مشفق، دامپزشک در ولسوالی ارگو، میگوید که بر بنیاد بررسیها، بیماری خطرناکی به نام «انتروتوکسیمیا» در میان گاو، گوساله، بز و گوسفند گسترش یافته است. او، میافزاید که این بیماری بیشتر در نتیجهی تغذیهی نامناسب و آلودگی محیطی به دیگر دامها منتقل میشود.
او هشدار میدهد: «در صورت بیتوجهی، این بیماری میتواند در مدت کوتاهی بخش بزرگی از دامهای منطقه را نابود کرده و زیانهای سنگینی بر اقتصاد خانوادههای دامدار وارد کند و همچنان جلوگیری این مرض از پرخوری گوسالهها و گاوها، تغییر ناگهانی غذایی حیوانات میتواند از این مرض جلوگیری بکند، فراهمسازی غذاهای سالم و قابل هضم که زودهضم باشد، تقویت سیستم ایمنی حیوانات از طریق تغذیهی متوازن این میتواند که از این مرض جلوگیری بکند و این مرض را کنترل بکند.»
با این همه، احمدجاوید، مدیر بررسی مرکزهای صحی حیوانات ریاست زراعت، آبیاری و مالداری بدخشان، میگوید که بیماری تب برفکی (FMD) نیز از جمله بیماریهای شناختهشدهی دامی است که سالها در بخشهای مختلف کشور به ویژه بدخشان، وجود داشته و هرازگاهی گسترش مییابد. به گفتهی او، شدت این بیماری در برخی فصلها بیشتر است و در صورت بیتوجهی میتواند زیانهای جدی اقتصادی به دامداران وارد کند.
او میافزاید: «ریاست زراعت بدخشان برای پیشگیری از گسترش بیماری، تیمهای سیار واکسیناسیون را به ولسوالیهای آسیبپذیر اعزام میکند و برنامههای آگاهیدهی برای دامداران راهاندازی خواهد شد. علاوه بر این، مسئولان کلینیکهای حیوانی دولتی و غیردولتی در هر ولسوالی موظف اند تا دامداران را در زمینههای پیشگیری، تداوی و تغذیهی سالم، آموزش دهند.»
گفتنی است که دامداری، یکی از منابع اصلی درآمد و معیشت باشندگان ولسوالی ارگو در بدخشان به شمار میرود. به باور کارشناسان، شیوع بیماریهای دامی مانند تب برفکی و انتروتوکسیمیا میتواند نه تنها سلامت حیوانات، بل اقتصاد خانوادههای محلی را به شدت به خطر بیندازد. مسئولان محلی بر ضرورت واکسیناسیون منظم، تشخیص به موقع بیماریها و افزایش آگاهی دامداران برای پیشگیری از خسارات بیشتر تأکید دارند.
