با این که آگاهان مسائل اقتصادی، نبود فرهنگ پس‌انداز میان جوانان را عاملی برای افزایش بی‌کاری، فقر، خشونت و مهاجرت‌های غیرقانونی، می‌دانند؛ اما بر اساس یافته‌های سلام‌وطندار فشارهای اقتصادی و مصرف پول برای تأمین نیازهای روزمره‌ی زندگی، توجه جوانان را برای داشتن پس‌انداز کاهش داده است.
در این گزارش، با ۵۰ جوان، ۲۶ پسر و ۲۴ دختر در ۱۱ ولایت افغانستان گفت‌وگو شده است که ۵۴ درصد آنان گفته اند هیچ پس‌اندازی ندارند.
بر اساس این یافته‌ها، بی‌کاری، چالش‌های اقتصادی ناشی از تأمین هزینه‌های روزمره و کاهش درآمد خانواده‌ها پس از تغییر نظام، از جمله عامل‌هایی است که مانع پس‌انداز این جوانان شده است. از میان ۵۰ جوان گفتوگوشونده در این گزارش، ۲۷ تن گفته که هیچ گونه پس‌اندازی ندارند.
مولودین نوری ۳۳ساله، باشنده‌ی بلخ و آموزگار در دانش‌گاه که به دلیل مشکلات اقتصادی، تأمین نیازهای نخستین زندگی و پرداخت کرایه‌ی خانه هیچ پس‌اندازی ندارد، چنین می‌گوید: «بنا بر کم‌شدن معاش‌ها ما نمی‌توانیم پس‌انداز کنیم و معاش را که می‌گیریم، مصرف زندگی خود را پوره می‌کنیم؛ روزگار خود را سپری می‌کنیم؛ ما از آن نمی‌توانیم پس‌انداز کنیم»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
همین‌گونه، عبدالحکیم ۲۱ساله، باشنده‌ی بامیان که به دلیل نداشتن درآمد کافی و پرداخت هزینه تحصیلش قادر به پساندازکردن نیست، می‌گوید: «پس‌انداز نمی‌توانم، همان قدر می‌شود که روزانه و ماهانه مصرف تحصیل می‌شود؛ پس‌انداز نمی‌شود؛ شرایط محصل سخت است؛ پساندازکردن سخت است همان قدر می‌شود که مصرف روزانه و ماهانه ما را کفایت کند.»
یافته‌های این گزارش، نشان میدهد که دختران بیشتر از پسران به داشتن پس‌انداز علاقه‌مندی دارند. از میان ۵۰ جوان گفتوگوشونده، ۲۳ تن گفته اند که پس‌انداز می‌کنند که از این میان ۱۵ تن را دختر و هشت تن دیگر را پسر تشکیل میدهد.
ماریه‌ی ۲۲ساله، باشنده‌ی لغمان و آموزگار در یکی از کودکستان‌ها که برای فراهمکردن پول درمان و بهبود شرایط صحی پدرش پس‌انداز می‌کند، می‌گوید: «پس‌انداز می‌کنم به خاطری که پدرجانم بیماری شکر دارد تا که با کم‌بود پول روبه‌رو نشوم؛ چون تنها من و برادرم هستیم که مصرف خانه و پول داروی پدرجانم را برابر می‌کنیم. در این وقت وضعیت اقتصادی هیچ کس خوب نیست به همین دلیل پس‌انداز دارم.»
همین‌گونه، فروهر فضل ۲۸ساله، باشنده بغلان که ایجاد‌کننده‌ی یک کارگاه صنعتی در این ولایت است، می‌گوید که بخشی از درآمد خود را برای گسترش و توسعه‌ی بیشتر کارش و به ویژه در راستای فراهمکردن فرصت‌های شغلی برای زنان، پس‌انداز می‌کند. «از پس‌انداز خود برای پیش‌رفت و به‌روز‌کردن کارگاه خود استفاده می‌کنم؛ بیش‌ترین پولم را در قسمت بزرگ‌کردن کارگاهم که بیشتر زمینه را مساعد بسازم برای خانم‌ها مصرف می‌کنم.»
در همین حال، از میان گفت‌وگوشوندگان ،تعداد محدودی از پسران پساندازکردن را دلیل بر موفقیت می‌دانند و می‌گویند که علاقه‌مندی به پساندازکردن دارند. آنان، می‌افزایند که برای داشتن برنامه‌ریزی برای آینده و سرمایه‌گذاری روی اهداف مشخص، اقدام به داشتن پس‌انداز کرده اند.
قربان‌علی ۲۳ساله، باشنده‌ی بغلان که پساندازکردن را از راه مطالعه آموخته است، می‌گوید که با کاهش مصرف روزانه توانسته است تا مقداری پول پس‌انداز کند. او، به این باور است که این روش برای او فرصت میدهد تا برای آینده و داشتن شرایط مالی بهتر برنامه‌ریزی داشته باشد. «پولی را که خانواده برایم می‌فرستند، مقدارش را مصرف و مقدار پول را پس‌انداز می‌کنم که ۱۵ افغانی در روز و در ماه تقریباً ۵۰۰ افغانی می‌شود.»
در همین حال، کارشناسان مسائل اقتصادی، نهادینه‌نبودن فرهنگ و انگیزه‌ی پس‌انداز میان جوانان را عامل اصلی چالش‌های متعدد فردی، معضل‌های اجتماعی و بحران‌های اقتصادی می‌دانند. آنان، بر داشتن پس‌انداز و کم‌کردن از مصرف‌های روزانه تأکید دارند و می‌گویند که هر فرد می‌تواند با مدیریت دقیق از مصرف‌هایش پس‌انداز نیز داشته باشد.
حنیف فرزان، کارشناس مسائل اقتصادی، در باره‌ی بروز چالش‌ها به دلیل پس‌انداز‌نداشتن و تأثیر آن بر جامعه، چنین می‌گوید: «چالش‌ها دست‌به‌دست هم میدهد؛ زندگی نامطلوب و ناگوار را هم در جامعه هم در خانواده برای جوانان به میان می‌آورد و در درازمدت این معضل باعث می‌شود تا در قسمت رشد اقتصادی، رفاه و سایر مواردها توسعه‌ی اقتصادی در جامعه اثر نامطلوب بگذارد.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
با این حال، حسیب‌الله نوری، سخن‌گوی بانک مرکزی حکومت سرپرست، می‌گوید که آنان برنامه‌های مختلفی را برای تشویق جوانان برای پساندازکردن و گرفتن تصمیم‌های مالی آگاهانه راه‌اندازی کرده اند. او در باره‌ی نظارت از بانک‌ها و حمایت جوانان برای پس‌انداز کردن چنین می‌گوید: «از طریق اطلاع‌رسانی و آموزش جوانان را به پس‌انداز و استفاده از خدمات بانکی تشویق کنند؛ بانک مرکزی افغانستان با نظارت بانک‌های خصوصی زمینه‌های لازم را برای ادامه ارائه‌ی خدمات مالی مؤثر به مردم به ویژه جوانان انجام میدهد.»
در همین حال، عبدالرحمان حبیب، سخن‌گوی وزارت اقتصاد حکومت سرپرست، می‌گوید که پساندازکردن راهی برای سرمایه‌گذاری، ایجاد فرصت‌های شغلی و گام مؤثر در کاهش بی‌کاری است.
هرچند او جزئیاتی در باره‌ی برنامه‌های این وزارت، برای ترویج فرهنگ پس‌انداز در میان جوانان و میزان پس‌انداز موجود در جامعه ارائه نمی‌کند؛ اما تأکید می‌کند که پس‌انداز نقش مهمی در تقویت اقتصاد خانواده‌ها و کاهش وابستگی به منابع خارجی دارد. او می‌افزاید: «سطح بلند پس‌انداز در یک جامعه می‌تواند به کاهش نوسان‌های اقتصادی نیز کمک و ثبات بیشتر ایجاد کند؛ پس‌انداز نه تنها به افراد و خانواده‌ها بل که از بُعد اقتصاد ملی سبب تقویت تقاضا داخلی می‌شود و افزایش تقاضا می‌تواند به ایجاد شغل‌های جدید و بهبود وضعیت کار منجر شود.»
نهادینه‌سازی فرهنگ پس‌انداز در میان جوانان، یکی از موضوع‌های مهم در سطح بین‌الملل نیز است. سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، در گزارشی اعلام کرده که ۱۸ درصد از دانش‌آموزان کشورهای عضو این سازمان فاقد مهارت‌های نخستین در مدیریت مالی استند. این مطالعه که در ۲۰۲۲ روی حدود ۱۰۰ هزار نوجوان ۱۵ساله انجام شد، بر ضرورت تجهیز جوانان به دانش و مهارت‌های لازم برای گرفتن تصمیم‌های مالی آگاهانه تأکید دارد.
