به دنبال واگذاری سفارت افغانستان در تهران به نمایندگان امارت اسلامی، کارشناسان، رفع نگرانی‌های امنیتی ایران در هم‌مرزی با افغانستان و دست‌یابی به حق‌آبه‌ی هیرمند را، مهم‌ترین دلیل‌های این واگذاری عنوان می‌کنند. کارشناسان می‌گویند که واگذاری سفارت افغانستان در تهران به امارت اسلامی، با انگیزه‌ی امنیتی انجام شده است.
محمداکرم عارفی، استاد دانش‌گاه، به سلام‌وطندار می‌گوید که واگذاری سفارت افغانستان در تهران به امارت اسلامی، با انگیزه‌ی امنیتی انجام شده است. او می‌افزاید: «منافع ایران و سطح هم‌کاری‌های دو کشور، تقاضا می‌کرد که این جابه‌جایی‌ها صورت بگیرد. تنها منافع ایران در مسئله‌ی آب هیرمند نیست، ایران بالاتر از همه تشویش‌های امنیتی دارد. تشویش‌های ثبات اجتماعی در افغانستان دارد که بعد از هر بی‌ثباتی، صدها هزار مهاجر به ایران سرازیر می‌شود و آب هیرمند یکی از مسائلی است که برای ایران اهمیت دارد.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
از سویی هم، مصطفا مدثر، پژوهش‌گر روابط بین‌الملل، می‌گوید که ایران با واگذاری سفارت افغانستان در تهران به امارت اسلامی، هدف کنترل مرزهای خود را دنبال می‌کند. او می‌افزاید: «ایران نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر مرز با افغانستان دارد. ایرانی‌ها تلاش دارند با این خوش‌خدمتی به امارت اسلامی، بتوانند حداقل مرز خود را کنترل کنند. شاید تبانی صورت گرفته باشد، یک معامله میان امارت اسلامی و ایران است که این، بحث آب‌ها را نشان می‌دهد.»
در همین حال، ویس ناصری، فعال سیاسی، می‌گوید که ایران در صدد تقویت روابط عملی با امارت اسلامی است و این حکومت را به رسمیت نخواهد شناخت. او می‌افزاید: «ایران به دنبال رابطه‌ی دی‌فکتو و عملی بیشتر با امارت اسلامی است. این اقدام ایران بیشتر به خاطر جلب توجه و هم‌کاری‌های بیشتر به منظور ایجاد اطمینان برای امارت اسلامی است که ایران در پی شناخت رسمی شما در آینده شاید باشد و ما با شما حسن نیت داریم، با ما رابطه‌ی خوب داشته باشید و ما را تهدید نکنید و با دشمنان ما و کشورهایی که می‌خواهند ما را ضربه بزنند، شما همکاری نکنید. هرگز جمهوری اسلامی در پی شناخت رسمی امارت اسلامی نیست.»
در همین راستا، علی‌سجاد مولایی، پژوهش‌گر امنیت بین‌الملل، می‌گوید که ایران به دلیل پذیرفته‌شدن حسن کاظمی قمی به عنوان سفیر این کشور برای افغانستان، یک سلسله امتیاز به امارت اسلامی داده است. او تصریح می‌کند: «ایرانی‌ها به دلیل قبول‌شدن قمی به عنوان سفیر و نفر اول سفارت در کابل، یک سلسله امتیاز به امارت اسلامی داده است که همان واگذاری سفارت بود. این‌ها رابطه‌‌ای نزدیک در یک سال داشتند و ایران حاضر است در بخش‌های اقتصادی در افغانستان سرمایه‌گذاری کند. از به‌وجودآمدن خلایی که با رفتن امریکا به وجود آمده است، ایران می‌خواهد استفاده کند و خودش را بیشتر در بازی افغانستان دخیل کند. از طرفی دیگر، مسئله‌ی آب هیرمند است و ایران نیاز شدید به آب دارد و به این دلیل نیاز دارد به امارت اسلامی امتیاز بدهد.»
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
با این حال، بلال کریمی، از معاونان سخن‌گوی امارت اسلامی، واگذاری سفارت افغانستان در تهران به حکومت کنونی را، نیازی مبرم در روابط دوجانبه عنوان می‌کند و می‌گوید که امارت اسلامی در مسئله‌ی حق‌آبه‌ی هیرمند، به قرارداد ۱۳۵۱ متعهد است. او می‌افزاید: «افغانستان و ایران دو کشوری هستند که مشترکات زیادی دارند؛ نیاز به این دارند که مبتنی بر حسن هم‌جواری رابطه‌ی دیپلماتیک داشته باشند.»
به دنبال فروپاشی جمهوری، ایران پس از روسیه، چین و پاکستان، چهارمین کشوری است که سفارت افغانستان را به نمایندگان امارت اسلامی تسلیم داده است.
