راضیه، باشندهی منطقهی «گذر تراب» ولسوالی شولگرهی بلخ، میگوید زمانی که زمینلرزه شد، ترسید و از همان زمان هر دو کلیهاش درد میکند. او برای درمان دو بار به شفاخانه مراجعه کرده؛ اما داروهای تجویزشده دردش را تسکین نداده است. به گفتهی راضیه، وضعیت اقتصادیاش خوب نیست و نمیتواند برای درمان به یک شفاخانه یا پزشک خوب مراجعه کند.
او، در گفتوگو با سلاموطندار میگوید: «ناگهان زلزله شد، خیلی ترسیدم و کلیههایم درد گرفت. تا کنون دو نسخه دارو گرفتهام؛ اما نمیتوانم درمان اساسیام را انجام بدهم. وقتی راه میروم، کلیههایم درد میگیرد. زلزله که شد، حملهای بر من آمد، دویدم و از اتاق بیرون رفتم، از آن زمان هر دو کلیهام درد میکند.»
ماهگل، باشندهی منطقهی «جلوزو»ی ولسوالی شولگره که مادر شش فرزند است، میگوید دو پسرش پس از ازدواج از او جدا شده اند و او اکنون با چهار دخترش در خانهی برادرانش زندگی میکند. ماهگل، میافزاید خانهای که در آن زندگی میکند، در زمینلرزه آسیب دیده و پس از زمینلرزه نیز به بیماری قلبی مبتلا شده است.
به گفتهی او، هرچند نزدیک به دو ماه از زمینلرزه میگذرد، اما هنوز هم همیشه ترس با او همراه است؛ به طوری که با شنیدن صدای بلند، تپش قلبش شدت میگیرد و لرزش بر او عارض میشود. «قلبم تپش دارد، با شنیدن کمترین صدای بلند تپش قلبم شدید میشود و با ترس از خانه بیرون میروم، در انتهای کوچه میایستم. کامل در حالت وحشت هستم، پاهایم سرد و لرزش بر من عارض میشود.»
ماهگل، از مسئولان و نهادهای خیریه میخواهد که برایش سرپناه فراهم و در زمینهی درمان با او همکاری کنند. همین گونه، شازیه، باشندهی منطقهی «گذر تراب» ولسوالی شولگره، نیز میگوید که پس از زمینلرزه تپش قلبش شدت یافته است. او، هرچند برای درمان به شفاخانه رفته؛ اما به گفتهی او، داروهای تجویزشده سلامتش را بهبود نبخشیده است.
شازیه، نیز در بارهی مشکلات بهداشتی خود به سلاموطندار میافزاید: «زمینلرزه تپش قلب برایم پیدا کرده است. به شفاخانه میروم، دارو میدهند، آمپول میزنند، سرم هم به من داده اند؛ اما هیچ فایدهای نکرده است. تپش قلبم شدید شده است، هر روز بیهوش میشوم، حال خوبی ندارم. وقتی میترسم، احساس میکنم قلبم میایستد.»
از سوی دیگر، باشندگان ولسوالی مارمل بلخ، نیز میگویند که زمینلرزهی پسین تأثیرهای منفی روحی و روانی بر خانوادههای شان گذاشته است. محمدصدیق حنیف، باشندهی روستای «خراسان» ولسوالی مارمل، در این باره میگوید: «ما واقعاً نگران هستیم. از زمانی که زلزله شده، کودکان ما، همسرم و بیشتر افراد دیگر ترسیده اند و از نظر روحی و روانی زیر فشار هستند؛ یعنی از نظر سلامتی به ما آسیب جدی وارد شده است.»
کمالخان زدران، سخنگوی ریاست صحت عامهی بلخ، میگوید به کسانی که در نتیجهی زمینلرزه دچار فشارهای روانی و دیگر بیماریها شده اند، از طریق کلینیکهای محلی و تیمهای بهداشتی خدمات ارائه میشود. او، میافزاید: «در مناطق زلزلهزده کلینیکهایی داریم و در آن جا پزشکانی حضور دارند که در بخش روانی نیز فعال اند و خدمات ارائه میدهند. همچنین، تیمهای سیار داریم که هنگام مشاهدهی بیماران به آنها مشورت میدهند و به آسیبدیدگان زمینلرزه خدمات میرسانند تا آنها به زندگی سالم بازگردند.»
به گفتهی سخنگوی ریاست صحت عامهی بلخ، امسال در این ولایت به حدود ۱۷ هزار بیمار روانی خدمات ارائه شده است. همین گونه، برخی از فعالان، میگویند زمینلرزه بر ذهن، زندگی و اقتصاد مردم تأثیرگذار است؛ بنابراین، نیاز است افزون بر کمکها، به بخش بهداشت نیز توجه جدی شود.
هرچند توسط دولت و برخی نهادهای داخلی و بینالمللی چادرها و مواد غذایی نخستین برای خانوادههای آسیبدیده از زمینلرزه فراهم شده؛ اما برای بهبود وضعیت لازم است که دولت، ملل متحد و دیگر نهادهای امدادرسان اولویت را به کمکها و تلاشهای بیشتر معطوف کنند.
