با دلهره‌گی بریده‌بریده صحبت می‌کند و با ادای هر جمله زبانش گیر می‌کند. با شنیدن واژۀ مهاجرت چنان به خود می‌پیچد که فکر می‌کنی ترس بزرگی او را فرا گرفته است.
ظاهراً برایش سخت است تا سرگذشت تلخ سفر خود را فراموش کند. قیاس قاضی‌خیل، یکی از جوانان ولایت کنر همین چندی پیش به‌منظور جست‌وجوی زنده‌گی بهتر تصمیم گرفت از راه نامنظم به اروپا برود، بی‌خبر از این‌که سرنوشتش به پولیس و زندان ختم می‌شود.
قاضی‌خیل می‌گوید، قاچاق‌بران ۱۰ تن را در یک تکسی سوار کرده بودند که به‌دلیل تنگی جا، حتی نفس‌کشیدن در آن دشوار بود. او لحظه‌یی را به‌یاد می‌آورد که موترشان در مرز ترکیه در ایست بارزسی پولیس توقف داده شد و آنان توسط پولیس شدید لت‌وکوب شدند.
مهاجرت از مسیرهای نامنظم نه‌تنها بازی با زنده‌گی‌ست؛ بل‌که تجربۀ چنین سفرهایی بر زنده‌گی و کار مهاجران نیز اثر منفی می‌‌گذارد. قیاس قاضی‌خیل که اکنون به خانه برگشته، هنوز نشانه‌های لت‌وکوب پولیس ترکیه و دیگر مشکلات بر بدنش باقی مانده و روانش را سخت پریشان کرده است.
سلام‌وطندار فارسی را در فیس‌بوک دنبال کنید
قیاس قاضی‌خیل می‌افزاید: «با چوب، بیل و قنداق و تفنگ ما را می‌زدند، هیچ رحم نداشتند. به سرم زدند، سرم شکست و خون جاری شد، کلاهم را پوشیدم اما خون بند نیامد. سر، دست و پای افراد را می‌شکستند. فشار عصبی گرفته‌ام، وقتی می‌خوابم در خواب فریاد می‌زنم. مادرم تنهایم نمی‌گذارد و از من در اتاق خودش مراقبت می‌کند.»
از سال ۲۰۱۹ به این‌سو که ویروس کرونا در جهان گسترش یافته است و بسیاری از کشورها مرزهای‌شان را بسته‌اند، با آن‌هم برخی از شهروندان افغانستان بی‌مدرک قانونی راهی اروپا یا دیگر کشورها می‌شوند. سفر در این مسیر نه‌تنها خطر مرگ را برای این مهاجران به هم‌راه دارد؛ بل‌که خطر ابتلا به کرونا در این مسیر نیز بیش‌تر است.
- ماه‌ها زجر و بدبختی برای هیچ؛ عبدالخالق از اردوگاه یونان حکایت می‌کند
- کرونا و مشکلات مهاجران افغانستان در پاکستان
- مهاجرت نامنظم؛ امیرخان: هنوز به خواستۀ خود که زنده‌گی آرام است نرسیده‌ام
- مهاجرت؛ راهی که یا به مقصد می‌انجامد یا مرگ
- فقر و بی‌کاری دلیل مهاجرت جوانان
قیاس می‌گوید که قاچاق‌بران در مسیر راه اروپا، هیچ‌گونه امکاناتی را برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کووید ۱۹ فراهم نمی‌کنند. او از دیگر شهروندان کشور، به‌ویژه جوانان می خواهد که بی‌مدرک قانونی راه مهاجرت را در پیش نگیرند.
قاضی‌خیل می‌گوید: «خودم دیدم که خطر صددرصد وجود دارد. من به کسانی که قصد رفتن به خارج را دارند می‌گویم که اگر در افغانستان روزانه درآمد داشته باشند، نباید به خارج بروند؛ زیرا با خارج‌رفتن از خانواده دور می‌شوند، سختی و مشکلات را تحمل می‌کنند. برای پولیس آن کشورها مهم نیست که سر یا دست‌وپایت می‌شکند.»
سلام‌وطندار را در اینستاگرام دنبال کنید
با وجود این‌که خانوادۀ قیاس به رفتن او از راه نامنظم به اروپا موافق نبودند، اما اکنون که او با اختلال‌های روانی روبه‌رو شده، خانواده‌اش نگران اوست.
یکی از اعضای خانوادۀ قیاس قاضی‌خیل می‌گوید: «ما خیلی رنج می‌کشیم، او بسیار لت‌وکوب شده است. خیلی برایش گفتیم که به این سفر نرود؛ اما قبول نکرد. وضعیتش خوب نیست.»
در همین حال، عبدالرشید صافی، رئیس مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان کنر می‌گوید، با وجود این‌که همه‌گیری کرونا در جهان در حال گسترش است، با آن‌هم مهاجران افغانستان از کشورهای مختلف به‌ویژه پاکستان، ایران و ترکیه دوباره به کشور برمی‌گردند.
سلام‌وطندار را در یوتیوب دنبال کنید
به گفتۀ رئیس مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان کنر، از یک سال به این‌سو علاوه بر صدها خانواده‌یی که از ایران و پاکستان به کنر بازگشته، ۴۰۰ جوان این ولایت نیز از ترکیه ردومرز شده و به خانه‌های‌شان برگشته‌اند. «تقریبا ۴۰۰ جوان ما از ترکیه ردومرز شده‌اند. آنان در فرودگاه‌ها ثبت نام شده‌اند و ما دوباره آنان را ثبت نام کرده‌ایم و نام‌های آنان را به جلسه ارایه کردیم. اما تاکنون کسی پیدا نشده که با آنان کمک کند. کسانی را که ما ثبت نام کرده‌ایم، با آنان کمک شده است.»
با آن‌که در بیست سال گذشته شمار بسیاری از شهروندان افغانستان دوباره به کشور برگشته، اما به‌دلیل خرابی وضعیت و نبود کار در پنج سال اخیر، شماری از جوانان و خانواده‌ها در جست‌وجوی زنده‌گی بهتر کشور را ترک کرده‌اند.
سرنوشت ناروشن صلح، بیرون‌شدن سربازان خارجی از کشور، بدترشدن وضعیت امنیتی و فقر و بی‌کاری، از عامل‌هایی‌اند که مردم را مجبور به ترک کشور کرده است. با این همه، شهروندان به‌ویژه جوانان می‌گویند در صورتی که در کشورشان زمینۀ کار فراهم شود، دیگر تمایلی به ترک دیارشان نخواهند داشت.