شماری از خانوادهها در ولایتهای گوناگون، میگویند تا زمانی که بیماری کودکان شان به مرحلهی جدی نرسد، آنها را به مرکزهای درمانی نبرده و خود به درمان میپردازند.
در این گزارش با هفت خانواده در کابل، لوگر و غور صحبت شده و همه گفته اند که هنگام بیمارشدن کودکان شان بر اساس نشانههای ظاهری مانند تب، سرفه، درد شکم و تجربهی بزرگان خانواده، بیماری را تشخیص داده و درمان میکنند.
بیبیگل، باشندهی غور، میگوید که با روشهای خانگی بیماریهای کودکانش را درمان میکند. او میافزاید: «زمانی که آب بینی کودک میآید و سرفه میکند، در یک قسمت ویکس و وازلین را با همدیگر مخلوط و چرب میکنیم؛ تکه را گرم کرده و در قسمت شانهی کودک میگذاریم.»
عبدالغفور، باشندهی لوگر، میگوید: «اگر بیماری کودک خفیف باشد مثل یک زکام عادی همراه با کمی تب و اسهال خفیف، در خانه تداوی میکنیم.»
رسمورواج حاکم در افغانستان باعث شده که خانوادههای زیادی، بیماریهای کودکان شان را بر بنیاد تجربهها و باورهایی که دارند دور از نظر پزشک تشخیص کرده و به درمان آن بپردازند.
فواد شهباز، باشندهی کابل، میگوید که بیماری کودکانش را بر اساس تجربه و توصیهی بزرگان خانه تشخیص داده و با داروهای گیاهی درمان میکند. «اگر کودک تب کم داشته باشد، زکام یا کمی بیحال باشد، فکر میکنیم چیز مهمی نیست و خوب میشود، ضرورت به داکتر نیست ترجیح میدهیم در خانه باشد و خود ما تداوی کنیم.»
ناجیه محبوبی، دیگر باشندهی غور، میگوید: «اگر گوش درد یا سینه بغل باشد، چرب میکنیم یا دوای گیاهی چیزی که داریم برای او میدهیم؛ اگر کودک بزرگتر باشد پراستامول میدهیم که وضعیتش بهتر شود.»
با این همه، وزارت صحت عامهی امارت اسلامی، میگوید که تلاش دارد تا خدمات صحی معیاری و عادلانه در افغانستان ارائه کند. شرافتزمان امرخیل، سخنگوی وزارت صحت عامه، میگوید: «این وزارت برنامههای مختلفی را روی دست گرفته تا مردم به مرکزهای صحی مراجعه و خدمات مناسب دریافت کنند. برای حل این مشکل، وزارت با استفاده از رسانهها، مشاورها و داوطلبان صحی، کمپاینهای آگاهیدهی را راهاندازی کرده است.»
پزشکان، میگویند که تشخیص و درمان خودسرانهی کودکان در خانه میتواند پیامدهای خطرناکی از جمله مزمنشدن بیماری، بروز عوارض جانبی شدید، تأخیر در درمان و در نهایت افزایش خطر مرگومیر کودکان را به دنبال داشته باشد.
مجیبالله محمدی، متخصص داخلهی عمومی، میگوید که به خانوادهها باید در بارهی جدیگرفتن بیماری کودکان آگاهیدهی شود. او میافزاید: «برای جلوگیری از استفاده خودسر باید آگاهیهی صورت گیرد، مراکز صحی تقویت شود، تشخیص و تداوی خودسرانهی کودکان توسط خانوادهها میتواند آسیبهای صحی و پیامدهای خطرناک داشته باشد.»
نبود آگاهی در میان خانوادهها، محدودیت دسترسی به خدمات درمانی و بلندبودن هزینههای درمان برای بسیاری از خانوادهها، از علتهای اصلی روآوردن خانواده به درمان خودسرانهی کودکان است.
