نتایج نظرسنجی مؤسسه‌ی رسانه‌ای سلام افغانستان (رادیو سلاموطندار) در ۲۴ ولایت با اشتراک ۳۷۰ زن، نشان‌دهنده‌ی وضعیت نگران‌کننده‌ای از حق مالکیت زنان در افغانستان است. نزدیک به ۹۰ درصد زنان اشتراک‌کننده در این نظرسنجی، گفته اند که مالک هیچ گونه سرمایه‌ای نیستند و تنها ۵.۱ درصد گفته اند که صاحب جایداد هستند.
هم‌چنان، ۷۳ درصد از این زنان گفته اند که تسلط کامل بر دارایی‌های خود ندارند. این امر نشان‌دهنده‌ی محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی است که زنان در افغانستان را از حق مالکیت محروم می‌کند.
از سوی دیگر، ۶۴.۶ درصد زنان اشتراک‌کننده در این نظرسنجی، گفته اند که به دلیل شرایط اقتصادی قادر به مالکیت جایداد نیستند و ۱۳.۱ درصد دیگر آنان گفته اند که به دلیل عرف حاکم، جایداد خود را به مردان خانواده بخشیده اند.
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
هم‌چنان، ۷۳.۵ درصد زنان گفته اند که حق میراث به آنان داده نشده است که از این میان، ۶۷.۹ درصد به دلیل مطالبه‌نکردن این حق و ۳۲.۱ درصد دیگر به دلیل محرومیت از سوی خانواده‌ها از این حق بی‌بهره مانده اند.
به همین ترتیب، در باره‌ی حق مهر، ۵۶.۵ درصد از زنان می‌خواهند مهر خود را دریافت کنند؛ اما ۴۳.۵ درصد دیگر تمایلی به این کار ندارند. از این میان، ۷۳.۷ درصد حاضر اند مهر خود را در صورتی که شوهر شان بدهد، بگیرند و ۲۶.۳ درصد دیگر تا سرحد دعوای حقوقی برای آن پابند هستند.
همین گونه، ۵۶.۵ درصد از زنانی که نمی‌خواهند مهر خود را بگیرند، به دلیل حفظ زندگی مشترک مهر خود را به شوهر شان بخشیده اند. نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که زنان در افغانستان با چالش‌های عمیق اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی روبه‌رو اند و آنان نیازمند توجه جدی از سوی نهادهای حقوق‌بشری و سیاست‌گذاری برای بهبود وضعیت حق مالکیت در کشور هستند.
در همین حال، کارشناسان مسائل اجتماعیژ حق مالکیت را از نیازهای مبرم هر فرد جامعه می‌دانند و می‌گویند که این حق بدون هر گونه تبعیض به گونه‌‌ی مساویانه باید به مرد و زن داده شود.
راشد صدیقی، کارشناس مسائل اجتماعی، در این باره به سلاموطندار می‌گوید: «حق مالکیت در هر اجتماع و جامعه تعریف خود را دارد و حق مالکیت، حقی است که مربوط یک شخص می‌شود و هیچ کس حق مداخله ندارد و هر کس حق خود را دارد. حق مالکیت در کشورهایی که شهروندان سواد کافی ندارند مثلاً در افغانستان به خانم‌ها حق مالکیت داده نمی‌شود.»
فعالان حقوق زن، نیز می‌گویند که بیشتر زنان در افغانستان از حق مالکیت محروم اند و در صورتی که آنان حق خود را بخواهند، از سوی خانواده‌های شان مورد سرزنش قرار می‌گیرند.
کریمه حکیمی، فعال حقوق زن، می‌گوید: «حق مالکیت حق هر انسان است؛ اما در افغانستان هیچ خانم حق مالکیت به دست نمی‌آورد؛ در صد نفر اگر دو نفر به دست آورده باشد. در کل به خواهر یا دختر خود اصلاً حق مالکیت نمی‌دهند. اگر خواهر، دختر یا خانم حق مالکیت خود را بخواهد، بسیار سرزنش می‌شود.»
با این همه، عبدالرحیم راشد، سخن‌گوی دادگاه عالی حکومت سرپرست، به سلاموطندار می‌گوید که این دادگاه در ۱۴۰۲ تنها در بخش حقوق زنان ۲۶ هزار و ۴۴۹ پرونده را در پیوند به حق میراث، قباله، پرونده‌های حقوقی و خانوادگی، بررسی کرده است.
او میافزاید: «امارت اسلامی در سه محکمه که قضایا را پیش می‌برد، در ۱۴۰۲ هجری شمسی صرف در بخش حقوق زنان ۲۶ هزار و ۴۴۹ قضیه را حل‌وفصل کرده و در بخش ملکیت قضایای میراث و قباله به نام‌های زنان و قضایای حقوقی و خانوادگی شامل است.»
سلاموطندار را در اکس دنبال کنید
با این حال، عبدالغفار فاروقی، سخن‌گوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست، می‌گوید که ۷۶۴۵ پرونده در پیوند به حق مالکیت و میراث زنان در این وزارت ثبت شده که ۷۴۰۰ پرونده‌ی آن مربوط به حق میراث زنان است که این پرونده‌ها به منظور بررسی به نهادهای مربوطه شریک شده است.
او میافزاید: «در بخش حق مالکیت زنان و حق مهر شان در کل ۷۶۴۵ ثبت شده است و حدود ۷۴۰۰ قضیه در بخش حق میراث ثبت شده که ارگان‌های مربوط به خاطر حل‌وفصل شریک شده است.»
زنان در افغانستان در حالی از محرومیت حق مالکیت شان سخن می‌گویند که بر اساس گزارش پخش‌شده از سوی سلاموطندار، حق انتخاب زنان در بیشتر موارد از سوی خانواده یا جامعه سلب شده است.
