بی‌کاری در افغانستان از چالش‌ها در برابر جوانان دانش‌آموخته دانسته می‌شود که امیدواری آنان نسبت به آینده‌ی شان را کم‌رنگ کرده است. گفت‌وگوی سلام‌وطندار با ۱۹ جوانی که تازه از دانش‌گاه فارغ شده نشان می‌دهد که برای این جوانان پس از فراغت از دانش‌گاه هیچ گونه فرصت کاری فراهم نشده است.
این جوانان، می‌گویند که بارها برای پیداکردن کار به نهادهای دولتی و غیردولتی مراجعه کرده؛ اما نتوانسته اند کاری برای شان فراهم کنند.
حمیرای ۲۲ساله، باشنده‌ی کابل که از رشته‌ی قابلگی فارغ شده، می‌گوید که در شش ماه گذشته تلاش‌هایش برای یافتن کار بی‌نتیجه بوده است. او می‌افزاید: «متأسفانه نتوانستم کار پیداکنم؛ به مرکزهای زیادی مراجعه کردم حتا بر خلاف رشته‌ی تحصیلی کار پیدا نتوانستم؛ در شش ماه گذشته که از دانش‌گاه فارغ شدم زیاد تلاش کردم.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
حفیظه‌ی ۲۱ ساله، باشنده‌ی هرات، می‌گوید که واسطه‌سالاری نیز در استخدام جوانان در اداره‌ها تأثیر گذاشته شده است. «زیاد جست‌وجو کردم؛ اما کار پیدا نشد؛ بحث ارتباطات است؛ تا ارتباطات قوی نباشد، استخدام نمی‌کنند؛ در کنار این تجربه‌ی هم مهم است.»
نبود برنامه‌های عملی کاریابی و کارآموزی در دانش‌گاه‌ها از دلیل‌های اصلی بی‌کاری جوانان دانسته شده است.
امین ۲۳ساله، باشنده‌ی کابل که از رشته‌ی زراعت دانش‌گاه کابل فارغ شده، می‌گوید که به دلیل مطابقت‌نداشتن نصاب تحصیلی با بازار افغانستان بسیاری جوانان پس از فراغت از دانش‌گاه بی‌سرنوشت می‌مانند. «در دوره‌ی تحصیل هیچ درسی مرتبط با کاریابی فرا نگرفته‌ایم؛ اگر در دانش‌گاه یک مضمون مرتبط می‌خواندیم، حالا شاید می‌توانستم کار پیدا کنیم.»
سه تن از گفت‌وگوشوندگان، گفته اند با این که آموزش‌های تیوری مرتبط به کارآفرینی را در دانش‌گاه فرا گرفته اند؛ اما این آموزش‌ها هیچ کمکی به تقویت مهارت‌های علمی و کاربردی آن‌ها نکرده است.
صاحبه‌ی ۲۲ساله که مدرک کارشناسی در بخش اداره و تجارت دارد، می‌گوید که به دلیل نبود فرصت‌های کاری نمی‌تواند از آموخته‌هایش استفاده کند. «در دانش‌گاه به نام کارآفرینی یک مضمون داشتیم؛ روش‌های نوشتن سی‌وی را یاد گرفتیم؛ اما فرصت کاری فراهم نیست تا در محیط کار از دانش خود استفاده کنیم.»
در سوی دیگر، شماری از استادان دانش‌گاه، می‌گویند که ضعف در سیستم تحصیلی افغانستان بزرگ‌ترین مانع در برابر جذب جوانان در بازار کار است.
شهزاد آرین، استاد دانش‌گاه، می‌گوید که هم‌خوانی‌نداشتن نصاب تحصیلی افغانستان با بازار کار سبب بی‌کارماندن جوانان دانش‌آموخته شده است. او می‌افزاید: «در افغانستان جنبه‌های عملی درس کم‌تر مورد توجه قرار می‌گیرد و سبب می‌شود جوانان بعد از فراغت با چالش‌های فراوان روبه‌رو شوند؛ کاریابی و کارآفرینی باید یک نتیجه باشد که دانش‌جو و دانش‌آموز در پایان دوره‌ی تحصیلی از رشته خود بگیرد.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
ارشاد عظیمی، دیگر استاد دانش‌گاه، می‌گوید: «نصاب درسی بسیاری از دانش‌گاه‌های افغانستان به‌روز و مطابق نیازهای بازار کار نیست؛ بسیاری از دانش‌جویان به دنبال این است که در یک سازمان برای شان کار فراهم شود و سال‌ها برای پیداکردن یک بست کم‌اهمیت سرگردان است.»
عبدالوفی نایب‌زی، کارشناس اداره و پالیسی عامه، می‌گوید که دولت با اصلاح نصاب تحصیلی، هم‌آهنگی با بخش خصوصی و ایجاد برنامه‌های آموزشی حرفه‌‌ای، می‌تواند میزان بی‌کاری را کاهش دهد. «حکومت باید پالیسی بسازد که به اشتغال‌زایی بینجامد؛ هر دانش‌کده باید در آخر سال تحصیلی پروگرام‌های مسلکی به راه اندازد؛ همه‌ساله آمارگیری شود که چه قدر به منابع بشری نیاز دارند و این هم‌آهنگی باید با دانش‌گاه‌ها صورت بگیرد.»
با این همه، ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی حکومت سرپرست، می‌گوید که امارت اسلامی به ایجاد فرصت‌های کاری به شهروندان افغانستان به ویژه جوانان متعهد است. او می‌افزاید: «هر جوانی که استعداد، لیاقت و توانایی داشته باشد در هر زمینه‌ای که باشد، امارت اسلامی متعهد است تا برایش زمینه‌ی کاری را فراهم کند.»
سالانه هزاران تن از رشته‌های گوناگون از دانش‌گاه‌های دولتی و خصوصی در افغانستان فارغ می‌شوند؛ اما به دلیل محدودیت فرصت‌های شغلی، دسته‌ای از این جوانان پس از فراغت با بی‌کاری و آینده‌ی ناروشن روبه‌رو می‌شوند.
