چهارمین سال بهقدرترسیدن امارت اسلامی در حالی به پایان میرسد که این سال از نگاه سیاسی برای حکومت سرپرست، با فرازوفرودهای زیادی همراه بوده است. امارت اسلامی در چهارمین سال رویکارآمدنش، تلاشهایی را برای برقراری روابط نزدیک سیاسی و بهرسمیتشناسی از سوی کشورها انجام داده و در شماری از موردها، به موفقیتهایی نیز دست یافته است. حذف نام امارت اسلامی از فهرست گروههای ممنوعهی قرقیزستان و روسیه، معرفی سفیر، فرستادن چهار دیپلمات و بهدستگرفتن کنترل شماری از سفارتخانههای افغانستان در کشورها، از جمله دستآوردهای مهم امارت اسلامی در چهارمین سال رویکارآمدنش شمرده میشود؛ اما بهرسمیتشناختهشدن امارت اسلامی از سوی روسیه در ۱۲ سرطان، به عنوان کلیدیترین دستآورد سیاسی حکومت سرپرست در چهارمین سال حاکمیتش به حساب میآید.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت سرپرست، با پردستآوردخواندن چهارمین سال حاکمیت امارت اسلامی، میگوید که پیشرفتهای سیاسی در این سال نشاندهندهی دنبالکردن دیپلماسی مؤثر و کامیاب از سوی حکومت است. او، میافزاید که سفر مقامهای کشورها به افغانستان و برعکس سفر مقامهای امارت اسلامی به دیگر کشورها در جریان سال گذشته، نشاندهندی دیپلماسی پویا است. «در سال گذشته تعاملات مثبت با کشورهای زیاد تعیین شده از جمله با قزاقستان؛ توانستیم با آذربایجان وارد روابط خوب شویم؛ با چین روابط ما در حد خوبی پیش رفت و روسیه حکومت افغانستان را به رسمیت شناخت و تمام موانع در بخش برقراری روابط را از میان برداشت.»
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
امارت اسلامی در چهارمین سال رویآمدنش، به ترکیه، پاکستان، روسیه سفیر و به ناروی، آلمان، اندونیزیا و هند، دیپلمات معرفی کرد. کنترل سفارت افغانستان در عمان و توافق پذیرش سفیر از سوی قزاقستان را نیز به دست آورد؛ موردهایی که به گفتهی وزارت امور خارجهی حکومت سرپرست، گامهای مهمی در راستای گسترش روابط دیپلماتیک بوده است. ضیااحمد تکل، رییس ارتباط عامهی این وزارت، میگوید که اکنون شماری از کشورها علاقهمند اند تا دامنهی تعامل شان با امارت اسلامی را گسترش دهند. او میافزاید: «وزارت خارجه در چهار سال گذشته تلاشهای مؤثری انجام داد که این تلاشها به نتیجه رسید و روسیه امارت اسلامی را به رسمیت شناخته و شماری از کشورها سفیران امارت اسلامی را پذیرفت و شماری دیگر علاقهمند پذیرش سفیر است.» تکل، همچنان میگوید که در چهار سال گذشته، پاکستان، ترکیه، چین، امارت متحدهی عربی و اوزبیکستان، سفیران امارت اسلامی را پذیرفته است.
امارت اسلامی در چهارمین سال حاکمیتش تماسهایی را با امریکا نیز برقرار کرد و گفتوگوهایی را با نمایندگان امریکا در راستای بهدستآوردن کنترل سفارت افغانستان در آن کشور انجام داد. در آخرین مورد، حکومت سرپرست هفتهی گذشته، اعلام کرد که خواستار برقراری روابط مثبت با تمام کشورها به شمول امریکا است.
با این همه، تلاشهای امارت اسلامی برای بهدستآوردن کرسی افغانستان در سازمان ملل متحد، هنوز به نتیجهای نرسیده است؛ امری که سبب شده افغانستان همچنان از شاملبودن در بیشتر نشستهای بینالمللی و سهیمبودن در قضایای جهانی محروم بماند.
شماری از آگاهان روابط بینالملل، با چشمگیردانستن دستآرودهای امارت اسلامی در یک سال اخیر، میگویند که برقرارنشدن ارتباط دیپلماتیک با کشورهای غربی، کاهش کمکها به افغانستان، بازگشت مهاجران از ایران و پاکستان و ادامهی ممنوعیت آموزش و کار دختران، روند پیشرفتهای سیاسی امارت اسلامی و ادغام افغانستان به جامعهی جهانی را کندتر کرده است.
محمداکرم عارفی، آگاه روابط بینالملل، میگوید که بازنشدن دروازههای گفتوگو با جناحهای سیاسی و قومی افغانستان و پذیرفتهنشدن پیششرطهای جامعهی جهانی از سوی حکومت سرپرست، امارت اسلامی را از رسیدن به هدفهای بزرگش مانند دستیابی به کرسی افغانستان در سازمان ملل متحد و تعامل با جهان دور نگه داشته است. او میافزاید: «سیاست امارت اسلامی در پیوند به مسائل کلان که از بیرون مطرح میشود مانند مسائل حقوق بشر هنوز دچار تغییر محسوس نشده و این مانع تغییر نگاه کشورها و سازمان ملل نسبت به امارت اسلامی است. هنوز در پذیرش شرایط کشورها تغییر نیامده است.»
به گفتهی عارفی، امارت اسلامی برای این که بتواند جایگاه یک واحد سیاسی مشروع در عرصهی بینالمللی را به دست بیاورد، نیاز دارد قانون اساسیای را ایجاد کند که در آن حقوق اساسی شهروندان پذیرفته شده و ساختار مشارکتی را در حکومت فراهم کند.
سلاموطندار را در اکس دنبال کنید
احمدنشاط کلیوال، دیگر آگاه روابط بینالملل، میگوید که امارت اسلامی برای پذیرفتهشدن به عنوان یک نظام مسئول از سوی کشورها و ادغامش به جامعهی جهانی، نیاز دارد خواستهای مشروع شهروندان را برآورده کند. او میافزاید که «افزایش مشروعیت داخلی و ایجاد یک مکانیزم برای اجازهدادن به آموزش دختران کمککننده است و تطبیق پروژهها و رشد اقتصادی مردم است که میتواند کمک کند تا امارت اسلامی از سوی جهان به عنوان یک نظام مسئول پذیرفته شود.»
آگاهان روابط بینالملل، باور دارند که با توجه به رویکرد کنونی حکومت سرپرست، نزدیکی افغانستان به جامعهی جهانی و بهرسمیتشناختهشدن امارت اسلامی از سوی کشورهای دیگر، در سال پیش رو دشوار به نظر میرسد.
با این همه، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت سرپرست، تأکید میکند که امارت اسلامی در سال پیش رو به تلاشهایش برای گسترش روابط دیپلماتیک با کشورها و دستیابیاش به کرسی افغانستان در سازمان ملل متحد ادامه میدهد. «تلاشهای دستگاه دیپلماسی افغانستان همین است که با دیگر کشورها هم روابط افغانستان مستحکم و خوب شود؛ ما خواهان روابط خوب با تمام کشورها استیم و در سال آینده نیز، تلاشهایی در این بخش انجام خواهد شد.»
امارت اسلامی پس از بهقدرترسیدن در ۲۴ اسد ۱۴۰۰، تلاشهای زیادی را برای بهدستگرفتن اختیار نمایندگیهای سیاسی افغانستان در کشورها و تقویت روابطش با جامعهی جهانی انجام داد. اکنون با گذشت چهار سال، تنها روسیه امارت اسلامی را به رسمیت شناخته و بیش از ۴۰ کشور نمایندگیهای دیپلماتیک یا کنسولی افغانستان را به امارت اسلامی واگذار کرده است.
